بیماری های دام

[nafise sadeghi]

برخي جنبه هاي مديريتي كه مي تواند در افزايش توليد و كيفيت شير نقش داشته باشد
هدف اصلي پرورش دهندگان افزايش توليد شير روزانه با كيفيت مطلوب است كه براي رسيدن به اين هدف نكاتي را بايد در نظر داشت .

اندازه گيري شير و تركيبات آن :

مقدار توليد شير و تركيباتي چون چربي و پروتئين قابل اندازه گيري است . در اكثر كشورهاي توليد كننده پرداخت جائزه ويا كسر جريمه رواج دارد دليل اصلي اين موضوع آنست كه اگر چه شير توليدي همه گاوها رنگي مشابه دارد ولي تركيبات و كيفيت آن مي تواند با يكديگر تفاوت فاحش داشته باشد واين تفاوت ها در آزمايشگاه بخوبي مشخص مي شود . لذا نميتوان براي كليه محموله هاي شير تحويلي قيمت يكسان قائل شد. اين تفاوت قيمت را ميتوان بدو عامل تقسيم كرد:
الف- كيفيت شيميائي
ب - كيفيت بهداشتي
1- كيفيت شيميائي : عبارت از اجزاء‌تشكيل دهنده شير است كه در توليد محصولات لبني نقش مهمي ايفا مي نمايند.همانند چربي ،پروتئين ،‌قند (‌لاكتوز)‌مواد معدني كه اگر مجموع اين مواد نسبتا‌زياد باشد ومقدار آب شير كم باشد ارزش غذائي آن براي مصرف كننده بيشتر است .

2- كيفيت بهداشتي : منظور از كيفيت بهداشتي كليه عواملي است كه در فساد شير و سلامت مصرف كننده آن دخالت دارندو اين عوامل عبارتند از باكتريهاي بيماريزا براي انسان و دام و باكتريهاي ساپروفيت يا غير بيماريزا كه سبب تجزيه وتخريب پروتئين و مواد شير ميشوند ، عامل ديگر وجود مواد خارجي موجود در شير است كه بايستي دامدار شير را صاف كرده باشد .

فعاليت باكتريهاسبب از بين رفتن تركيبات شير وتخريب آنزيمها از جمله لاكتو پراكسيداز شير كه يك ماده نگهدارنده شير درمقابل باكتريهاست ميشود . عامل غير بهداشتي ديگر وجود گلبولهاي سفيد و سلولهاي ديواره مجاري پستان به تعداد بيش از 400 هزار در شير است كه اغلب در اثر بيماري ورم پستان بوجود ميآيد و با آزمايش شمارش گلبولهاي سفيد وسلولهاي شير (Somaticcellcount)‌يا SCC مشخص ميشود.
موارد ديگري نيز كه دراثر تقلب سبب تغييراتي در شير ميشوند وسبب تغيير رنگ و بو طبيعي ، دانسيته يا وزن مخصوص ونقطه انجماد و PH يا اسيد یته شير ميشوند نیز وجود دارد ويا وجود مواد آنتي بيوتيك در اثر بيماري دام وتجويز آن .

[nafise sadeghi]

