پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
تومور طناب نخاعی
● شرح بیماری
تومور طناب نخاعی عبارت است از رشدی غیرطبیعی که طناب نخاعی با ریشههای عصبی آن را تحت فشار قرار میدهد. این رشد ممکن است خوشخیم یا بدخیم باشد ولی یک تومور غیربدخیم در صورتی که به طور مناسبی درمان نشود، ممکن است به اندازه یک تومور بدخیم، ناتوانکننده باشد .
● علایم شایع
▪ ضعف پیشرونده کرختی و تحلیل عضلاتی که عصب آنها از ناحیه آسیب دیده طناب نخاعی منشأ میگیرد.
▪ مشکل شدن ادرار کردن و حرکات روده، بیاختیاری
▪ درد مزمن پشت
● علل
▪ تومورهایی که از خود طناب نخاعی منشأ میگیرند (تومورهای اولیه) به ویژه در کودکان و افراد مسن، نادر هستند و علت آنها ناشناخته است.
▪ تومور طناب نخاعی معمولاً ناشی از سرطانی است که از بخشی دیگر از بدن، مثل ریه، پستان، لوله گوارش، پروستات، کلیه، تیرویید یا دستگاه لنفاوی گسترش یافته است.
● عوامل افزایش دهنده خطر
▪ سرطان در هر قسمتی از بدن که در بالا ذکر شد.
● پیشگیری
▪ از آنجا که تومورهای طناب نخاعی بیشتر از گسترش سرطان ناشی میشوند، مراقب علایم اولیه سرطان در سایر اعضا باشید.
▪ سیگار نکشید.
▪ برای کاهش احتمال سرطان دستگاه گوارش یک رژیم غذایی پرفیبر میل کنید.
▪ مراقبت بزرگی غده تیرویید باشید.
▪ در مورد مردان بالای ۴۵ سال، همراه با معاینه فیزیکی سالانه، معاینه پروستات را نیز درخواست کنید.
▪ در مورد زنان، معاینه پستان توسط خود شخص را انجام دهید.
● عواقب مورد انتظار
▪ موفقیت درمان وابسته به نوع، اندازه و محل رشد تومور است.
جراحی برای برداشتن استخوان اطراف طناب میتواند فشار وارد بر اعصاب نخاعی و مسیرهای عصبی را برطرف کند. این عمل معمولاً درد و سایر علائم را سریعاً تسکین میدهد ولی ممکن است به کارکردهای حرکتی آسیب بزند. فیزیوتراپی و نوتوانی ممکن است کارکرد از دست رفته را برگرداند.
● عوارض احتمالی
▪ فلج کامل ناشی از انسداد عروق خونی تغذیه کننده سلولهای طناب نخاعی.
● درمان
الف) اصول کلی
▪ آزمونهای تشخیصی میتوانند شامل بررسیهای آزمایشگاهی خون و مایع نخاعی، رادیوگرافی ستون فقرات، بیوپسی (برداشتن مقدار کمی از بافت یا مایع برای برررسی آزمایشگاهی که به تشخیص کمک کند)، ام.آر.آی یا سیتیاسکن، اسکن رادیونوکلئید استخوان و میلوگرام (یک رادیوگرافی ویژه از مجرای نخاع و طناب نخاعی که مستلزم سوراخ کردن نخاع و تزریق یک ماده حاجب قابل مشاهده در فیلمهای رادیوگرافی است) باشند.
▪ درمان به نتایج همه بررسیهای تشخیصی بستگی دارد و ممکن است شامل جراحی برای برداشت تومورها و استخوان اطراف که طناب نخاعی را تحت فشار قرار میدهند، پرتودرمانی و شیمیدرمانی باشد.
ب) داروها
▪ مسکنها
▪ داروهای کورتیزونی برای کاهش تورم اطراف تومور و فشار وارد بر طناب نخاعی
▪ داروهای ضد سرطان در صورت بدخیم بودن تومور
ج) فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
▪ سطح فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری به وضعیت فیزیکی شما بستگی دارد. در حدی که انرژی و توانایی حرکتی شما اجازه میدهد، فعال باشید.
د) رژیم غذایی
▪ از یک رژیم غذایی طبیعی و کاملاً متعادل استفاده کنید. ویتامین و مکملهای معدنی تنها در صورتی لازم هستند که شواهد کمبود آنها را داشته باشید یا نتوانید به طور طبیعی بخورید.
● درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
▪ اگر شما یا اعضای خانوادهتان هر یک از علایم تومور طناب نخاعی را داشته باشید.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
تومور مغزی
مقدمه
بعضی از تومورها از بافت مغز منشأ میگیرند (تومورهای اولیه)، اما اغلب تومورهای مغزی در اثر گسترش سرطانهای سایر نقاط بدن به خصوص سرطان پستان، ریه، روده، یا ملانوم بدخیم پوست، به مغز ایجاد میشوند. علایم در اثر افزایش فشار داخل جمجمه ناشی از بزرگ شدن تومور به وجود میآیند.
تومور مغزی عبارت است از رشد یك توده غیرطبیعی در مغز كه امكان دارد خوشخیم یا بدخیم باشد. توجه داشته باشید كه یك تومور خوشخیم مغز ممكن است به اندازه یك تومور بدخیم ناتوانی ایجاد كند، مگر اینكه به طور مناسب تحت درمان قرار گیرد.
● علایم شایع
- سردردی كه با دراز كشیدن بدتر میشود.
- استفراغ همراه با تهوع، یا استفراغ ناگهانی بدون تهوع
- اختلال بینایی، از جمله دو تا دیدن اشیاء
- ضعف در یك طرف بدن
- عدم عادل بدن؛ گیجی
- از دست دادن حس بویایی
- از دست دادن حافظه
- تغییرات شخصیتی
- حملات صرعی و تشنجی
● علل
بعضی از تومورها از بافت مغز منشأ میگیرند (تومورهای اولیه)، اما اغلب تومورهای مغزی در اثر گسترش سرطانهای سایر نقاط بدن به خصوص سرطان پستان، ریه، روده، یا ملانوم بدخیم پوست، به مغز ایجاد میشوند. علایم در اثر افزایش فشار داخل جمجمه ناشی از بزرگ شدن تومور به وجود میآیند.
● عوامل افزایش دهنده خطر
عوامل خطر ذكر شده در زیر مربوط به سرطانهای سایر نقاط بدن كه به مغز گسترش مییابند هستند:
- تغذیه نامناسب، به خصوص كم بودن فیبر غذایی (عامل خطر سرطان روده)
- سیگار كشیدن (عامل خطر سرطان ریه)
- افراط در مصرف الكل (عامل خطر سرطان كبد)
- قرار گرفتن بیش از حد در مقابل آفتاب (عامل خطر ملانوم بدخیم پوست)
- وجود یك سرطان دیگر در هر نقطهای از بدن
● پیشگیری
- خانمها باید پستان خود را مرتباً از نظر وجود توده بررسی كنند.
- سیگار را ترك كنید.
- رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید.
- خود را در برابر اشعه آفتاب محافظت كنید (با استفاده از كرمهای ضد آفتاب و لباس مناسب)
● عواقب مور انتظار
در صورتی كه تومور مغزی درمان نشود، آسیب دایمی مغز یا مرگ در انتظار بیمار خواهد بود. رشد تومور به خارج توسط استخوانهای جمجمه محدود میشود، بنابراین این مغز است كه در اثر رشد تومور، تحت فشار قرار میگیرد.
اگر تومور زود كشف شود و به سرعت جراحی شود یا تحت اشعه درمانی و شیمی درمانی قرار گیرد، بهبود كامل اغلب امكانپذیر خواهد بود.
● عوارض احتمالی
ناتوانی یا مرگ، در صورتی كه نتوان تومور را به علت اندازه یا جای خاص آن، تحت عمل جراحی قرار داد.
● درمان
روشهای زیادی برای تعیین محل تومور مغزی به كار گرفته میشوند: نواز مغز، سیتیاسكن، امآرآی، عكسبرداری از جمجه، استخوانها، ریهها و دستگاه گوارش
برای تأیید تشخیص، نمونهبرداری از تومور به احتمال زیاد لازم خواهد بود.
آزمایش خون و مایع نخاع
در صورت امكان، عمل جراحی برداشتن تومور تا حد ممكن (تا به این ترتیب از فشار روی مغز كاسته شود).
امكان دارد از اشعه درمانی استفاده شود
● داروها
- داروهای كورتیزونی برای كاهش تورم بافت مغز
- داروهای ضد تشنج برای كنترل حملات تشنج
- داروهای ضد درد
- داروهای ضد سرطان
● فعالیت
تا حدی كه قدرت شما اجازه میدهد فعالیت خود را حفظ كنید. كار، ورزش و فعالیت بدنی متوسط داشته باشید. زمانی كه خسته میشوید استراحت كنید.
● رژیم غذایی
رژیم غذایی عادی و متعادل داشته باشید. اگر قادر به خوردن غذای عادی نباشید، شاید اضافه كردن مكمل ویتامینی و مواد معدنی لازم باشد.
▪ در این شرایط به پزشك خود مراجعه نمایید
- اگر شما یا یكی از اعضای خانواده تان علایم تومور مغزی را دارید.
- اگر دچار علایم جدید وغیرقابل كنترل شده اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
سرطان لوزالمعده
مقدمه
سرطان لوزالمعده رشد مهار نشده سلولهاي بدخيم در لوزالمعده. اين سرطان از مهمترين علل شايع مرگ ناشي از سرطان به شمار ميآيد. لوزالمعده عضوي است در قسمت فوقاني شكم كه توليدكننده آنزيمهاي رودهاي براي كمك به هضم غذا و نيز انسولين براي كنترل قندخون ميباشد. سرطان لوزالمعده بزرگسالان سنين 70-35 سال را مبتلا ساخته و در آقايان شايعتر از خانمهاست.
علايم شايع- كاهش وزن سريع و بدون توجيه
- درد كمر و قسمت فوقاني شكم كه اغلب با خم شدن به جلو تخفيف مييابد.
- لخته شدن خون در وريدها به خصوص وريدهاي اندام فوقاني و تحتاني. اين علامت اغلب يكي از اولين نشانههاي اين سرطان است.
- يرقان (زردي پوست و چشمها) در اثر انسداد مجاري صفراوي مجاور تومور. اين يرقان معمولاً با خارش شديد همراه است.
علل
ناشناخته
عوامل افزايشدهنده خطر
- پانكراتيت مزمن
- ديابت شيرين
- عوامل ژنتيكي: اين سرطان در نژاد سياهپوست شايعتر از سفيدپوستان است.
- استعمال دخانيات
- سوء مصرف الكل
- تغذيه نامناسب، به خصوص رژيم غذايي پرچربي و پروتئين و غذاهاي آماده حاوي مقادير زياد ادويهجات
- تماس با مواد شيميايي صنعتي نظير اوره، نفتالين يا بنزيدين
پيشگيري
قابل پيشگيري نيست. تا حد امكان از عوامل افزايشدهنده خطر ذكر شده در بالا دوري كنيد.
عواقب مورد انتظار
اين بيماري در حال حاضر غيرقابل علاج محسوب ميشود. زنده ماندن بيماران بيش از 2-1 سال نامحتمل است. با اين حال علايم بيماري با درمان قابل تسكين يا كنترل است.
تحقيقات علمي درباره علل و درمان اين سرطان ادامه دارد و اين اميد وجود دارد كه درمانهايي مؤثر و نهايتاً علاجبخش ارايه گردند.
