یکا های (معیار های بین المللی) اندازه گیری دمای هوا
1- سلسیوس(درجه سانتیگراد صد قسمتی)آندرس سلسیوس ( Anders، Celsius)1701- 1744پدر وپدر بزرگ این دانشمند سوئدی ریاضی دان بودند و عمویش گیاه شناس او در هیات اعزامی برای بررسی پدیده نوری شفق شمالی قطبی شرکت جست و در سال 1730استاد نجوم دانشگاه اوپسالا شد . شهرت سلسیوس چندان ارتباطی با مسائل نجومی ندارد بلکه به دلیل اختراع دما سنج صد قسمتی شهرت یافت . او لوله نازکی را که یک انتهایش بسته و انتهای دیگرش به مخزنی منتهی می شد ، اختیار و مخزن و قسمتی از لوله را با جیوه پر کرد. سپس مخزن و لوله را یکبار در یخ مذاب و بار دیگر در بخار آب جوشان در فشار جوّ قرار داد و نقطه های تعادل را علامت گذاشت و این فاصله را به صد قسمت تقسیم کرد . سلسیوس ابتدا نقطه جوش آب را صفر درجه و نقطه انجماد آب را صد در نظر گرفته بود ولی بعدا ً این ترتیب را معکوس کرد .این درجه بندی به سانتی گراد یا صد قسمتی معروف است.
2- فارنهایت
دانیل گابریل فارنهایت در سال 1714این معیار اندازه گیری دما را طراحی کرد معاصران وی از این که دما سنج فارنهایت از هر لحاظ با دما سنج های آن زمان ها سازگاری داشت ، دچار شگفتی شدند. راز دما سنج فارنهایت در این بود که وی با به کار گرفتن چند نقطه مرجع ،درجه های روی مقیاس را خیلی دقیق تقسیم بندی کرده بود . فانهایت با مخلوط کردن یخ - نمک خوراکی به آمونیاک پائین ترین دمای ممکن را در آن زمان به دست آورد وآن را نقطه ثابت پائینی خود قرار داد. نقطه ثابت دوم را با فرو بردن دما سنج در آمیزه ای از آب ویخ به دست آورد . اوفاصله بین این دونقطه را به 32 قسمت تقسیم کرد . فارنهایت مقیاس خود را با دمای بدن انسان سالم امتحان کرد و این نقطه جدید 98 درجه فارنهایت بود و بعد ها او نقطه مرجع چهارمی را معرفی کرد که نقطه جوش آب بود و برابر 212درجه فارنهایت است چون در مقیاس فارنهایت ،نقطه ذوب یخ32 درجه فارنهایت است وآب در212 درجه فارنهایت می جوشد ، 180 درجه فارنهایت متناظر با 100 درجه سلسیوس است و در نتیجه رابطه تبدیل این دو مقیاس دما بدین ترتیب است:
T= دما
θ = سلسیوس
°F = درجه فارنهایت
°C = درجه سانتی گراد
(180/100) = 180 تقسیم بر 100
(9/5) = 9تقسیم بر5
T(°f) = 32+(180/100) θ(°C) = 32+(9/5) θ(°C)
θ(°C) = (9/5)[ T(°f)-32]
3- کلوین(Kelvin)
لرد ویلیام تامسون کلوین(1907-1824) در بلفاست ایرلند متولد شد و در اسکاتلند چشم از جهان فرو بست . پدرش در دانشگاه بلفاست استاد ریاضیات بود و او از 8 سالگی با علاقه بسیار در جلسه های سخنرانی پدرش حاضر می شد . کلوین در 11 سالگی وارد دانشگاه گلاسکو شد وبه عنوان شاگرد دوم در ریاضیات فارغ التحصیل شد . سپس به دانشگاه کمبریج رفت وفلسفه طبیعی را خواند . او در 20 سالگی نخستین مقاله علمی خود را نوشت و به انجمن سلطنتی ادینبورو داد . او قریب نیم قرن به تدریس فیزیک در دانشگاه گلاسکو اشتغال داشت . همچنین با ژول اثر ژول- تامسون را کشف کرد که بنابر آن وقتی گازها منبسط می شوند ،دمای آنها کاهش می یابد . کلوین پائین ترین دمای ممکن را 273- درجه سلسیوس تعیین کرد وآن را صفر مطلق نامید . این درجه بندی به افتخار او به درجه بندی کلوین معروف است . او در کشیدن سیم تلگراف در کف اقیانوس اطلس همکاری داشت و اختراع نوعی گالوانومتر و بعضی ابزار های حساس اندازه گیری از کارهای اوست.
توضیح : برای دما ،حدّ بالایی وجود ندارد . مثلا ًدمای درون خورشید بیش از 150 میلیون درجه سلسیوس است . ستاره های دیگری وجود دارند که دمای آنها بیش تراز این است . اما برای دما یک حد ّپائین وجود دارد که این دما تقریبا ًبرابر با 273- درجه سانتیگراد است .که آن را صفر مطلق یا صفر کلوین می نامند.
