(شيب سنج) تحويل به افق کننده
(شيب سنج) تحويل به افق کننده
سازندگان وسايل نقشه برداري تاکئومترهايي ساختهاند که مستقيماً فواصل افقي و اختلاف ارتفاع را روي تا رتيکول مي توان تاکئومترقرائت کرد. بدين معني که فاصله تارهاي رتيکول در اين دستگاه ها بر حسب شيب تلسکوپ کم مي شود درحقيقت فواصل تار رتيکول به جاي آنکه d باشد وقتيکه دوربين تاکئومتر زاويه a را باافق بسازد اين فاصله برابر d Cos2a مي گردد و اختلاف ارتقاع در اين دستگاه برابراست با فاصله بين تار پايين رتيکول و تار بالا ضرب در ضريب مخصوصي که روي اين تاردر ميدان ديد تلسکوپ ظاهر مي شود.
سيستم هاي پارالاکتيک
در اينسيستم طول مبناي ثابتي را به نام Subtense Bar در يک طرف مسافت مورد اندازه گيري وعمود برجهت آن قرار داده و از طرف ديگر زاويه اي را که تحت آن اين طول ديده مي شودبا دقت بسيار زياد اندازه مي گيرند.
فاصله افقي S از فرمول زير بدست مي آيد:
اگر متر d = 2 اختيار شود: بر حسب مترS = Cotg a/2 استادياي 2 متري که در اين طريقه به کار ميرود روي سه پايه اي نصب ميگردد و به کمک تراز کروي آنرا کاملاً افقي مي نمايند. بادوربين کوچکي که به آن متصل است آنرا عمود بر امتداد مورد اندازه گيري قرار ميدهند. براي محاسبه a/2 Cotg از جداول مخصوصي استفاده مي شود.
اندازهگيري طولهاي بزرگ با استادياي انوار
با استفاده از استادياي 2 متري انوار ويا اندازه گيري زاويه پارالاکتيک مي توان طولهاي بزرگ را به دو طريقه زير اندازهگيري کرد.
الف: با اندازه گيري به طور سري
در اين صورت طول مورداندازه گيري را به n قسمت تقسيم نموده و هر قسمت را مانند آنچه گفته شد اندازه ميگيرند. اگر D طول کلي مورد اندازه گيري باشد در اين صورت D = n . s و خطاي متوسط در اندازه گيري طول D برابر است با:
= d2/400000?n3B خطاي متوسط ، ?D=- d2/400000خطاي متوسط
ب: اندازه گيري طولهاي بزرگ با ضلع مبناي کمکي عمود بر آن با استفاده ازطريقه اي که گفته شد مي توان طولهاي بزرگتري را به شرح زير اندازه گيري کرد فرضکنيم مي خواهيم طول BC را که در حدود چند کيلومتر است اندازه گيري کنيم در امتدادعمود بر BC طول مبناي AB را اندازه مي گيريم و دو نقطه A و B را به وسيله دو علامتکه از نقطه C مرئي باشند مشخص مي کنيم سپس از نقطه C زاويه ACB=B را با دقت اندازهمي گيريم.
فاصله BC = D برابر است با D=AB Cotg B