عوارض احتمالي
- خونريزي به داخل روده
- عفونتهاي لوزالمعده
- گسترش سرطان به كبد، ساير اعضاي شكمي و ريهها (اين گسترش معمولاً در زمان تشخيص بيماري رخ داده است)
- ديابت شيرين
درمان
اصول كلي
بررسيهاي تشخيصي ممكن است شامل بررسيهاي شيميايي خون از نظر عملكرد لوزالمعده، كبد و كيسه صفرا، آزمايشهاي قندخون، نمونهبرداري سوزني كبد، جراحي تفحصي شكم، راديوگرافي شكم، كبد، كيسه صفرا و عروق خوني (آنژيوگرافي)، و نيز سونوگرافي و سيتي اسكن لوزالمعده، باشد.
نوع درمان بسته به وضعيت سلامت عمومي بيمار، ميزان گسترش سرطان، و موقعيت و اندازه تومور متفاوت است.
روان درماني يا مشاوره رواني براي كمك به بيمار در جهت تطبيق دادن خود با اين بيماري غيرقابل علاج توصيه ميگردد.
شيمي درماني و / يا اشعه درماني گاهي تجويز ميشود.
جراحي براي برداشت تومور، در صورت كوچك بودن اندازه آن، با هدف كاهش انسداد صفراوي و كاهش انسداد دوره يا پيشگيري از آن ممكن است انجام گيرد.
داروها
- آنتيبيوتيكها براي درمان عفونت همراه
- مسكنها
- داروهاي ضدسرطان
- آنزيمهاي لوزالمعده براي جبران كمبود توليد آنزيمها در لوزالمعده
- داروهاي خوابآور در صورت نياز
- داروهاي ضداسيد معده ممكن است مفيد باشد
فعاليت
در حد توان به فعاليتهاي طبيعي خود ادامه دهيد.
رژيم غذايي
رژيم خاصي نياز نيست.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد:
اگر شما داراي علايم سرطان لوزالمعده باشيد.
بروز موارد زير در طي درمان:
- تب و سردرد
- درد عضلاني و خستگي
- تهوع و استفراغ
- درد شديد شكم و تورم شكم
- دفع مدفوع سياه قيري
- اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
تومورهاي خوشخيم دهان و زبان
Mouth or tongue tumor bening
شرح بيماري
تومورهاي خوشخيم دهان و زبان رشد غيرطبيعي جديد در دهان يا زبان كه گسترش به نواحي ديگر بدن ندارد. تومورهاي خوشخيم دهان و زبان معمولاً بهطور منفرد و با رشدي بسيار آهسته در طي 6-2 سال بروز ميكنند. اين تومورها ممكن است لبها، لثه، كام، زبان، غشاي پوشاننده لبها و گونهها، و كف دهان را درگير سازند.
علايم شايع
تودهاي در هر جاي دهان يا زبان با خصوصيات زير:
توده ممكن است زخمي شده و خونريزي داشته باشد.
توده ممكن است جا افتادن مناسب دندانهاي مصنوعي را دچار اختلال كند.
توده ممكن است تكلم يا بلع را دچار اختلال كند.
علل
علت دقيق آن ناشناخته است، اگرچه در افراد مصرفكننده سيگار، سيگار برگ، پيپ، تنباكوي جويدني يا انفيه شايعتر است
عوامل تشديد كننده بيماري
مصرف تنباكو
جا افتادن نامناسب دندانهاي مصنوعي
پيشگيري
از استعمال دخانيات يا مصرف تنباكو اجتناب كنيد.
براي معاينه دنداني ساليانه يا جهت مشكلات مربوطه به جا افتادن دندانهاي مصنوعي به دندانپزشك خود مراجعه نماييد.
عواقب موردانتظار
با برداشت توده از طريق جراحي قابل علاج است. ظاهر طبيعي صورت را نيز پس از اين جراحي معمولاً ميتوان با جراحي ترميمي بازگرداند.
عوارض احتمالي
بروز تغييرات سرطاني در توده (به ندرت)
خونريزي از توده
عفونت در محل توده
درمان
اصول كلي
نمونهبرداري (برداشت مقدار اندكي از بافت يا مايع براي بررسي آزمايشگاهي كه ممكن است به تشخيص كمك كند) از تومور
جراحي براي برداشت تومور
پس از جراحي، دهان را روزانه 4-3 بار با محلول تسكينبخش آبنمك (يك قاشق چايخوري نمك در 250 سيسي آب گرم (معادل يك بطري نوشابه)
داروها
براي موارد خفيف، مصرف داروهاي بدون نسخه نظير استامينوفن ممكن است كافي باشد.
در صورت وجود عفونت، آنتيبيوتيك تجويز ميگردد.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
محدوديتي وجود ندارد
رژيم غذايي
پس از التيام محل جراحي رژيم خاصي نياز نيست. تا چند روز پس از جراحي ممكن است مصرف رژيم مايعات ضروري باشد.
درچه شرايطي بايد به پزشك مراجعه نمود؟
اگر شما يا يكي از اعضاي خانواده تان داراي علايم تومور دهان يا زبان باشيد.
بروز موارد زير پس از جراحي:
ـ تب
ـ خونريزي محل عمل
ـ درد غيرقابل تحمل
- اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد. داروهاي تجويزي ممكن است با عوارض جانبي همراه باشند.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
خوندن در مورد این بیماری و کسب دانشش هم آدم رو دگرگون می کنه .
الهم اشف کل مریض
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
ماشاه الله به این میگن یک مطلب کامل[tashvigh] شمام که یپا دکتری ها ..[tashvigh]
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
تومور ويلمز چيست ؟
تومور ويلمز عبارت است از يك تومور بدخيم و مختلط (حاوي چند نوع سلول ) كليه كه به طور اوليه در كودكان (۹۰% موارد تنها يك كليه را درگير مي كند) رخ مي دهد.
معمولاً كودكان زير ۷ سال را مبتلا مي كند و حداكثر بروز آن بين ۴-۳ سالگي است . در موارد نادري تا بزرگسالي ظهور نمي كند.
علايم شايع
بزرگي شكم . به آساني مي توان يك تومور بزرگ ، سفت و صاف را در جدار شكم لمس كرد.
فشار خون بالا
خون در ادرار (ادرار ممكن است كدر به نظر برسد).
درد شكم (گاهي )
استفراغ مكرر
تب
كاهش وزن
علل
ناشناخته
عوامل افزايش دهنده خطر
عوامل ژنتيك . تومور ويلمز در كودكان دچار ساير اختلالات مادرزادي شايع تر است .
پيشگيري
در حال حاضر قابل پيشگيري نيست .
عواقب مورد انتظار
با درمان آن دورنماي آن بهتر از بيشتر تومورهاي بدخيم كودكان است . در بيشتر موارد، تومور ويلمز با جراحي ، پرتو درماني و داروهاي ضدسرطان قابل علاج است . اگر تومور قبل از گسترش يافتن ، تشخيص داده شود، ميزان بقاي ۵ ساله ، ۹۰% خواهد بود.
عوارض احتمالي
نارسايي كليه
گسترش تومور به ريه ها، استخوان ها، كبد يا مغز در صورت عدم درمان
واكنش مضر از جمله ريزش مو در اثر پرتو درماني و داروهاي ضد سرطان
درمان
اصول كلي
آزمون هاي تشخيصي مي توانند شامل سونوگرافي ، اوروگرافي ، آرتريوگرافي ، سونوگرافي از وريد اجوف ، پيلوگرافي پس گرا، سي تي اسكن و راديوگرافي باشند.
جراحي براي برداشتن تومور و كلية مبتلا و در صورت گسترش تومور بافت مجاور
پرتو درماني و داروهاي ضد سرطان
داروها
داروهاي ضدسرطان
داروهاي ضدتهوع
مسكن ها
آنتي بيوتيك ها در صورت رخ دادن عفونت در طول درمان با داروهاي ضد سرطان
ملين ها براي پيشگيري از يبوست به دنبال جراحي
فعاليت
محدوديتي وجود ندارد. كودك مي تواند در حد توان خود فعال باشد.
رژيم غذايي
رژيم غذايي خاصي ندارد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر كودك شما علايم تومور ويلمز را داشته باشد.
اگر در طول درمان موارد زير رخ دهند: ـ استفراغ ، درد شكم يا يبوست ـ تنگي نفس ـ تورم پا يا مچ پا
اگر شما دچار علايم جديد و غير قابل توجيه شده ايد. داروهاي مورد استفاده در درمان ممكن است عوارض جانبي ايجاد كنند. خارش زمستاني (اگزماي خشك
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
مروری کلی بر سرطان کبد
http://www.pezeshk.us/wp-content/upl...96-300x264.jpg
سرطان کبد عبارت است از یک تومور بدخیم (سرطانی) که از بافت کبد منشأ میگیرد. در کبد سرطانهایی نیز یافت میشوند که از نقاط دیگر منشأ گرفته به کبد گسترش یافتهاند. سرطان کبد معمولاً در ارتباط با یک بیماری زمینهای در کبد مثل سیروز کبد رخ میدهد. این سرطان در هر دو جنس به وجود میآید، اما در مردان شایعتر است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، سرطان کبد رشد خارج از کنترل سلول های بدخیم در کبد، سرطان کبد ممکن است به طور اولیه از سلول های غیرطبیعی کبدی یا مجاری صفراوی منشأ گرفته یا از گسترش سرطان عضوی دیگر به کبد ناشی گردد (متاستاز).
شایع ترین این سرطان های گسترش یابنده به کبد عبارتند از سرطان های رکتوم ، کولون ، ریه ، پستان ، پانکراس ، مری و پوست (ملانوم بدخیم ). سرطان کبد در همه سنین ممکن است بروز کند ولی در مردان بالای ۶۰ سال شایع تر است .
رایج ترین نوع خوش خیم تومورهای کبدی از رگهای خونی شروع به رشد می نماید. این ضایعه « همانژیوم » نام دارد. اکثر تومورهای همانژیوم هیچ علایمی در کبد به وجود نمی آورند و به همین دلیل نیاز به درمان نیز ندارند. برخی از این تومورها ممکن است خونریزی نمایند که در این صورت برای خارج نمودن آنها نیاز به جراحی می باشد.
« ادنوم های کبدی » نیز نوعی از تومورهای خوش خیم هستند که از سلولهای کبدی ـ صفرایی (نوع اصلی سلول کبد) شروع به رشد می کند و اکثرا هم باعث به وجود آوردن هیچ علامتی نمی شود و نیاز به درمان ندارد. برخی از این تومورها ممکن است باعث ایجاد یک توده و یا درد در ناحیه شکمی (معده ) و یا کم خونی شوند که در این صورت ممکن است برای خارج کردن آن نیاز به جراحی باشد.
اگر شما از قرصهای ضد بارداری استفاده می کنید , شانس بسیار بالایی در ابتلا به یکی از این تومورها دارید. متوقف نمودن مصرف این قرصها می تواند باعث کوچک شدن و یا کاهش تعداد تومورها شود.
نوع دیگر شبه تومورهای خوش خیم , « هیپرپلازی کانونی ندولر می باشد که از چندین نوع از سلولها (سلولهای کبدی , سلولهای مجرای صفرا و بافت پیوندی ) تشکیل می شود. در صورت وجود علایم , این تومور را می توان از طریق جراحی خارج نمود و به این ترتیب بیمار را معالجه نمود. این تومورها در زنان بیشتر از مردان رایج است .
● علت بروز سرطان کبد چیست
اگر چه ما اطلاعاتی درباره برخی از ریسک فاکتورهای سرطان هپاتوسلولار داریم اما روش دقیقی برای نشان دادن این که کدامیک از این عوامل باعث سرطانی شدن سلول های سالم کبد می شوند وجود ندارد. دانشمندان معتقدند که سرطان در دو مرحله پیشرفت می کند. در مرحله اول به موجود بر روی سلول ها DNA DNA آسیب وارد می شود .
