پاسخ : داروها درحاملگی و شیردهی
داروهای موثر بر بیماریهای گوارشی
داروهای ضد تهوع واستفراغ
آنتی هیستامینها
در دوران حاملگی می توان از آنتی هیستامینهایی نظیر دیفن هیدرامین، دیمن هیدرینات ، هیدروکسی زین ، پرومتازین برای درمان تهوع و استفراغ استفاده کرد.
داروهای آنتی دوپامینرژیک
نظیر پروکلرپرازین ، متوکلوپرامید ، کلرپرومازین ، پرفنازین ، دروپریدول ، هالوپریدول در مقایسه با آنتی هیستامینها عوارض مادری بیشتری ایجاد می کنند و ممکن است با افزایش مختصر خطر نقایص هنگام تولد همراه باشند. بهتر است از پروکلرپرازین یا متوکلوپرامید به عنوان داروهای خط اول از این دسته استفاده شود. این داروها در شیردهی بدون خطر هستند البته باید نوزاد را از نظر سداسیون تحت نظر داشت.
داروهای ضد ریفلاکس
آنتی اسیدها خط اول درمان و بدون خطر هستند. آنتی هیستامینهای h2 ( بجز نیزاتیدین ) در دوران حاملگی و شیردهی بدون مشکل هستند. میتوان از داروهای پیش برنده نظیر متوکلوپرامید استفاده کرد. در ارتباط با سیزاپراید اطلاعات کمی وجود دارد. سوکرالفیت ممکن است سبب بهبود علائم شود. مصرف میزوپروستول در دوران بارداری ممنوع است. بهتر است از مهارکننده های پمپ پروتون در بارداری استفاده نشود.
مسکن ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
آسپیرین
براحتی از جفت عبور می کند و مصرف آن در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی همراه است. دوز بالای آسپیرین با جدا شدن زودرس جفت همراهی دارد. بهتر است از آسپیرین در دوران شیردهی استفاده نشود.
ایندومتاسین و ایبوپروفن
می توانند سبب تنگی مجرای شریانی شوند و بنابراین نباید بعد از هفته ۳۲ بارداری مورد استفاده قرار گیرند. همچنین بعد از سه ماهه اول می توانند سبب الیگو هیدرآمنیوس شوند ( تاثیر مستقیم روی کلیه جنین ). از این دو دارو می توان در شیردهی استفاده کرد.
استامینوفن
( در دوزهای معمول ) در دوران حاملگی و شیردهی بی خطر است. این دارو مسکن انتخابی برای انواع دردها است.
مسکن های اپیوئیدی
تمامی این داروها از جفت عبور می کنند. مصرف این داروها نزدیک به زمان وضع حمل می تواند سبب دپرسیون نوزاد شود.
داروهای موثر بر بیماریهای روانی
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای سبب مالفورماسیون نمی شوند ، اما در دوران حاملگی بهتر است از نورتریپتیلین ، دزی پرامین ، آمی تریپتیلین و ایمی پرامین استفاده کرد. اما در مورد استفاده از آمی تریپتیلین و ایمی پرامین در دوران شیردهی هشدار داده شده است.
فلوکستین
خطر مالفورماسیون های جنینی را افزایش نمی دهد ولی فلوکستین و دیگر ssri ها با اختلال در تطابق نوزاد ( شامل دشواری تنفس ، سیانوز در هنگام شیر خوردن و لرزش ) همراه هستند. تاثیر فلوکستین بر روی شیرخوار نامشخص است و می تواند سبب نگرانی باشد.
پاروکستین
مصرف این دارو می تواند با افزایش خطر نقایص قلبی همراه باشد. همچنین در سه ماهه سوم ، خطر ایجاد هیپرتنشن پایدار ریوی در نوزاد افزایش می یابد. بنابراین در دوران حاملگی نباید از این دارو استفاده شود.
داروهای ثابت کننده خلق
داروهای ثابت کننده خلق، لیتیوم ، والپروات و کاربامازپین تراتوژن هستند.
لیتیوم
مطالعات جدید ارتباط لیتیوم با آنومالی ابشتاین را زیر سوال برده اند. لیتیوم سبب هیدرآمنیوس ( در نتیجه دیابت بی مزه در جنین ) نیز می شود. از لیتیوم نباید در دوران شیردهی استفاده شود.
والپروات سدیم و کاربامازپین
این داروها با افزایش خطر ایجاد نقایص لوله عصبی همراه هستند. در صورت استفاده از این دارها باید در سه ماهه دوم سونوگرافی هدفمند انجام شود و غربالگری از نظر آلفافیتوپروتئین سرم مادر صورت گیرد.