ديلاق : نوزاد شتر در بدو تولد كه تقريباً كوهان نداشته و اگر هم دارد محسوس است .
حاشي : شتر را تا سن يك سالگي گويند كه بعضاً تا انتهاي اين دوران از شير مادر استفاده مي كنند و داراي گوشت لذيذي است .
بلوان : به شترهاي دو ساله گفته مي شود . در اين سن شترها جدا از مادر و مشكل زندگي مي كنند .
حق : شتر را در سن سه ماهگي گويند . در بعضي نقاط شتر سه ساله را نوكار هم گويند .
جصد : شتر چهار ساله را گويند كه تحت نام هاي جهد و جت هم آمده است . شتر نر را در اين سن لوكچه و در بعضي مناطق گهود مي نامند . شترهاي ماده در اين سن كاملاً بالغ شده و براي جفت گيري آماده اند .
كل : شتر را در سن پنج سالگي گويند . در اين سن شترهاي نر بالغ بوده و مي توانند گله هاي جوان را كنترل نموده و با آنها جفت گيري نمايند . شتر نر را در اين سن كل لوكي و شتر ماده را كل مجي مي نامند . به طور كلي شتر نر بالغ را لوك و شتر ماده بالغ را آروانه گويند .
ركا :عبارت است از گرفتن حاشي از شير در سنين 9 – 8 ماهگيسفته : به هفت قسمت سخت شده بدن شتر كه در بدو تولد سخت نيست و به مرور ايام سخت و سفت مي شود گويند كه عبارت است از : جلوي سينه ، دو بازو ، دو دست ، زانوها و گاهي به سفتي پاشنه پا هم گفته مي شود .
هنار : به فاصله بين دو آب خوردن شتر كه در زمستان 3 – 2 روز يك بار و در بهار و تابستان گاهي به 30 – 15 روز مي رسد گويند .

[nafise sadeghi]

براي گاوها و بر روي آخورها سايه بان تعبيه كنيد تا از تابش مستقيم خورشيد در امان باشند .
در اطراف گاوداري درخت بكاريد و از هواكش ها براي تهويه هوا در جايگاهها استفاده نماييد .
آب تازه و آزاد در اختيار دامها قرار دهيد .
از مه پاش براي خنك كردن گاوها استفاده كنيد .
پنجره هاي ديوار جايگاههاي نگهداري دامها را براي تهويه بهتر باز نگه داريد .
غلظت انرژي را در جيره غذايي افزايش دهيد .
تعداد آبخوريها را زياد كنيد .
بيشتر خوراك گاوها را در اوقات خنك شبانه روز تغذيه كنيد .
ميزان بافر را در جيره غذايي متناسب با سطح مواد مغذي افزايش دهيد
محيط استراحت گاوها را خنك و آراو نگه داريد .
به مخلوط كردن كامل خوراك دقت كنيد .
با توجه به تغيرات اسيدي شكمبه به سلامت سم گاوها توجه بيشتري نماييد .
از چربي ها در تغذيه گاوهاي شيري استفاده كنيد .
پتاسيم را 5/1 % ، سديم را 4/0 % و منيزيم را 3/0 % در جيرا بالا ببريد.
به قوام مدفوع گاوها توجه داشته باشيد .

[nafise sadeghi]