تقریبا برای هر نوع فرآیند شیمیایی که در بدن انسان صورت می گیرد , حاوی دستورالعملی می باشد.
بعضی از این دستورالعمل ها به رشد متناسب و کامل سلول های بدن کمک می کند. اگر در این دستورالعمل ها تغییری رخ دهد , ممکن است سلول ها بدون کنترل , رشد کرده و یک تومور را تشکیل دهند. خوشبختانه سلول های بدن تخریب شده DNA قادرند تا را مجددا مرمت و بازسازی کنند به گونه ای که بیشتر DNA آسیب های وارد شده به موجب سرطان نمی شود.
برخی از مواد شیمیایی سرطان زا نظیر آفلاتوکسین , به موجود بر روی DNA سلول های کبد نیز آسیب وارد می کنند. مطالعات اخیر نشان می دهد که ماده شیمیایی P 35 آفلاتوکسین به ژن شماره که وظیفه آن جلوگیری از رشد بیش از حد سلول ها می باشد , آسیب وارد می کند. آسیب این ژن DNA رسیدن به می تواند باعث افزایش رشد غیرعادی سلول ها شده و در نهایت به سرطان منجر شود.
همچنین ابتلا سلول های کبد به انواع هپاتیت های DNA ویروسی می تواند به آسیب وارد نماید. این DNA ویروس ها دارای مخصوص خودشان می باشند که دستورالعمل هایی درباره تولید ویروس های بیشتر و چگونگی آلوده سازی سایر سلول ها را با خود حمل می کنند. در برخی از بیماران , ویروس می تواند به DNA این موجود بر DNA تنهایی وارد روی سلول های کبد شود. اما دانشمندان هنوز نمی دانند که DNA دقیقا چطور این ویروسی می تواند منجر به سرطان شود.
اگر چه دانشمندان هنوز در آغاز شناخت این فرایند هستند اما هنوز به اطلاعات بیشتری نیز دارند. آنها امیدوار هستند که با درک کامل تر این فرایند به بسط و گسترش روش های بهتر در پیشگیری و درمان سرطان های کبد کمک نمایند
● انواع تومورهای سرطانی در کبد :
تومورهای بدخیم :
آنژیوسارکوم یا همانژیوسارکوم :
این سرطانهای نادر رشد خود را از رگهای خونی کبد شروع می کنند. بیشتر افرادی که مبتلا به این نوع سرطانها می شوند , افرادی هستند که بدون استفاده از پوشش و محافظ در معرض استنشاق کلرید وینیل یا دی اکسید توریم قرار می گیرند. کریدوینیل , نوعی ماده شیمیایی است که در ساخت بعضی از انواع پلاستیکها به کار می رود. دی اکسید توریم نیز یک ماده شیمیایی است که در گذشته به عنوان یکی از مراحل آزمایش اشعه ایکس به برخی از بیماران تزریق می شده است .
زمانی که خاصیت سرطان زا بودن این مواد شیمیایی تشخیص داده شد , قدمهایی برای ریشه کن کردن یا کاهش خطر آن برداشته شد. در حال حاضر کارگرانی که بدون استفاده از پوشش و یا محافظ در معرض استنشاق کلرید وینیل قرار دارند , به طور جدی تحت کنترل می باشند. در عین حال فرایند ساخت انواع پلاستیک نیز تغییر شکل یافته است . استفاده از ماده شیمیایی دی اکسید توریم در پزشکی نیز در حدود ۵۰ سال است که متوقف گشته است .
از آنجا که آنژیوسارکوم ها به سرعت رشد کرده و معمولا بیش از حد گسترش پیدا می کنند , با گذشت زمان می توان آنها را یافت و با عمل جراحی خارج نمود. در این جا شیمی درمانی و پرتودرمانی کمک چندانی نمی کند و اکثر بیماران کمتر از شش ماه پس از تشخیص زنده می مانند.
● غده سرطانی کولانژیوم :
در حدود ۱۳ درصد از سرطانهای اولیه کبد از نوع غده سرطانی (کارسنیوم ) کولانژیوم می باشند. این سرطانها رشد خود را از مجاری صفرا در داخل کبد شروع می کند. اگر شما مبتلا به سنگ صفرا یا التهاب کیسه صفرا , کولیت زخمی مزمن (التهابی که به صورت بلندمدت در روده بزرگ باقی بماند) یا یک بیماری عفونی همراه با کرم انگلی که در بخشهایی از آسیا با نام « کلونورکیس » (کرم پهن کبد) دیده شده , باشید , در خطر بیشتری برای ابتلا به این سرطان هستید.
بیماری که دچار این نوع سرطان می شود , ممکن است در ناحیه شکمی به ویژه در سمت راست آن , احساس درد داشته باشد. غالبا کبد بیمار بزرگ خواهد شد و گاهی اوقات سرطان از نزدیک ناف کبد (فرورفتگی روی کبد که مجاری صفرا در مسیر حرکت خود به سوی کیسه صفرا از آن قسمت خارج می شوند) شروع خواهد شد. که در این صورت ممکن است بیمار دچار یرقان شود و علامت آن تغییر رنگ پوست و چشمها به زرد مایل به سبز می باشد.
اکثر غده های سرطانی کولانژیوم را نمی توان به طور کامل از طریق جراحی خارج نمود و این بدان دلیل است که این غده ها بیش از حد بزرگ هستند و یا در بخشی از کبد قرار گرفته اند که امکان برداشتن آنها به وسیله جراحی نیست . معمولا در این مرحله شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز کمک چندانی نمی کند. به همین دلیل بیشتر افرادی که دارای کارسینوم کولانژیوم می باشند , تنها شش ماه بعد از تشخیص زنده می مانند. انجام عمل « بای پس » بر روی مجاری صفرا که به علت سرطان بسته شده اند. موقتا برخی از علایم را برطرف می سازد.
● تومور هامارتوم کبد :
معمولا کودکان زیر ۴ سال , امکان ابتلا به این نوع نادر از سرطان کبد را دارند. سلولهای هامارتوم شبیه سلولهای دوران جنینی کبد هستند. در حدود ۷۰ درصد از کودکانی که به این بیماری مبتلا شوند , با موفقیت درمان خواهند شد و میزان زندها ماندن آنها زمانیکه بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود , بالای ۹۰ درصد است . همچنین شیمی درمانی , تاثیر مطلوبی در بهبود این کودکان خواهد داشت .
● کارسینوم هپاتوسلولار :
رایج ترین شکل سرطان کبد در میان بزرگسالان , غده سرطانی سلولهای کبدی یا کارسیوم هپاتوسلولار می باشد. علت نامگذاری این سرطان از آنجا ناشی می شود که نوع اصلی سلولهای کبد یعنی سلولهای کبدی ـ صفرایی منشا اصلی این سرطان می باشند . در حدود ۷۵ درصد از سرطانهای اولیه کبد از این نوع به شمار می روند.
سرطان هپاتوسلولار به شکلهای مختلفی رشد می کند. در مقایسه با سرطانهای اولیه کبد که رشد خود را از کبد آغاز می کنند , تومورهای کبدی ثانویه یا متاستاتیک , تومورهایی هستند که از سایر اعضای بدن نظیر پانکراس , روده بزرگ , معده , سینه , ریه و غیره شروع به رشد کرده بود و به صورت ثانویه به کبد گسترش پیدا می کنند. این تومورها که بعد از فراگیری در محل اصلی خود , نامگذاری می شوند , از این پس به عنوان ثانویه به شمار می روند. به عنوان مثال سرطانی که رشد خود را از بافت سینه آغاز کرده و سپس به کبد گسترش پیدا می کند , سرطان سینه ثانویه نامیده می شود. در آمریکا و اروپا , تومورهای کبدی ثانویه نسبت به سرطانهای اولیه کبد , شایع تر می باشند. درست برعکس این مسئله در بسیاری از نواحی آسیا و آفریقا صادق است .
برخی از تومورهای کبدی به صورت یک تومور مجزا به وجود آمده و رشد می کنند و فقط در صورت عدم توجه به این بیماری به سایر بخشهای کبد گسترش پیدا می کنند.
نوع دیگری از سرطان کبد وجود دارد که از همان ابتدا به شکل شاخکهایی در میان بافت کبد , شروع به رشد و گسترش نموده و منحصر به یک تومور مجزا نمی باشد. بیشتر اوقات این نوع تومور در افرادی که مبتلا به سیروز کبدی بوده اند , مشاهده می شود.
در یکی دیگر از انواع سرطان کبد , سرطان به صورت غده هایی در بخشهای مختلف کبد شکل می گیرند.
گاهی اوقات نیز شکل غده مشخص نیست و سرطان با هیچ یک از انواعی که گفته شد , هماهنگی ندارد.
پزشکان قادرند در زیر میکروسکوپ چندین زیر گروه از سرطان هپاتوسلولار را تشخیص دهند. مهمترین این زیر گروهها « فیبروم لایه ای » نام دارد. بیماران مبتلا به این نوع سرطان در مقایسه با مبتلایان به سایر زیرگروهها از لحاظ سنی جوانتر هستند و اغلب زنان می باشند. این زیرگروه در مقایسه با شکلهای دیگر سرطان هپاتوسلولار , از پیش آگهی بسیار بهتری برخوردار است .
● سرطان کبد ثانویه :
اکثر اوقات وقتی سرطان در کبد دیده می شود , در حقیقت رشد خود را از آنجا آغاز نکرده , یعنی در کبد شکل نگرفته است . بلکه از سرطانی که در قسمتی دیگر از بدن وجود داشته , به کبد سرایت کرده است . این تومورهای ثانویه کبد , در اعضای دیگر بدن نظیر پانکراس , روده بزرگ , معده , سینه , ریه و… شکل می گیرند و سپس به کبد گسترش پیدا می کنند. این تومورها که بعد از قرارگیری در محل اصلی خود , نامگذاری می شوند , از این پس متاستاتیک یا ثانویه نامیده می شوند.
● آمار مهم و کلیدی سرطان کبد :
انجمن سرطان ایالات متحده برآورد نموده است که تعداد ۱۶۲۰۰ مورد جدید از سرطان اولیه کبد و سرطان مجرای صفرای درون کبدی شناسایی شده است که از این تعداد ۱۰۷۰۰ نفر را مردان و ۵۵۰۰ را زنان تشکیل داده اند . همچنین در حدود ۱۴۱۰۰ نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند که ۸۹۰۰ تن از این آمار به مردان و مابقی به زنان اختصاص داشته است .
در مقایسه با بسیاری از سرطان های دیگر , تعداد افرادی که مبتلا به سرطان کبد شده و بر اثر این بیماری فوت کرده اند , در حال افزایش است .
این نوع سرطان در کشورهای شرق آسیا , آفریقا و آسیا ده برابر بیشتر از نقاط دیگر جهان شایع است و در بسیاری از کشورها , رایج ترین نوع سرطان محسوب می شود.
از آن جا که علایم سرطان کبد تا هنگامیکه این بیماری پیشرفت نکند , ظاهر نمی شود , فقط می توان تعداد اندکی از این تومورها را در مراحل پیش رس واولیه شناسایی نمود و به وسیله جراحی خارج کرد. در کمتر از ۳۰ درصد بیمارانی که تحت عمل جراحی تحقیقی قرار می گیرند , تومور سرطانی به طور کامل از بدن بیمار خارج می شود. به طور میانگین میزان ادامه حیات برای حدود ۱۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان کبد , تنها ۵ سال می باشد.
این رقم برای بیمارانی که در اثر سایر بیماری ها (نظیر بیماری قلبی ) جان خود را از دست دهند و یا در حال مرگ باشند , صدق نمی کند.