داروهای ضد اضطراب
ممکن است بنزودیازپین ها با افزایش خطر ایجاد شکاف لب همراه باشند. تاثیر این داروها بر روی شیرخوار نامشخص است و می تواند سبب نگرانی باشد.
داروهای آنتی سایکوتیک
داروهای ضد سایکوز مانند بوتیروفنون ها ( هالوپریدول ) وفنوتیازین ها بدون خطر هستند. بهتر است هالوپریدول در شیردهی استفاده نشود.
ویتامین ها و املاح
فولات از وقوع ntd می کاهد و ممکن است سبب کاهش اختلالات دستگاه قلبی عروقی و ادراری نیز شود.
آهن هماتوکریت در زمان زایمان و ۶ هفته بعد از انرا بالاتر می برد.
بر اساس برخی مطالعات کلسیم سبب کاهش میزان بروز هیپر تنشن بارداری و پره اکلامپسی می شود.
در موارد کمبود روی تجویز آن می تواند بر وزن و دور سر نوزاد بیافزاید.
تنها ویتامین تراتوژن ویتامین a است این ویتامین در دوز بیش از ۱۰۰۰۰ واحد در روز تراتوژن است و می تواند سبب آنومالیهای ستیغ عصبی در جمجمه شود. بهتر است روزانه بیش از ۵۰۰۰ واحد مصرف نشود.
پاسخ : داروها درحاملگی و شیردهی
داروهای ضد تشنج
فنی توئین می تواند سبب سندرم هیدانتوئین جنینی شود که با آنومالی های سری صورتی ، اندامها ، تاخیر در رشد و تکامل نوزاد مشخص می شود. از این دارو می توان در دوران شیردهی استفاده کرد.
کاربامازپین اختلالاتی شبیه فنی توئین ایجاد می کند و علاوه بر آن خطر اسپینا بیفیدا را نیز افزایش می دهد.
فنوباربیتال اختلالاتی شبیه به سندرم هیدانتوئین ایجاد میکند و علاوه بر آن سبب اختلالات قلبی و شکاف دهان و صورت نیز می شود.
والپروات سدیم میتواند سبب اسپینابیفیدا در ناحیه لومبوساکرال ، اختلالات قلبی ، شکاف دهان و صورت واختلالات ادراری تناسلی شود. از این دارو در شیردهی میتوان استفاده کرد.
داروهای ضد انعقاد
وارفارین تراتوژن است و به راحتی ازجفت عبور میکند.وارفارین میتواند سبب هیپوپلازی بینی، آتروفی دو طرفه اپتیک ، نابینایی و عقب افتادگی ذهنی شود.
هپارین (رگولر و با وزن مولکولی کم ) به مقدار زیاد از جفت عبور نمی کند و تراتوژن نیست. از داروهای ضد انعقاد می توان در شیردهی استفاده کرد.
داروهای ضد سردرد
سوماتریپتان به نظر تراتوژن نمی آید.
از بتابلوکرها و بسیاری از داروهای ضد افسردگی برای پیشگیری از سردرد استفاده می شودو به نظر میرسدکه در دوران حاملگی و شیردهی بی خطر باشند.
مصرف غیر قانونی داروها
نیکوتین از جریان خون رحمی جفتی می کاهد و بر خطر زایمان زودرس ، LBW بودن نوزاد و سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار می افزاید.
الکل می تواند سبب سندرم جنین الکلی شود که با تغییرات سری جمجمه ای واختلال در تکامل شناختی مشخص می شود.
اپیوئیدها استفاده از اپیوئیدها ( غیر قانونی ) می تواند با اختلال رشد جنین ، مرگ جنین در داخل رحم و محرومیت نوزاد همراه باشد.
مصرف کوکائین در دوران حاملگی با افزایش خطر جدا شدن جفت ، PROM و LBW بودن نوزاد همراه است.
آمفتامین ها از جمله شایعترین داروهائی هستند که مورد سوء استفاده قرار می گیرند. در برخی مطالعات افزایش بروز شکاف کام و لب به دنبال مصرف این داروها در دوران حاملگی ذکر شده است. در ارتباط با تاثیر آمفتامین ها بر روی رشد جسمانی و تکامل رفتاری و هوشی در دراز مدت نگرانی وجود دارد. منبع :
-Danforth obstetrics and genecology,10 th ed,c2008
تهیه وتنظیم : دکترفریبا حیدری
کارشناس برنامه مادران معاونت بهداشتی کرمان