آب فراوان تريت مولكول موجود دركليه سلولهاي زنده بدن دام مي باشد. با توجه به ساختمان ويژه اي كه دارند، خواص متعددي را ايجاد مي نمايند.مولكول آب به شكل يك مولكول دوقطبي توانايي ايجاد پيوندهاي هيدروژني با مولكولهاي كنار خود دارد. ايجاد اين ساختمانها باعث بروزخواص زيردرآب مي گردد:
الف) آب يك حلال بسيارخوب مي باشد.
درزمانيكه يك ماده درآب حل مي شود، يونهاي آن مي توانند آزادانه به اطراف حركت نمايند واز نظرشيميايي فعال باشند.
ب) آب بعنوان يك عامل واكنش دهنده دربسياري ازواكنشهاي بيوشيميايي بدن دام موثراست.
آب منبع H+ و OH– و با اكسيد شدن مي تواند درانتقال انرژي نقش ايفا نمايد.
ج) آب داراي گرماي ويژه بالا مي باشد.
اين امرموجب افزايش قابليت آب درتوزيع يكنواخت حرارت در كل بدن دام وجلوگيري ازگرم شدن موضعي اندامها مي باشد.
د) داراي حرارت تبخير بالا مي باشد.
نشان دهنده اين است كه ميزان زيادي حرارت مي تواند با از دست دادن ميزان اندكي آب،ازبدن دام دفع شود ودامها مي توانند بخوبي توسط تعريق يا له له زدن گرماي اضافي بدن خود را از طريق آب دفع نمايند.
ﻫ) تراكم آب دردماي °c4 حداكثراست.
اين امرموجب مي شود كه ماهيان وحيوانات آبزي درزمانيكه سطح آب به دليل افت دما يخ زده است، درزير يخ ودر آب °c4 به حيات خود ادامه دهند.
بطوركلي منبع آب جهت فعاليتهاي حياتي دامها سه منبع مي باشد:
الف) آب آشاميدني
ب) آب موجود درمواد خوراكي
ج) آب حاصل ازتنفس سلولي (آب متابوليكي)
نيازدامها به آب:
نياز دامها نسبت به دريافت آب با توجه به گونه حيوان، شرايط فيزيولوژيكي حيوان و دماي محيط درتغييرمي باشد.
تشنگي در دامها به سه شكل رخ مي دهد:
الف) خشك شدن دهان:
مكانيسم بروز تشنگي با كاهش ميزان ترشح بزاق فعال مي شود وحيوان قبل ازخوردن غذا يا به همراه خوردن غذا آب مي نوشد.
ب) افزايش فشار اسمزي خون:
افزايش فشاراسمزي خون موجب تحريك گيرنده هاي اسمزي در مغزمي گردندوتحريك اين گيرنده ها باعث ايجاد حس تشنگي و نوشيدن آب مي گردد.
ج) كاهش حجم خون:
كاهش حجم خون ممكن است به دليل خونريزي رخ دهد و يا به دليل توليد شير.بعنوان مثال دريك گاو كه روزانه حدود 36 كيلوگرم شيرتوليد مي كند حدود 45 ليتر بيش از يك گاو خشك آب مي نوشد؛ گرما نيز يكي از عوامل له له زدن يا افزايش تعرق وكاهش حجم خون و تشنگي مي باشد و افزايش دما باعث افزايش مصرف اب مي گردد.
يكي ديگرازعوامل موثربرنوشيدن آب هورمون آنژيوتانسين (Angiotensin) مي باشد. اين هورمون به شكل آنژيوتانسينوژن از كليه ترشح مي گردد و تحت تاثيرهورمون رنين (Renin) كليه، به يك اكتاپپتيد بنام آنژيوتانسين تبديل مي گردد. اين هورمون موجب آزادسازي هورمون آلدسترون (Aldosterone) مي گردد كه اين هورمون وظيفه افزايش بازجذب سديم در كليه را برعهده دارد. بنابراين افزايش غلظت آنژيوتانسين موجب افزايش فشار خون مي گردد.
عموماً دامها به دليل اينكه در شب آب نمي نوشند، پس از بيدار شدن درصبح به دليل فشاراسمزي ونيزكاهش حجم پلاسما تشنه مي شوند و بايد به تامين نياز آبي حيوان در اين ساعت توجه ويژه اي داشته باشيم.
-كيفيت آب:
درصورتيكه منابع مناسبي جهت كيفيت آب اضافه شود.
ويژگيهاي شيميايي خوراك ها:
داشتن ويژگيهاي شيميايي و فيزيكي جيره جهت ارزيابي كيفيت تغذيه اي آن جيره حائز اهميت است. در برخي مواقع پاسخ دام نسبت به جيره تغذيه شده، ممكن است بستگي به مجموعه اي از عوامل موجود در جيره باشد كه به اين ترتيب قضاوت راجع به كيفيت تغذيه اي جيره و عوامل تشكيل دهنده آن پيچيده خواهد شد. در اين مواقع تنها آزمايشات Invitra راهگشا خواهد بود و ويژگي جيره و مواد خوراكي تشكيل دهنده آن را مشخص مي نمايد.
اما استفاده از روشهاي آزمايشات فارمي (In vitin) مستلزم صرف هزينه گزاف و زمان طولاني مي باشد. به اين ترتيب اهميت شناخت ويژگيهاي شيميايي خوراكها و تركيبات تشكيل دهنده آنها مشخص مي گردد.
كربوهيدرات ها:
كربوهيدراتها ازدوعنصراصلي كربن و هيدروژن تشكيل شده اند كه همراه اكسيژن مي باشند وفرمول كلي كربوهيدراتها n(CH2O) مي باشد.كربوهيدراتها به سه گروه اصلي مونوساكاريدها، اليگوساكاريدها و پلي ساكاريدها تقسيم مي شوند.
مونوساكاريدها:
مونوساكاريدها داراي سه تا هفت كربن مي باشند وبيشترين سهم را دربين مونوساكاريدها را هگزورها دارند.مونوساكاريدها داراي مشتقات فراواني هستند ازجمله گلوكزآمين، گالاكتوزآمين، اسيدهاي يورونيك واسيدهاي آلدونيك كه معمولاً تشكيل پلي ساكاريدهاي متنوع در طبيعت را مي دهند.
اليگوساكاريدها:
شامل تعدادي منوساكاريد كه به يكديگر متصل هستند، مي باشد.
دي ساكاريدها:
از پيوستن دو مولكول مونوساكاريد به يكديگر توليد مي شوند و انواع مختلفي از جمله مالتوز، سلوبيوز، لاكتوز و سوكروز مي باشند.
تري ساكاريدها:
ازپيوستن سه مولكول مونوساكاريد به يكديگر توليد مي شوند و از جمله آنها مي توان از رافينوز (Rafinose) نام برد كه از تركيب گلوكز، گالاكتوز و فروكتوز حاصل مي شود و يكي از انواع قندهاي موجود در گياهان است.
تتراساكاريدها:
ازپيوستن چهار مولكول مونوساكاريد به يكديگر توليد مي شوند. ازجمله تتراساكاريدهاي موجود درطبيعت مي توان ازاستاكيوز (Stachiose) نام برد كه از دو مولكول گالاكتوزو يك مولكول گلوكزويك مولكول فروكتوز توليد مي شود.
پلي ساكاريدها:
ازپيوستن تعداد زيادي مونوساكاريد به يكديگرپلي ساكاريدها حاصل مي شوند كه داراي وزن مولكولي زيادي مي باشند و به دو گروه اصلي هوموپلي ساكاريدها و هتروپلي ساكاريدها تقسيم بندي مي شوند.
از جمله هوموپلي ساكاريدهاي مهم مي توان به آرابينان ها (Arabinans) و زايلانها (Xylans) اشاره نمود كه پلي مرهاي آرابينيوزوزايلورهستند.
بهترين هوموپلي ساكاريد موجود درطبيعت سلولز مي باشد كه از متصل شدن مولكولهاي D-گلوكز با پيوند 4→1β با يكديگر حاصل مي شود و عمده ديواره سلولهاي گياهي را در طبيعت تشكيل مي دهد.
هوموپلي ساكاريد ديگر نشاسته (Starch) مي باشد كه از دو پليمر آميلوز (Amylose) و آميلوپكتين (Amylopectin) تشكيل شده است.
از هوموپلي ساكاريدهاي ديگر مي توان از فروكتان ها (Fructans) نام برد كه بيشتر درغلات وجود دارند و پليمر تشكيل شده از فروكتوز مي باشد. انواع مختلفي از فروكتانها وجود دارند:
الف) لوان ها (Levans) كه زنجيره هاي تشكيل شده از مونومر Fructoforanose –O-β مي باشد كه داراي اتصال 2→6 بين مونومرفروكتوزهستند. و بيشتر درغلات مشاهده مي شوند و توسط تك معده اي ها قابل شكستن نيستند.