● علایم شایع
کاهش اشتها و کاهش وزن
وجود توده ای دردناک در طرف راست بالای شکم
درد قسمت فوقانی شکم
تب خفیف ، معمولاً زیر ۳/۳۸ درجه سانتیگراد
زردی چشم ها و پوست (گاهی )
تورم شکم در اثر احتباس مایع (گاهی )
خواب آلودگی
● علل
نامشخص . این سرطان در جمعیت هایی که میزان بروز هپاتیت ویروسی و سایر بیماری های مزمن کبدی در آنها بالاست شایع تر است .
عوامل افزایش دهنده خطر
بیماری اولیه کبد نظیر سیروز کبد
مصرف استروییدهای آنابولیک
مصرف بیش از از حد الکل
سابقه عفونت هپاتیت ب
مصرف طولانی مدت قرص های ضدبارداری
هموکروماتوز
اختلالات متابولیسمی
سنگ صفراوی ، کیست کلدوک ، کلونورکیازیس (آلودگی با یک کرم کبدی شایع در خاور دور( شرق آسیا)
● پیشگیری
واکسیناسیون هپاتیت ب و ارائه آموزش در مورد پیشگیری برای جمعیت پرخطر از نظر ابتلا
غربالگری سرطان و تشخیص زودرس در مورد جمعیت پرخطر (با آزمایشی که آلفافیتوپروتئین یا AFP نامیده می شود)
● عواقب موردانتظار
این سرطان در حال حاضر غیرقابل علاج بوده و در مدت کوتاهی منجر به مرگ می گردد. با این حال درد بیماران با درمان قابل کنترل است . معمولاً برای درمان این بیماری اقدام می شود، اگرچه احتمالاً ناموفق است .
تحقیقات علمی درباره علل و درمان این سرطان ادامه دارد و این امید وجود دارد که درمان هایی مؤثرتر و نهایتاً علاج بخش در آینده ارایه گردند.
● عوارض احتمالی
احتباس سدیم ، که باعث تجمع مایع در شکم و قسمت های پایینی بدن می گردد که این خود تهدیدکننده حیات است .
نارسایی کلیه
مرگ در اثر اختلال عملکرد کبد
گسترش سرطان به اعضای دیگر
● درمان اصول کلی
بررسی های تشخیصی گوناگونی برای اثبات تشخیص این بیماری ممکن است استفاده شود که عبارتند از آزمایش های خون ، نمونه برداری کبد، عکس ساده ، سونوگرافی ، سی تی اسکن ، ام آرآی ، آرتریوگرافی ، آنژیوگرافی و آزمون های رادیواکتیو.
در مراقبت این بیماران ، مراقبت های حمایتی طبی جامع و حمایت های روانی هر دو باید مدنظر قرار داشته باشد.
داروهای ضدسرطان و اشعه درمانی اغلب تجویز می شود. این درمان ها ممکن است تا حدودی تسکین بخش باشند ولی علاج بخش نیستند (درمان های تسکینی ).
بسته به نوع و گسترش تومور جراحی جهت برداشت تومور ممکن است توصیه گردد.
پیوند کبد برای بعضی بیماران ممکن است در نظر گرفته شود.
● داروها
داروهای ضدسرطان که ممکن است سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
● مسکن ها
آنتی بیوتیک ها در صورت عفونت زمینه ای کبد
● فعالیت
محدودیتی وجود ندارد. تا حد توان به فعالیت های سابق خود ادامه دهید.
با پیشرفت بیماری ممکن است مراقبت های آسایشگاهی به صورت سرپایی یا بستری توصیه گردد.
● رژیم غذایی
رژیم پرانرژی و کم پروتئین
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم سرطان کبد، به ویژه کاهش وزن توجیه نشده ، تب خفیف یا وجود توده شکمی ، باشید.
بروز تورم شکم در طی درمان
اگر دچار علایم جدید وغیرقابل توجیه شده اید. داروهای تجویزی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.
علایم شایع
وجود یک توده سفت در قسمت بالایی در سمت راست
کاهش وزن و بیاشتهایی بدون توجیه
ندرتاً زردی چشمها و پوست
احساس ناراحتی در شکم که شبیه حالتی است که انگار ماهیچه دچار کشیدگی شده باشد.
پایین افتادن قندخون (ضعف، تعریق، گرسنگی، لرزش و سردرد)
تب
وجود مایع در شکم؛ بزرگ شدن طحال
مستعد شدن به خونریزی گوارشی و سایر جاها
علل
وجود سیروز از قبل در کبد. در حدود ۵۰% بیمارانی که سرطان کبد دارند از قبل از آن دچار سیروز بودهاند.
عفونت هپاتیت B یا C
عفونت احتمالی با ویروسهای آهسته
عوامل افزایش دهنده خطر
سابقه هپاتیت؛ الکلی بودن
مصرف قرصهای تنظیم خانواده (ضد حاملگی)
استفاده از استروییدهای آنابولیک توسط بعضی از ورزشکاران برای افزودن بر حجم عضلات
مناطق خاص جغرافیایی. سرطان کبد خصوصاً در آفریقای جنوبی و آسیای جنوبشرقی شایع است.
پیشگیری
الکل به هیچ عنوان ننوشید.
واکسیناسیون علیه هپاتیت B ممکن است کمککننده باشد.
انجام منظم آزمایشاتی جهت بررسی وجود این سرطان در افراد در معرض خطر (کسانی که سیروز یا هپاتیت مزمن فعال دارند).
عواقب مورد انتظار
این بیماری در حال حاضر لاعلاج است. تنها تعداد کمی از بیماران تا ۵ سال پس از جراحی زنده میمانند. اما علایم را میتوان تخفیف داد یا کنترل نمود و البته تا به حال چندین مورد بودهاند که بدون دلیل مشخص بهبود یافتهاند.
تحقیقات علمی در زمینه علل و درمان این سرطان ادامه دارند، بنابراین امید میرود که درمانهای مؤثرتری ابداع شوند و نهایتاً بتوان این سرطان را معالجه کرد.
● عوارض احتمالی
● نارسایی کبد
گسترش سرطان به سایر اعضا، خصوصاً ریهها، غدد فوق کلیوی و استخوانها
درمان
بررسی تشخیصی عبارتند از آزمایش خون از نظر کار کبد و آنتی ژن هپاتیت ب ، سی تی اسکن کبد، سونوگرافی، عکسبرداری از شکم، آنژیوگرافی از رگهای کبد (عکسبرداری از رگها با تزریق ماده حاجب و تاباندن اشعه ایکس ) و نمونهبرداری از کبد
در صورت امکان، جراحی برای برداشتن تومور. تنها ۲۵% از سرطانهای کبد را میتوان با موفقیت برداشت. پیوند کبد در تعدادی از بیماران موفقیتآمیز بوده است، اما عود سرطان شایع است.
روان درمانی یا مشاوره برای کنار آمدن با این بیماری لاعلاج
ممکن است نهایتاً لازم شود بیمار در یک مرکز نگهداری بستری و درمان وی در آنجا ادامه یابد.
● داروها
برای ناراحتی خفیف میتوان از داروهایی مثل استامنیوفن استفاده نمود. در صورت نیاز، داروهای ضد درد قویتری تجویز خواهند شد.
داروهای ضد سرطان تاکنون نتایج خوبی ندادهاند.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
تا حدی که قدرتتان اجازه میدهد فعال بمانید.
● رژیم غذایی
رژیم خاصی توصیه نمیشود. الکل ننوشید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان علایم سرطان کبد را دارید.
اگر علایم خونریزی ظاهر شوند، خصوصاً خونریزی از دستگاه گوارش. این علایم عبارتند از استفراغ خونی یا استفراغی که حاوی ماده سیاه رنگ شبیه دانههای قهوه باشد، وجود خون در اجابت مزاج، یا اجابت مزاج سیاهرنگ و قیری
درمان سرطان پیشرفته از طریق شیمی درمانی یا پرتو درمانی و یا هر دوی آنها صورت میگیرد:
● شیمی درمانی :
در این روش از داروها خاصی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. گاهی پزشک از درمان سیستمیک نیز استفاده میکند، به این معنی که داروها به طور مستقیم به داخل رگ بیمار تزریق میشود.معمولاً شیمی درمانی به صورت یک درمان سرپایی در کلینیکها یا مطب پزشکان انجام میشود. گاهی نیز ممکن است بیمار در مراحل اولی نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد.
● پرتو درمانی:
در این روش از پرتوهای پر انرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. این روش یک درمان موضعی است، به این معنی که تنها سلولها را در محل تابش اشعه تحت تأثیر قرار میدهد.
● سرطان عود کننده:
سرطان عود کننده سرطانی است که پس از درمان، علی رغم بهبود اولیه، مجدداً عود میکند. در این موارد به نظر میرسد سرطان کلاً از بین رفته است، اما به دلیل ناشناخته ماندن بعضی ازسلولهای سرطانی، بیماری مجدداً خود را نشان میدهد. بسیاری از این موارد عود بیماری در دوسال اول بعد از درمان خو را نشان میدهندبیمار ممکن است نیاز به درمان جراحی و یا ترکیبی از روشهای درمانی مختلف برای از بین بردن این تومور عود کرده داشته باشد.
● عوارض جانبی درمان سرطان کبد :
به دلیل آن که درمان سرطان میتواند به سلولها و بافتهای سالم نیز آسیب برساند، عوارض جانبی نیز به همراه دارداین عوارض به عوامل مختلفی از جمله نوع و میزان درمان بستگی دارند.عوارض در بیماران مختلف تفاوت داشته و حتی در مورد یک بیمار در جلسات مختلف نیز میتواند متفاوت باشد.تیم درمانی این عوارض را برای بیمار شرح داده و نحوه روبرو شدن با آن را برای بیمار توضیح میدهند.
● جراحی سرطان کبد :
پس از جراحی چند روز طول میکشد که بیمار به حالت عادی باز گردد. بیماران معمولاً در چند روز اول احساس درد و ناراحتی میکنند، هر چند از داروهای مسکن میتوان بریا کاهش درد استفاده کرد.
● شیمی درمانی سیستمیک:
عوارض این روش بستگی به نوع و میزان داروی به کار رفته دارد. این عوارض برای هر بیمار نیز متفاوت است. شیمی درمانی سیستمیک بیشتر سلولهایی را تحت تاثیر قرار میدهد که رشد و تقسیم سریعی دارند، مانند سلولهای خونی، وقتی که داروهای ضد سرطان بر این سلولها اثر کند، توان بدن برای مقابله با بیماریها کاهش یافته و نیز ممکن است بیمار به راحتی دچار خون ریزی شود. سلولهای ریشه مو و جداره دستگاه گوارش نیز از جمله سلولهایی هستند که به دنبال شیمی درمانی آسیب میبینند و فرد دچار ریزش مو، تهوع، استفراغ و یا اسهال میشود. این عوارض معمولاً بعد از اتمام دوره درمان به تدریج از بین میروند.
● پرتو درمانی :
عوارض این روش درمانی به میزان اشعه تابیده شده و ناحیهای که تحت تابش قرار گرفته است بستگی دارد. بیماران در حین این درمان به خصوص در انتهای دوره، احساس خستگی زیادی میکنند. استراحت در این دوره بسیار مهم است، اما پزشکان به بیماران سفارش میکنند که فعالیتهای خود را به همان روال قبلی ادامه دهند.پرتو درمانی در ناحیه سینه یا شکم، معمولاً تهوع، استفراغ و اسهال را به دنبال خواهد داشت. پرتو درمانی میتواند باعث کاهش سلولهای سفید خون که حفاظت از بدن را بر عهده دارند شود که به این ترتیب مقاومت بدن در مقابل بیماریها کاهش مییابد.
