پیشینه برنامه‌ریزی شهری در ایران
پیشینه برنامه‌ریزی شهری در ایران
برنامه‌ریزی شهری رشته‌ای است که با هدف دستیابی به توسعه متوازن و حفظ پایداری یک محیط شهری از طریق تدوین برنامه و طرح کاربری زمین، حمل و نقل، روابط اجتماعی شهری، زیست محیطی و ... می‌پردازد. این رشته برای اولین بار در ایران در دانشگاه تبریز تاسیس شد
شورای عالی شهرسازی: شورای عالی شهرسازی سازمانی است که در وزارت آبادانی و مسکن تشکیل شد و از سال ۱۳۴۴ به ریاست عالیه فرح پهلوی آغاز به کار نمود. این شورا تعیین اولویت طرح‌ها ، بررسی و تصویب آیین نامه‌های شهرسازی، و تعیین و تصویب معیارهای ساختمانی و بررسی قوانین شهرسازی را بر عهده دارد. هدف‌های اساسی شورای عالی شهرسازی برگزیدن سیاست همگانی شهرسازی و هماهنگ کردن برنامه‌های شهرسازی با برنامه‌های عمرانی؛ بررسی و تصمیم گیری درباره جلوگیری از گسترش بی رویه شهرها تا زمانی که طرح جامع برای آنها تهیه نشده است و تهیه نقشه جامع برای شهرهای کشور و اجرای طرح‌های نام برده برای آن شهرها
آشنایی با گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
۱-دوره کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی (انقلاب فرهنگی) در دانشگاه تبریز با اهداف مشروحه زیر با تصویب شورای عالی برنامه ریزی اقدام به پذیرش دانشجو نموده است. اهداف:
الف) تربیت کادر متخصص و متعهد برای انجام امور شهری سازی و تهیه طرح‌های جامع شهری،
ب) ایجاد فضای مناسب تحقیق و پژوهش در امر توسعه شهری، بهسازی- نوسازی و سامان دهی شهرهای موجود و ایجاد شهرهای جدید.
ج) تغذیه سازمان‌ها و نهادهای مربوطه از نظر کارشناسی برای نظارت و اجرای طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی شهری و منطقه‌ای.
۲- دوره کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری باز برای اولین بار در دانشگاه تبریز در تاریخ ۲۴/۹/۱۳۷۲ با تصویب شورای گسترش آموزش عالی با اهداف زیر ایجاد گردید: اهداف: علم جغرافیا و برنامه ریزی شهری بستر مطالعاتی طرح‌ها و پروژه‌های عمرانی را فراهم کرده و مبنای ارزیابی‌های محیطی است. با توجه به ماهیت تخصص برنامه ریزی شهری که بررسی تاریخی و وضعیت کنونی و آینده توسعه شهرها را در بر می‌گیرد ترتیب متخصصینی که بتوانند حرفه شهرسازی را با بینش‌های محیطی، اقتصادی و فرهنگی در هم آمیزند تضمین نموده و نیاز فزاینده این تخصص را برآورده می‌سازد. کارشناسی ارشد این رشته، امکان تامین نیروی متخصص را برای بهره گیری در سامان دهی فضای شهری مراکز موجود و ایجاد شهرهای جدید فراهم کرده و شرایط پژوهش و مطالعاتی در سطح بالا را در مورد مسائل شهری مهیا خواهد ساخت. با توجه به گسترش شدید شهرنشینی، رشد شهرهای موجود، برنامه ریزی و طراحی شهرهای جدید، بیش از هر زمان دیگر نیاز به فارغ التحصیلان این رشته در محدوده عملکرد وزارتخانه‌های مسکن و شهرسازی، کشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، دانشگاه‌ها و علی الخصوص مهندسین مشاور شهرساز… و احساس می‌شود. ۳- دوره آموزشی دکتری- برنامه ریزی شهری با تصویب شورای عالی برنامه ریزی در تاریخ ۳۰/۱/۱۳۷۷ ایجاد و دانشگاه تبریز نیز از مهر ماه سال ۱۳۷۸ با اهداف زیر اقدام به پذیرش دانشجو نمود: اهداف: دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری با توجه به لزوم آموزش و پژوهش در توسعه پایدار شهری تاسیس شده است. دو قطبی شدن شهرهای ایران، برنامه ریزی شهرهای جدید، تبدیل روستاهای بزرگ به شهرها، ایجاد شهرک‌های صنعتی و مسکونی از ویژگی‌های دوران گذار در کشور ایران است. روستا گریزی و آلونک نشینی در شهرها، عدم تعادل در نظام شهری، تفاوت شدید بین شهر و روستا، ظهور مسائل زیست محیطی، لزوم تاکید بر مسائل جغرافیای شهری و ناحیه‌ای در چارچوب طرح‌های جامع شهری و برنامه ریزی شهری ناحیه‌ای را روشن می‌سازد.
ردیف نام و نام خانوادگی استاد دانشیار استادیار مربی مربی آموزشیار سمت اجرائی
۱ آقای دکتر کریم حسین زاده دلیر × – – – – –
2 آقای دکتر فیروز جمالی × – – – – –
3 آقای دکتر محمد رضا پور محمدی × – – – – –
4 آقای دکتر میرستار صدر موسوی – – × – – مدیر گروه
5 خانم دکتر ملکه عزیز پور – – × – – –
6 آقای دکتر رسول قربانی – × – – – –
7 اقای دکتر رحیم حیدری – – × – – –
8 دکتر بهمن هادیلی – – × – – –
9 مرحوم مهندس یوسف مسعود یفر – – – × – –
10 آقای محمد باغبان – – – – – کارشناس گروه
- گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری علاوه بر ارائه خدمات آموزشی د رسطح گروه، در دانشگاه نیز برای گروه‌های آموزشی دیگر از جمله – گروه عمران دانشکده فنی دروس تخصصی شهرسازی ارائه می‌نماید. - این گروه در فعالیت‌های توسعه و عمران و مدیریت شهری در خارج از دانشگاه مشارکت فعال دارد. در حال حاضر رئیس شورای اسلامی شهر تبریز از اعضاء هیات علمی این گروه بوده و ضمنا شهردار تبریز فارغ التحصیل این گروه است. و تعداد قابل توجهی از شهرداران مناطق و مسئولین سازمان‌های شهرداری در تبریز و اقصی نقاط ایران از فارغ التحصیلان این گروه می‌باشند. - عناوین مهمترین طرح‌های تحقیقاتی تهیه شده توسط اعضای هیات علمی گروه - پارک طبیعت تبریز ۹۰۰۰ هکتار در حال اجرا - سامان دهی شرق تبریز - طرح شهرک توریستی در شرق دریاچه ارومیه - طرح حاشیه نشینان تبریز - سامان دهی درب گجیل - بررسی وضعیت مسکن در استان آذربایجان شرقی- تبریز و مراغه - طرح آمایش استان آذربایجان شرقی - منطقه بندی شهرداری تبریز - مطالعه شبکه شهری در منطقه شمال غرب کشور - بررسی تاثیرات زیست محیطی توسعه در شهرستان تبریز و شبستر - زمینه فعالیت‌های پژوهشی گروه مربوطه : شهرسازی – مدیریت شهری- طراحی شهری- زیباسازی- محیط زیست شهری- مسکن و زمین شهری- آمایش سرزمین – برنامه ریزی روستائی