کنترل درد در سرطان کبد :یکی از عوارض معمول بیمارانی که به سرطان کبد مبتلا هستند درد است
تومور خود به تنهایی به دلیل فشاری که بر روی کبد و سایر ارگانها وارد میکند، میتواند باعث درد شود. کادر پزشکی میتواند با استفاده از روشهای مختلف به بیمار کمک کند:
● دارو :
از داروها میتوان برای کاهش درد استفاده کرد. این داروها ممکن است بیماران را دچار خواب آلودگی یا یبوست کنند که در این صورت میتوان از داروهای مسهل استفاده کرد.
پرتو درمانی:پرتوهایی با انرژی بالا به دلیل آن که میتوانند حجم تومور را کاهش دهند، درد را نیز کم میکنند.
بلوک عصبی:پزشک میتواند با تزریق الکل در نواحی خاص، از انتقال حس درد توسط این اعصاب جلوگیری کند. تیم پزشکی میتواند روشهای دیگری را نیز برای کاهش درد پیشنهاد دهد که ماساژ و طب سوزنی از این دسته هستند.بیماران خود نیز میتوانند با استفاده از تکنیکهای خاص برای کاهش درد اقدام کنند.
تغذیه در بیماران سرطان کبد :بیمارانی که مبتلا به سرطان کبد هستند، چه به دلیل خستگی و چه به دلیل احساس بیماری، ممکن است اشتهای زیادی برای صرف غذا نداشته باشند. عوارض درمان نیز میتواند خوردن غذا را برای بیمار مشکل کند.مزه یا بوی طبیعی غذا ممکن است برای بیمار متفاوت باشد.
با این وجود بیماران باید انرژی کافی دریافت کنند تا دچار کاهش وزن نشده و روند بهبودشان تسریع گردد. غذا خوردن از طرف دیگر باعث میشود که بیماران احساس خوبی داشته باشند. برنامه ریزی غذایی نیز بسیار مهم است. درمان سرطان کبد ممکن است تغذیه را برای بیماران مشکل کند و به همین دلیل این بیماران باید به صورت مداوم از نظر وزن و وضعیت سلامت توسط پزشک کنترل شوند.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
مری
مری در قفسۀ سینه است و در حدود 25 سانتی متر طول دارد.
این عضو بخشی از دستگاه گوارش است. غذا از طریق مری از دهان به معده منتقل میشود.
مری لولهای ماهیچهای است. دیوارۀ مری چندین لایه دارد :
- لایه داخلی یا پوشاننده : این بافت مری مرطوب است، به گونهای که غذا بتواند بهراحتي به معده برود.
- زیر مخاط : غدد این لایه مخاط تولید میکنند. مخاط مری را مرطوب نگه میدارد.
- لایۀ ماهیچه: ماهیچهها غذا را به سمت معده هل میدهند.
- لایۀ بیرونی : لایۀ بیرونی سطح مری را میپوشاند.
سلولهای سرطانی
سرطان در سلولها آغاز میشود که تشکیلدهندة بافتها هستند، بافتها هم اعضای بدن را میسازند.
سلولهای طبیعی رشد میکنند و هنگامی که بدن به آنها نیاز دارد تقسیم میشوند تا سلولهای جدیدی تشکیل دهند. وقتی سلولهای طبیعی پیر میشوند و یا آسیب میبینند، میمیرند و سلولهای جدید جای آنها را میگیرند.
گاه، این فرآیند اشتباه پیش میرود. سلولهای جدید هنگامیکه بدن به آنها نیازی ندارد تشکیل میشوند و سلولهای پیر و یا آسیبدیده، برخلاف روال طبیعی، از بین نمیروند. ساخت سلولهای اضافه اغلب تشکیل تودهای از بافت را میدهد که به آن تومور میگویند.
تودههاي زائد (تومورها) در دیوارۀ مری خوشخیم (غیرسرطانی) و یا بدخیم (سرطانی) اند. در دیوارۀ نرم داخلی، بخشهای زبر غیرطبیعی، برآمدگیهای کوچک، یا یک تومور، ايجاد ميشود. تومورهای خوشخیم مثل تومورهای بدخیم (سرطانی) مضر و خطرناك نیستند.
تومورهای خوشخیم :
- به ندرت تهدیدی برای زندگی به شمار میآیند.
- قابل برداشتناند و معمولاً بار دیگر رشد نمیکنند.
- به بافتهای اطراف حمله نمیکنند.
- به بخشهای دیگر بدن گسترش نمییابند.
سرطان مری در سلولهای لایۀ درونی مری شروع میشود، و به مرور گاهی به طور عمقی به داخل مری و بافتهای اطراف حمله میکند. سلولهای سرطانی میتوانند با جداشدن از تومور اوليه گسترش یابند.
سلولهاي سرطاني گاهی وارد رگهای خونی و یا رگهای لنفاوی میشوند که شاخهای به تمام بافتهای بدن هستند. سلولهای سرطانی معمولاً به سایر بافتها میچسبند و رشد میکنند و تشکیل تومورهای جدیدی میدهند و به آن بافتها صدمه وارد میکنند. به پخش سلولهای سرطانی متاستاز میگویند. برای آگاهي دربارۀ سرطان مری گسترش یافته به بخش مرحلهبندی مراجعه کنید.
انواع سرطان مری
دو نوع مهم از سرطان مری وجود دارد. هردو نوع به شیوۀ مشابهی تشخیص، درمان و مدیریت میشوند. دو نوع از رایجترین انواع سرطان مری را بر اساس شکل میکروسکوپی سلولهای سرطانی نامگذاری میکنند. هر دو نوع در سلولهای بافت داخلی مری شروع به رشد میکنند.
آدنوکارسینوم مری : این نوع معمولاً در قسمت پایین مری نزدیک به معده یافت میشود.
سرطان سلول سنگفرشی مری : این نوع سرطان معمولاً در قسمت بالای مری یافت میشود و در سراسر دنیا رایجترین نوع است.
عوامل بروز سرطان
وقتی که سرطان شما مشخص میشود، بسیار طبیعی است که با خود فکر کنید که چه چیزی باعث این بیماری شدهاست.
پزشکان به ندرت میتوانند توضیح دهند که چرا یکی به سرطان مری دچار میشود و دیگری دچار نمیشود، بههرحال، ما میدانیم افرادی که عوامل بروز سرطان خاصی دارند بیشتر از افراد دیگر در معرض ابتلا به سرطان مری قرار دارند. عامل بروز سرطان به عاملی میگویند که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش میدهد.
بنابر مطالعات، این موارد عوامل بروز سرطان مری بودهاند:
- سن 65 سال یا بالاتر : سن، عامل اصلی سرطان مری است. احتمال ابتلا به بیماری با افزایش سن افزایش مییابد. بیشترین افرادی که بیماری سرطان مری آنها مشخص شده است 65 ساله و یا مسنتر هستند.
- مذکر بودن : در ایالات متحده، مردان سه برابر بیشتر از زنان درمعرض ابتلا به سرطان مری هستند.
- استعمال دخانیات : افرادی که دخانیات مصرف میکنند بیشتر از افرادی که دخانیات مصرف نمیکنند در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- مصرف زیاد مشروبات الکلی : افرادی که بیش از سه بار در روز مشروبات الکلی مینوشند بیشتر از افراد غیرالکلی درمعرض ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی مری هستند. افراد الکلی که دخانیات هم مصرف میکنند در معرض خطر بسیار بالاتری نسبت به افرادی هستند که دخانیات مصرف نمیکنند. به عبارت دیگر، این دو عامل با کمک هم خطر ابتلا به بیماری را بسیار افزایش میدهند.
- برنامۀ غذایی : مطالعات به ما میگویند که پیروی از برنامۀ غذایی که شامل مقدار کمی میوه و سبزی است خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش میدهد. به هرحال، نتایج مطالعات برنامۀ غذایی همیشه همدیگر را تأئید نمیکنند و جهت فهم بهتر اینکه چگونه برنامۀ غذایی بر خطر ابتلا به سرطان مری تأثیر میگذارد مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
- چاقی مفرط : چاقی مفرط خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری را افزایش میدهد.
- بازگشت (Reflux) اسید معده : بازگشت(Reflux) اسید یک جریان عقبگرد غیرطبیعی اسید معده به داخل مری است. بازگشت(Reflux) بسیار معمول است، علامت آن سوزش سردل است ولی در بعضی از افراد علائم خاصی ندارد. اسید معده معمولاً به بافت مری آسیب میرساند، و بعد از چندین سال، این آسیببافتی در بعضی افراد منجر به سرطان آدنوکارسینوم مری میشود.
Barrett Esophagus (مری بارت) : بازگشت(Reflux) اسید معده معمولاً به مری آسیب میرساند و به مرور باعث شرایطی معروف به مری بارت میشود. در این صورت، سلولهای قسمت پایینی مری غیرطبیعی هستند. بیشتر كساني که مبتلا به مریبارت هستند از آن بیاطلاعاند. وجود مریبارت باعث افزایش خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری میشود. این عامل خطرناکتر از بازگشت(Reflux) اسید به تنهایی است.
بسیاری دیگر از عوامل احتمالی بروز سرطان (از قبیل دخانیات بدون دود) نیز بررسی شدهاند. محققان به مطالعه در زمینۀ عوامل احتمالی بروز سرطان ادامه میدهند.
وجود عامل بروز سرطان بدین معنی نیست که فرد دچار سرطان مری خواهد شد. بیشتر كساني که عامل بروز سرطان در آنها ديده شده، هرگز دچار سرطان مری نمیشوند.
پاسخ : انواع سرطان(مرجع اطلاعات کامل تمام سرطانها)
علائم:
سرطان مری در مراحل اولیه معمولاً علائمي از خون نشان نميدهد، اما با رشد بیشتر سرطان، شایعترین علائمی که بروز میکنند عبارتاند از:
- غذا در مری گیر میکند و یا گاهی برمیگردد.
- درد هنگام بلع غذا.
- درد در قفسۀ سینه و ناحیۀ پشت.
- کاهش وزن.
- سوزش سر دل (یا ترش کردن).
- صدای گرفته و یا سرفهای که طی دو هفته رفع نمیشود.
این علائم معمولاً در اثر سرطان مری و یا بيماريهاي ديگر بهوجود میآیند. اگر شما هر يك از این علائم را دارید باید به پزشک خود اطلاع دهید بهگونهای که بيماري مشخص و هر چه زودتر درمان شود.
تشخیص
اگر علائمی از نشانههای سرطان مری در خود ديديد، پزشک باید بفهمد که آیا این علائم واقعاً به علت سرطان بهوجود آمدهاند و یا علت دیگری دارند. پزشک شما را معاینه میکند و دربارۀ تاریخچۀ سلامت شخصی و خانوادگی شما سئوالاتی میپرسد. شما باید آزمایش خون بدهید یا یکی از این موارد را انجام دهید:
بلع باریم : بعد از اینکه شما محلول باریم را مینوشید، از مری و معدۀ شما با اشعۀ ایکس عکسبرداری میکنند. محلول باریم باعث میشود که مری شما در اشعۀ ایکس واضحتر دیدهشود. این آزمایش همچنین به سری دستگاه گوارش فوقانی معروف است.
آندوسکوپی : پزشک از لولهای باریک که مجهز به نور است (آندوسکوپ) برای بررسی مری شما استفاده میکند. پزشک ابتدا با اسپری بیحسی، حلق را بیحس میکند و گاهی هم جهت آرام کردن فرد، به او دارو میدهد. لوله را از دهان و یا بینی به مری میرسانند. پزشک شاید عنوان آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی Upper GI یا EGD و یا ازوفاگوسکوپی (Esophagoscopy) را برای این فرایند به کار ببرد.
نمونهبرداری: سرطان معمولاً در لایۀ درونی مری شروع میشود. پزشک از یک آندوسکوپ جهت برداشتن بافت از مری استفاده میکند. آسیبشناس، بافت را به منظور معاینۀ میکروسکوپی سلولهای سرطان بررسی میکند. نمونهبرداری تنها راه مطمئن جهت دانستن این امر است که آیا سلول سرطانی وجود دارد یا نه.
میتوانید قبل از انجام نمونهبرداری این سئوالات را با پزشک در میان بگذارید :
- عمل کجا انجام میشود؟ آیا باید در بیمارستان بستري شوم؟
- چقدر طول خواهد کشید؟ آیا به هوش خواهم بود؟
- آیا دردناک است؟ آیا داروي بیهوشی به من تزریق میشود؟
- چه خطراتی در پی دارد؟ احتمال عفونت و یا خونریزی بعد از آن چقدر است؟
- چگونه باید برای این کار آماده شوم؟
- چقدر طول میکشد که دوباره بهبود یابم؟
- چقدر طول میکشد تا از نتایج آن آگاه شوم؟ آیا نسخهای از گزارش آسیبشناختی را به من خواهند داد؟
- اگر سرطان داشتهباشم، چه کسی با من در مورد مرحلۀ بعد صحبت خواهد کرد؟ و چه موقع؟
مرحله بندی :
اگر نمونهبرداری نشان دهد که سرطان دارید پزشک باید از مرحلۀ بیماری آگاه شود برای اینکه به شما کمک کند که بهترین درمان را انتخاب کنید.
مرحلهبندی تلاش دقیقی برای یافتن این موارد است :
- سرطان تا چه عمقی به دیوارههای مری رسوخ كرده است؟
- آیا سرطان به بافتهای اطراف رسوخ كرده است؟
- آیا سرطان گسترش یافته است؟ در این صورت، به چه قسمتهايی از بدن منتشر شده است؟
زمانی که سرطان مری گسترش مییابد، اغلب در غدد لنفاوی مجاور یافت میشود. اگر سرطان به این غدد رسیده باشد، بعید نیست که به غدد لنفاوی دیگر، استخوانها و سایر اعضا گسترش یابد. علاوه بر این، سرطان مری گاهی به کبد و ریهها نیز نفوذ ميكند.
پزشک شما معمولاً دستور یک و یا چند مورد از آزمایشهای مرحلهبندی زیر را میدهد :
سونوگرافی آندوسکوپیک : پزشک لولهای باریک مجهز به نور (آندوسکوپ) را به داخل حلق که با دارو بیحس شده، میفرستد. امواج از بافتهای مری و اندام اطراف به بیرون میتابد. کامپیوتر تصویری از اکوها (بازتابها) بهوجود میآورد. تصویر نشان میدهد که سرطان تا چه عمقی به دیوارۀ مری نفوذ كرده است. پزشک معمولاً از يك سوزن براي برداشتن نمونۀ بافت از غدد لنفاوی استفاده میکند.
سیتیاسکن : یک دستگاه اشعۀ ايکس که متصل به کامپیوتر است یک سلسله تصاویر دقیق از قفسۀ سینه و شکم میگیرد. پزشکان از سیتیاسکن استفاده میکنند تا سرطان مری را که به غدد لنفاوی و یا سایر قسمتها گسترشيافته پیدا کنند. معمولاً از دهان و یا از طریق تزریق وریدی مادۀ حاجب دریافت میکنید. ماده حاجب باعث میشود که قسمتهای غیرعادي راحتتر مشاهده شوند.
ام.آر.آی : از یک آهنربای قوی متصل به کامپیوتر براي گرفتن عکسهای دقیق از بخشهای داخلی بدن استفاده میکنند. ام.آر.آی. نشان میدهد آیا سرطان در غدد لنفاوی و یا دیگر قسمتها منتشر شده است یا نه. گاهی، يك مادۀ حاجب به رگ تزريق ميشود. مادۀ حاجب باعث میشود که قسمتهای غیرطبیعی به طور واضحتری در تصاویر نشان داده شوند.
برش نگاری با گسیل پوزیترون ( PET Scan) : به شما مقدار کمی قند رادیواکتیو تزریق میشود. قند رادیواکتیو علامتهايي ارسال میکند که اسکنر برش نگاری با گسیل پوزیترون آن را دریافت میکند. اسکنر PET تصویری از قسمتهایی از بدن شما، یعنی جایی که شکر آنجا جذب میشود، بهوجود میآورد. سلولهای سرطانی در تصویر واضحتر نشان دادهمیشوند؛ چون آنها شکر را سریعتر از سلولهای طبیعی دريافت ميكند. اسکن PET نشان میدهد که آیا سرطان مری گسترش پیدا کرده است یا نه.
اسکن استخوان : مقدار کمی از مادۀ رادیواکتیو به بيمار تزریق میکنند. این ماده در خون حرکت میکند و در استخوانها جمع میشود. دستگاهی به نام اسکنر، پرتو را شناسایی و اندازهگیری میکند. اسکنر تصاویری از استخوانها به وجود میآورد، كه نشان میدهند سرطان به استخوانها سرایت کرده یا نه.
لاپاروسکوپی : بعد از اینکه بیمار، بیهوشی عمومی شد، جراح برشهای کوچکی در شکم ایجاد میکند، و لولۀ باریک و مجهز به نوري (لاپاروسکوپ) را به داخل شکم وارد میکند، و نمونههایی از غدد لنفاوی یا سایر بافتها را بهمنظور بررسی سلولهای سرطانی برمیدارد.
گاهی، مرحلهبندی تا بعد از جراحی جهت برداشتن سرطان و غدد لنفاوی مجاور کامل نمیشود.
وقتی سرطان از محل اولیۀ خود به قسمتهای دیگر بدن سرایت میکند، تومور جدید همان نوع از سلولهای غیرطبیعی و همان نام تومور اولیه را دارد. مثلاً، اگر سرطان مری به کبد سرایت کند، سلولهای سرطانی در کبد در واقع سلولهای سرطانی مری هستند. این بیماری، سرطان مری متاستاتیک است و نه سرطان کبد. به این دلیل، آن را به عنوان سرطان مری درمان میکنند و نه سرطان کبد. پزشکان تومور جدید را تومور بیماری "دوردست" و یا متاستاتیک مینامند.
مراحل سرطان مری به قرار زير است :
مرحلۀ صفر : سلولهای غیرطبیعی فقط در لایۀ داخلی مری مشاهده میشوند. به این مرحله کارسینوم در جا میگویند.
مرحلۀ1 : سرطان از طریق لایۀ داخلی به زیر مخاط واردشده و رشد کردهاست.
مرحلۀ 2 یکی از این موارد است :
- سرطان از طریق لایۀ داخلی به زیر مخاط وارد میشود و سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی گسترش مییابد.
- سرطان به لایۀ ماهیچهای هجوم میآورد. سلولهای سرطانی گاه در غدد لنفاوی یافت میشوند.
- سرطان در لایۀ بیرونی مری رشد میکند.
مرحلۀ 3 یکی از این موارد است :
- سرطان در لایۀ بیرونی مری رشد میکند و سلولهای سرطانی به غدد لنفاوی منتشر ميشوند.
- سرطان به بافتهای مجاور از قبیل راههای تنفسی نفوذ كرده و گاه به غدد لنفاوی نيز رسوخ میکند.
مرحلۀ 4 : سلولهای سرطانی به اندام دوردست از قبیل کبد گسترش یافتهاند.
درمان :
- جراحی
- پرتودرمانی
- شیمیدرمانی
افراد مبتلا به سرطان مری چندین راه درمانی دارند. این راهها عبارتاند از: جراحی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و یا ترکیبی از هر روش درمانی. مثلاً، پرتودرمانی و شیمیدرمانی معمولاً قبل و یا بعد از عمل جراحی انجام میشوند.
اینکه چه نوع درمانی برای شما مناسب است اساساً بستگی به موارد زیر دارد :
- سرطان در کجای مری قرار گرفته است؟
- آیا سرطان به بافتهای مجاور هجوم بردهاست؟
- آیا سرطان به غدد لنفاوی و یا اندام دیگر رسوخ كرده است؟
- علائم موجود در بیمار.
- سلامت عمومی بیمار.
مهار سرطان مری با درمانهای فعلی بسیار مشکل است. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان افراد مبتلا به این بیماری را تشویق به شرکت در پژوهشهای بالینی - مطالعات تحقیقاتی در مورد شیوههای جدید درمان - میکنند. پژوهشهای بالینی گزینۀ مناسبي برای افراد مبتلا به سرطان مری در هر يك از مراحل است. بخش شرکت در تحقیقات سرطان را بخوانيد.
معمولاً گروهی از کارشناسان امور درمان به شما کمک میکنند. پزشک گاه شما را به متخصصی ارجاع میدهد و یا شما تقاضای مراجعۀ به پزشک ديگري را میکنید. شاید هم بخواهید به متخصص بیماریهای گوارشی، پزشکی که در درمان مشکلات مربوط به اعضای گوارشی تخصص دارد، مراجعه کنید. کارشناسان دیگری که به درمان سرطان مری میپردازند عبارتاند از جراحان سینهای، تومورشناسان و همچنین تومورشناسان پرتودرمان. گروه خدمات سلامت همچنین شامل یک پرستار تومورشناس، و یک کارشناس رسمی تغذیه است. اگر راههای تنفسی به سرطان مبتلا شده باشد، معمولاً درمانگر تنفسی هم جزء گروه درمانی است. اگر در بلع غذا مشکل دارید، بعید نیست نیاز پیدا کنید که به آسیبشناس گفتاری مراجعه کنید.
گروه خدمات سلامت شما راههای درمانی، نتایج مورد انتظار، و عوارض جانبی احتمالی را برایتان توضیح میدهند. از آنجایی که درمان سرطان اغلب به سلولها و بافتهای سالم نیز آسیب می رساند، عوارض جانبی بسیار رایج است. پیش از اینکه درمان آغاز شود، از گروه خدمات سلامت خود دربارۀ عوارض جانبی احتمالی و اینکه چگونه درمان، فعالیتهای طبیعی شما را تغییر میدهد، بپرسید. شما و گروه خدمات سلامت شما میتوانید به یکدیگر در اجرای یک طرح درمانی که برطرف کنندۀ نیازهای شما باشد کمک کنید.
پیش از شروع درمان میتوانید این سئوالات را از پزشک بپرسید :
- مرحلۀ بیماری چیست؟ آیا سرطان گسترش یافته است؟ آیا غدد لنفاوی نیز علائمی از سرطان نشان میدهند؟
- هدف درمان من چیست؟ راههای درمانی من چه هستند؟ کدام مورد را به من توصیه میکنید؟ و چرا؟
- آیا بیش از یک نوع درمان خواهم داشت؟
- برای آمادهشدن جهت درمان چه کار بايد انجام دهم؟
- آیا نیاز به بستري شدن در بیمارستان دارم؟ اگر دارم، برای چه مدت؟
- خطرات و عوارض جانبی هر درمان چیست؟ مثلاً، آیا احتمال دارد که در طی و یا بعد از درمان دچار مشکلات تغذیه بشوم؟ با عوارض جانبی چگونه بايد مقابله كرد؟
- درمان چقدر هزینه دارد؟ آیا بیمه آن را پوشش میدهد؟
- آیا مطالعۀ تحقیقاتی (پژوهشهای بالینی) برای من مناسب است؟
- آیا میتوانید پزشکان دیگری را به من توصیه کنید که گزینههای درمانی ديگري را پیشنهاد کنند؟
- چند وقت يكبار باید معاینۀ عمومی انجام دهم؟
جراحی
جراحیهای گوناگوني برای سرطان مری وجود دارد. نوع جراحی بستگی به این دارد که سرطان در کجا واقع شدهاست. جراح گاهی تمامی مری و یا فقط قسمتی را که به سرطان مبتلا شده، برمیدارد. معمولاً، جراح تنها بخشی از مری را که مبتلا به سرطان است، غدد لنفاوی و بافتهای نرم مجاور را برمیدارد. بعيد نيست قسمتی و یا کل معده را هم بردارند. شما میتوانید با پزشک دربارۀ نوع جراحی و اینکه کدام یک برایتان مناسبتر است با هم صحبت کنید.
جراح برشهایی را در قفسۀ سینه و شکم جهت برداشتن غدههاي سرطاني ایجاد میکند. در بسیاری از موارد، جراح معده را بالاتر میکشد و آن را به قسمت باقیماندۀ مری وصل میکند. و یا از بخشی از روده براي اتصال معده به قسمت باقیماندۀ مری استفاده میکند. جراح شاید از قسمتی از رودۀ کوچک و یا رودۀ بزرگ برای این کار استفاده کند. اگر معده را بردارد، از قسمتی از روده جهت اتصال به قسمت مری به رودۀ کوچک استفاده میکند.
هنگام جراحی، جراح معمولاً یک لولۀ تغذیه در روده کوچک قرار میدهد. این لوله به بیمار کمک میکند تا زمانی که دورۀ نقاهت را طی میکند مواد مغذی کافی دریافت کند. اطلاعات مربوط به تغذیۀ بعد از عمل جراحی در بخش قسمت تغذیه وجود دارد.
شاید چند روز اول بعد از عمل احساس درد کنید. به هرحال، داروها کمک میکنند تا درد مهار شود. پیش از جراحی، بهتر است درمورد تسکین درد با گروه خدمات پزشكي خود گفتوگو کنید. پس از جراحی، گروه در صورتی که شما نیاز به مسكن بیشتری داشته باشید میتواند برنامه را با نیاز شما تطبیق دهد.
گروه خدمات پزشكي مراقب علائم نشت غذا از قسمتهای تازه متصل شده در دستگاه گوارشی شماست. آنها همچنین مراقب التهاب ریه و یا سایر عفونتها، مشکلات تنفسی، خونریزی، و یا مشکلات دیگری هستند که نیاز به درمان دارند.
مدت زمان دورۀ نقاهت هر فرد با دیگري فرق میکند و به نوع جراحی هم بستگی دارد. شاید برای حداقل یک هفته در بیمارستان بستری باشید.
میتوانید این موارد را ازپزشکان بپرسید :
- آيا جراحی را توصیه میکنید؟ در این صورت، کدام نوع را؟
- آیا غدد لنفاوی و سایر بافتها را برمیدارید؟ آیا قسمتی و یا کل معده را برمیدارید؟ و چرا؟
- خطرات جراحی چيست؟
- بعد از جراحی چه احساسی دارم؟
- درد چگونه بعد از جراحی مهار میشود؟
- چه مدت در بیمارستان خواهم بود؟
- آیا مشکلات تغذیه خواهم داشت؟ آیا نیاز به برنامۀ غذایی خاصی دارم؟
- آیا نیاز به لولۀ تغذیه دارم؟ اگر دارم، برای چه مدت؟
- چگونه باید از آن مراقبت کنم؟ در صورت بروز مشکل، چه کسی به من کمک میکند؟
- آیا هیچگونه عوارض جانبی دراز مدت خواهم داشت؟
پرتودرمانی
در پرتودرمانی (که به رادیوتراپی هم معروف است) برای نابودی سرطان از اشعۀ پرانرژی ستفاده میکنند كه تنها سلولهای ناحیۀ تحت درمان را هدف قرار میدهد.
از پرتودرمانی گاه قبل و یا بعد از جراحی استفاده میشود و یا به جای جراحی از آن استفاده میکنند. از پرتودرمانی معمولاً همراه با شیمیدرمانی بهمنظور درمان سرطان مری استفاده میکنند.
پزشکان از دو نوع پرتودرمانی براي درمان سرطان مری استفاده میکنند. بعضی افراد هردو نوع را دریافت میکنند:
- پرتودرمانی خارجی: پرتو از دستگاهی خارج از بدن تابانده ميشود. دستگاه، پرتو را بر غدد سرطاني هدفگیری میکند. پرتودرماني در بیمارستان و یا درمانگاه انجام ميشود، و معمولاً 5 روز در هفته و چندین هفته ادامه مییابد.
- پرتودرمانی داخلی (پرتودرمانی از فاصلۀ نزدیک): پزشک گلوی شما را با اسپری بیحسی، بیحس میکند و به شما داروی آرامشبخش میدهد، و سپس پزشک لولهای را داخل مری فرو ميبرد. پرتو از داخل لوله وارد بدن میشود. هنگامی که لوله را برمیدارند، هیچگونه آثار رادیواکتیوی در بدن باقی نمیماند، معمولاً، تنها یک دوره درمان صورت میگیرد.
عوارض جانبی درمان اساساً بستگی به میزان پرتو و نوع پرتو دارد. پرتودرمانی خارجی بر قفسۀ سینه و شکم، گاه باعث سوزش گلو، دردی شبیه به سوزش سردل (یا ترش کردن)، و یا درد در معده و روده میشود. بیمار معمولاً دچار حالت تهوع و یا اسهال هم میشود.
گروه خدمات پزشكي میتواند داروهایی به شما بدهد تا مانع این مشکلات بشود و یا آنها را مهار کند.
همچنین گاهی پوست شما در قسمتهای تحت درمان، قرمز، خشک و یا حساس میشود. موهای قسمت تحت درمان هم معمولاً میریزد. یک عارضۀ جانبی پرتودرمانی که در ناحیۀ قفسۀ سینه کمتر اتفاق میافتد، آسیب به ریه، قلب و یا نخاع است.
احتمالاً در طی پرتودرمانی و بخصوص در هفتههای نهایی پرتودرمانی خارجی بسیار احساس خستگی میکنید. همچنین بعید نیست چند هفته بعد از اتمام دورۀ پرتودرمانی نیز این احساس خستگی را داشتهباشید. استراحت بسیار مهم است، اما پزشکان معمولاً به بیماران توصیه میکنند حتیالمقدور فعال بمانند. پرتودرمانی منجر به مشکلات بلع غذا هم میشود. مثلاً گاهی، پرتودرمانی به مری آسیب میرساند و بلع غذا را برای شما دردناک میکند. و یا پرتو، باعث باریکترشدن مری میشود. بعید نیست پیش از پرتودرمانی، یک لولۀ پلاستیکی وارد مری کنند تا آن را باز نگه دارند. اگر پرتودرمانی منجر به مشکل بلع غذا شود، در غذا خوردن دچار مشکلاتی میشوید. از گروه خدمات پزشكي خود دربارۀ تغذیه مناسب بپرسید. برای آگاهي بیشتر بخش تغذیه را بخوانيد.
مطالعۀ مقالة «شما و پرتودرمانی» از پايگاه علمي، پزشكي، آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) نيز ممکن است برای شما مفید باشد.
قبل از انجام پرتودرمانی میتوانید این موارد را از پزشک خود بپرسید :
- کدام نوع پرتودرمانی را میتوانم انجام دهم؟ آیا هر دو نوع برای من مناسب است؟
- درمان چه موقع آغاز میشود؟ و چه زماني تمام میشود؟ هر چند وقت یکبار باید آن را انجام دهم؟
- آیا باید در بیمارستان بستري شوم؟
- برای مراقبت از خود قبل، در حین و بعد از درمان چه کارهایی باید انجام دهم؟
- در طی درمان چه احساسی دارم؟ آیا خودم برای درمان به بيمارستان رفت و آمد کنم؟
- چگونه میفهمیم که درمان چقدر مؤثر است؟
- بعد از پرتودرمانی چه احساسی دارم؟
- آیا عوارض جانبی طولانی مدت هم دارد؟
شیمیدرمانی
بیشتر بيماران مبتلابه سرطان مری شیمیدرمانی میشوند. در شیمیدرمانی، از داروهایی جهت تخریب سلولهای سرطانی استفاده میشود. داروها از طریق تزریق درونوريدي به بيمار رسانده میشوند. درمان معمولاً در کلینیک، مطب پزشک، و یا در منزل صورت میگیرد. برخی از بيماران براي شيميدرماني نیاز به بستریشدن دارند.
شیمیدرمانی بهصورت دورهای انجام میشود. هر دوره شامل یک دورۀ درمان و یک دورۀ استراحت است.
عوارض جانبی اساساً به نوع داروها و میزان آن بستگی دارد. شیمیدرمانی سلولهای سرطانی را که سریع رشد میکنند از بین میبرد، اما به سلولهای طبیعی هم که سریع رشد میکنند آسیب میرساند:
- سلولهای خونی : هنگامی که شیمیدرمانی میزان سلولهای خونی سالم را پایین میآورد. احتمال بیشتری وجود دارد که شما مبتلا به عفونتها و یا بدون دلیل مشخصی دچار کبودی بدن و یا خونریزی شوید و نیز احساس ضعف و خستگی زیاد کنید. گروه خدمات بهداشتي شما گاه شیمیدرمانی را برای مدت کوتاهی متوقف میکنند و یا میزان دارو را کاهش میدهند. داروهایی نیز وجود دارد که به بدن شما کمک میکنند تا سلولهای خونی جدید بسازد.
- سلولهای ریشۀمو : شیمیدرمانی معمولاً منجر به ریزش مو میشود، ولي بعد از پايان درمان، آنها باز رشد خواهند کرد ولی در رنگ و بافت مو تغییر ایجاد میشود.
- سلولهایی که دستگاه گوارش را میپوشانند : شیمیدرمانی باعث کماشتهایی، حالت تهوع و استفراغ، اسهال و یا سوزش دهان و لب میشود.
- گروه خدمات پزشكي شما میتواند داروهایی را به شما تجویز و یا شیوههای دیگری را جهت کمک در رفع این مشکلات پیشنهاد کند.
عوارض جانبی دیگر شامل خارش پوست، درد مفاصل، حس سوزش یا بی حسی در دستها یا پاها، مشکلات شنوایی، و یا تورم پاها است. گروه خدمات پزشكي شما راههایی را برای مهار بسیاری از این مشکلات ارائه میکند. بسیاری از این عوارض پس از اتمام درمان فروكش ميكنند.
مطالعۀ مقالة «شما و شیمیدرمانی» از پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) برای شما مفید است.
میتوانید قبل از انجام شیمیدرمانی، این موارد را از پزشک بپرسید :
- چه داروهایی را دریافت میکنم؟
- درمان چه زماني آغاز میشود؟ و چه زماني تمام میشود؟ هر چند وقت یکبار درمان انجام میشود؟
- برای مداوا به کجا باید مراجعه کنم؟ آیا باید در بیمارستان بستری شوم؟
- برای مراقبت از خودم در طی درمان چه کاری بايد انجام دهم؟
- چگونه میفهمیم که درمان مؤثر است؟
- آیا در طی درمان دچار عوارض جانبی خواهم شد؟ کدام عوارض جانبی را باید به شما اطلاع دهم؟ آیا میتوانم مانع بروز این عوارض جانبی شوم و یا آنها را درمان کنم؟
- آیا این داروها بعدها ایجاد عوارض جانبی خواهند کرد؟
نظردوم
پیش از شروع درمان، شاید بخواهید تا از نظر دومی در مورد تشخیص و برنامۀ درمانی خود آگاه شوید. شاید هم بخواهید مرکز پزشکی را بیابید که تجربۀ زیادی در درمان سرطان مری دارد. حتی بعید نیست بخواهید با پزشکان مختلفی در مورد تمامی گزینههای درمان، عوارض جانبی و نتایج احتمالی مشورت کنید.
اگر نظر دومی بگیرید، پزشک دوم شما هم شاید با تشخیص و برنامۀ درمانی پزشک اولتان موافق باشد. و یا پزشک دومتان شیوۀ دیگری را پیشنهاد کند. در هر دو صورت، شما اطلاعات بیشتری بدست آوردهاید و بر اوضاع مسلطتر شدهايد، و شما معمولاً با دانستن اینکه گزینههای خود را بررسی کردهاید، با اطمینان بیشتری تصمیم میگیرید.
جمعآوری اطلاعات پزشکی و ملاقات با پزشک دوم گاهی مستلزم زمان و تلاش بیشتری است. در بسیاری موارد، صرف چندین هفته جهت گرفتن نظر دوم مشکلی ایجاد نمی کند. تأخیر در شروع درمان معمولاً موجب کماثرتر شدن درمان نمیشود. برای اطمینان بیشتر، باید در مورد این تأخیر با پزشکتان مشورت کنید. شیوههای مختلفی برای پیدا کردن پزشك متخصص برای گرفتن نظر دوم وجود دارد. میتوانید از پزشک خود، جامعه پزشکی منطقهاي يا استاني خود، بیمارستانهاي اطراف، و یا دانشکده پزشکی در مورد نام متخصصان سئوال کنید. سایر منابع را میتوان در گزیدۀ مقالات پايگاه علمي، پزشكي، آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) در «چگونه میتوان در صورت داشتن سرطان، پزشک و یا امکانات درمانی یافت» پیدا کرد.
مراقبت حمایتی
- سرطان راه مری را مسدود میکند.
- درد.
- غمگینی و سایر احساسات
سرطان مری و درمان آن معمولاً منجر به مشکلات دیگر سلامت میشود. شما میتوانید قبل، در طی و بعد از درمان سرطان از مراقبت حمایتی برخوردار شوید.
مراقبت حمایتی، درمانی جهت مهار درد و علائم دیگر است تا عوارض جانبی درمان را کاهش دهد. و به شما کمک کند بر ناراحتيهايي که تشخیص سرطان در شما ایجاد میکند غلبه کنید. گاه نياز داريد از مراقبت حمایتی برخوردار میشوید تا از اینگونه مشکلات جلوگیری و یا آنها را مهار کنید و نیز آرامش و کیفیت زندگی خود را در طی درمان بهبود بخشید.
میتوانید اطلاعات مربوط به مراقبت حمایتی را از در پايگاه علمي، پزشكي، آموزشي مؤسسه تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) بيابيد.
سرطان، راه مری را مسدود میکند
شاید دچار مشکلاتی در بلع غذا شوید، چون که سرطان، راه مری را مسدود میکند. عدم توانایی در بلع غذا، خوردن را سخت و گاهي غیرممکن میسازد. این امر همچنین خطر ورود غذا را به راههای تنفسی افزایش میدهد. این امر موجب عفونت ریوی به نام ذاتالریه میشود. علاوه براین، عدم توانایی در فرو دادن مایعات و بزاق دهان بسیار آزاردهنده است.
گروه خدمات پزشكي شاید یک یا چند مورد از گزینههای زیر را پیشنهاد کند :
استنت: دارویی جهت تسکین به شما تزریق میشود. پزشک استنت (لولهای ساخته شده از شبکۀ فلزی و یا پلاستیکی) را در مری شما قرار میدهد. غذا و یا مایعات میتوانند از لوله بگذرند. به هرحال، غذاهای سفت قبل از بلعیدن بايد خوب جویده شوند. اگر مقدار زیادی از غذا یکدفعه بلعیده شود بعید نیست که در استنت گیر کند.
لیزر درمانی : لیزر، اشعه متمرکز شدهای از نور بسیار قوی است که بافتها را با گرما از بین میبرد. پزشک از لیزر براي از بین بردن سلولهای سرطانی که راه مری را مسدود کرده است، استفاده میکند. لیرز درمانی معمولاً بلع غذا را برای مدتی سادهتر ميکند، اما احتمال دارد لازم شود که بعد از چند هفته این درمان را تکرار کنید.
درمان فتودینامیک : دارویی به شما تزریق میشود و این دارو در سلولهای سرطانی مری جمع میشود. دو روز بعد از تزریق، پزشک از یک آندوسکوپ جهت تاباندن نور خاصی (مانند لیزر) بر قسمتهای سرطانی استفاده میکند. هنگامی که دارو در معرض نور قرار میگیرد فعال میشود. دو و یا سه روز بعد، پزشک شما را معاينه میکند تا بفهمد که آیا سلولهای سرطانی از بین رفتهاند. افرادی که این دارو به آنها تزریق میشود باید برای مدت یک ماه یا بیشتر در معرض نورآفتاب قرار نگیرند. علاوه بر این، ممكن است لازم باشد که چند هفتۀ بعد، این درمان را تکرار کنید. میتوانید مقالة پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) را دربارۀ درمان فتودینامیک: بخش «پرسش و پاسخ» بخوانيد.
پرتودرمانی : پرتودرمانی باعث کوچکترشدن تومور میشود. اگر تومور راه مری را بسته باشد، پرتودرمانی داخلی و یا گاهی اوقات پرتودرمانی خارجی را بهکار میگیرند تا بلع غذا راحتتر شود.
اتساع با بالون : پزشک لولهای را در قسمتی از مری که مسدود شده وارد میکند. سپس از بالون جهت باز کردن آن قسمت استفاده میکند. این کار باعث میشود که بلع غذا برای چند روز راحتتر صورت گیرد.
سایر شیوههاي تغذیه : بخش تغذیه را مطالعه کنید تا از شیوههای دیگر دریافت غذا در هنگامی که خوردن مشکل میشود آگاه شوید.
درد
سرطان و درمان آن معمولاً ایجاد درد میکند. گاه بلع غذا دردناک میشود و یا بعید نیست به علت سرطان یا استنت در قفسۀ سینۀ خود احساس درد کنید. گروه خدمات پزشكي یا متخصص مهار درد میتواند شیوههایی را جهت از بینبردن و یا کاهش درد به شما پیشنهاد کند.
مقالة www.ncii.ir به نام «مهار درد» اطلاعات بیشتری را در اين مورد به شما میدهد.
غمگینی و احساسات دیگر
احساس غمگینی، اضطراب و سردرگمی بعد از تشخیص یک بیماری حاد طبیعی است. بعضی افراد با حرف زدن در مورد احساساتشان آرامش پيدا ميكنند. به قسمت مراكز حمایتی مراجعه کنید.
تغذیه
برآوردن نیازهای تغذیه قبل، در طی درمان و بعد از آن از اهميت برخوردار است. شما نیاز به میزان معيني کالری، پروتئین، ویتامین، و مواد معدنی دارید. دریافت تغذیۀ مناسب موجب میشود که شما احساس کنید بهترید و انرژی بیشتری دارید. به هرحال، هنگامی که شما دچار سرطان مری هستيد، به دلایل زیادی، خوردن غذا مشکل میشود. شاید احساس ناراحتی و یا خستگی کنید و شاید هم تمایلی به خوردن غذا نداشته باشید. همچنین سرطان باعث میشود که بلع غذا برای شما مشکل شود. اگر شما شیمیدرمانی میشوید، شاید احساس کنید که غذاها دیگر خوشمزه نیستند. همچنین بعید نیست به عوارض جانبی پس از درمان از قبیل کماشتهایی، حالت تهوع، استفراغ و یا اسهال دچار شوید.
اگر دچار مشکلاتی در خوردن غذا شدید، شیوههای متعددی وجود دارد که نیازهای تغذیهاي شما را برآورده میکند. کارشناس تغذیه هم به شما کمک میکند تا شیوهای را برای دریافت میزان کافی از کالریها، پروتئین، ویتامینها و مواد معدنی پیداکنید:
- کارشناس تغذیه گاهي پیشنهاد ميکند که در نوع غذایی خود تغییر ایجاد کنید. گاهی، تغییر بافت، فیبر و میزان چربی در غذا به کاهش میزان ناراحتی شما میانجامد. کارشناس تغذیه همچنین شاید پیشنهاد کند تا میزان غذا و زمان خوردن آن را تغییر دهید.
- اگر بلع غذا برایتان بسیار مشکل است، کارشناس تغذیه و پزشکتان به شما توصیه خواهند کرد تا شما مواد مغذی را از راه لولۀ تغذیه دریافت کنید.
- گاهی، مواد مغذی را مستقیماً با استفاده از تغذیۀ داخل وریدی به داخل جریان خون، به بدنتان خواهند رساند.
بد نيست مقالة www.ncii.ir را به نام «نکات تغذیه برای بیماران سرطانی» را بخوانيد. این مقاله حاوی پیشنهادها و دستورهاي غذایی مفیدی است.
تغذیه بعد از عمل جراحی
کارشناس تغذیه به شما کمک میکند يك برنامۀ تغذيه تنظيم کنید که نیازهای غذایی شما را برآورده کند. برنامهای که نوع و میزان غذای شما را بعد از عمل در بر میگیرد، کمک میکند كه از کاهش وزن یا مشکلات غذایی جلوگيري شود.
اگر معدۀ شما را در طی جراحی برداشتهاند، بعید نیست دچار مشکلی شوید که به سندروم دامپینگ معروف است. این مشکل هنگامی اتفاق میافتد که غذا و یا مایعات، سریع وارد رودۀ کوچک میشوند، موجب دل درد، حالت تهوع، نفخ، اسهال و یا سرگیجه ميشود. این موارد به شما کمک میکنند تا سندروم دامپینگ را مهار کنید:
- غذای کمتری بخورید.
- قبل و بعد از غذای سفت، مایعات کمتری بنوشید.
- خوردن غذا و نوشیدنیهاي شیرین از قبیل کلوچه، شکلات، نوشابه، و آبمیوه را محدود کنید.
همچنین شاید گروه خدمات پزشكي داروهایی جهت مهار علائم به شما پیشنهاد کند.
بعد از عمل جراحی، نیاز داريد که مکملهای روزانهای متشکل از ویتامینها و مواد معدنی از قبیل کلسیم را مصرف کنید و شاید به تزریق ویتامین نیاز داشته باشید.
مواردی دربارۀ تغذیه که میتوانید از کارشناس تغذیۀ خود بپرسید :
- چگونه مانع کاهش وزن زیاد شوم؟ چطور بدانم که به میزان کافی پروتئین و کالری دریافت کردهام؟
- چه غذاهایی نیازهای من را برطرف میکنند؟
- چگونه میتوانم غذاهای مورد علاقه خود را بدون اینکه موجب تشدید مشکلات گوارشی شوند در برنامۀ غذایی خود بگنجانم؟
- آیا غذاها و یا نوشیدنیهایی هستند که باید از آنها پرهیز کنم؟
- چه ویتامینها و مواد معدنی باید مصرف کنم؟
پیگیری مراقبتها
بعد از درمان سرطان مری، نیاز به معاینۀ عمومی دارید. معاینههای عمومی کمک میکنند که شما مطمئن شوید که متوجه هرگونه تغییر در سلامت خود هستید و در صورت نیاز درمان خواهید شد. در حین معاینۀ عمومی بايد هر گونه مشكل را با پزشک در ميان گذاريد.
معاینههای عمومی در برگیرندۀ معاینههای فیزیکی، آزمایش خون، رادیوگرافی قفسۀ سینه، سیتیاسکن (CT Scan)، آندوسکوپی و سایر آزمایشهاست.