ب) امينولين ها كه مونومرهاي فروكتوز با پيوندهاي 1→2 با يكديگر اتصال دارند.
ج) فروكتان هاي پرشاخه كه در آنها فروكتوز با دي ساكاريدها در ارتباط قرار مي گيرد.
گالاكتان و مانان ها: (Galactans & Mannans)
پليمرهايي تشكيل شده از مونومر گالاكتوز و مانوز هستند. -Mannanβ از پلي ساكاريدهاي تغذيه اي موجود در هسته خرما و نخل و نيز در كنجاله سويا (8/1%) مي باشد كه جهت مصرف منابع خوراكي در تك معده اي ها ايجاد مشكل مي نمايد.
گلوكزآمين: Glucose amin
هوموپلي ساكاريد تشكيل شده از مونومر N-استيل گلوكزآمين مي باشد كه اسكلت خارجي بدپايان را تشكيل مي دهدوپس ازسلولز دومين رتبه فراواني پلي ساكاريدها درطبيعت را دارد.
هتروپلي ساكاريدها:
عمده هتروپلي ساكاريدهاي مورد نظردرتغذيه دام جزوتركيبات ديواره سلولي گياهان (Cell wall polysaccharide) Cwp ميباشند كه پليمرهاي مختلف از جمله مواد پكتيكي (Pectic substances)، سلولز وهمي سلولزو گالاكتومانانها (Galactomannans) مي باشند.
-مواد پكتيكي: (Pectic substances)
اين مواد معمولاً از اتصال 1→4 مونومرهاي α-D-Galactouronic acid تشكيل شده است كه داراي انشعاباتي با مونوساكاريدهاي β-galactose و α-Arabinose بشكل زنجيرهاي جانبي مي باشد. عموماً درآب محلول هستند.
مواد پكتيكي عموماً درديواره سلولي دولپه اي ها (Dicotyledonous) يافت مي شود ودرغلات كمياب است.اين مواد عموماً محلول درآب مي باشند و به دليل ايجاد خصوصيت ژلاتيني در صنايع غذايي كاربرد فراوان دارد.
-سلولز:
راجع به سلولز درگذشته مباحث كاملي مطرح گرديده است و سلولز نيز جزو اصلي Cwp مي باشد كه به دليل داشتن پيوندهاي β بين مولكولهاي D-گلوكز توسط تك معده اي ها قابل تغذيه نمي باشد.
-همي سلولز: (Hemi cellulose)
مولكولهاي هتروپلي ساكاريد همي سلولز در ديواره سلولي گياهان وجود دارند و شامل هتروزايلانها (Hetroxylans)، (β-D-Glucans)، Xyloglucans و Mannans مي باشند. معمولاً زنجيره هاي تشكيل شده از اين مونومرها توسط پيوندهاي هيدروژني با مولكولهاي سلولز ارتباط دارند. همچنين زنجيرهاي همي سلولز مي تواند بصورت كووالانسي از طريق يك تركيب واسط فسفاتي با ليگنين (Lignin) ارتباط پيدا نمايد.
همي سلولزدرpH بين 3 تا 7 (3<pH<7) بشكل نامحلول در آب ميباشد اما محيط قليايي ميتواند باعث شكستن پيوندهاي هيدروژني و ارتباط كووالانسي با ليگنين گردد و موجب قابل حل شدن همي سلولز در آب گردد.
-اسيد هيالورونيك Hialoronic acid و كوندريوتين Condriotin
اين دو هتروپلي ساكاريد از مشتقات اسيد گلوكويورونيك هستند. اسيد هيالورونيك از مونومر اسيد گلوكويورونيك و Acetyl D-Glucose amin تشكيل شده است و با ويژگي روان سازي نقش مهمي را در انجام فعاليتهاي فيزيكي مفاصل در جانوران بر عهده دارد.
كوندريوتين نيز شبيه به هيالورونيك اسيد مي باشد اما قند تشكيل دهنده آن Acetyl D-Galactose amin مي باشد كه در ساختمان غضروفها وتاندونها واستخوانهاي بدن نقش دارد.
ليگنين: Lignin
ليگنين يك تركيب پيچيده وغيرپلي ساكاريدي مي باشد ونقش اصلي آن ايجاد ساختارمستحكم درديواره سلولي گياهان مي باشد. ليگنين پليمري تشكيل شده ازسه گروه فنلي مي باشد كه به شكل پيچيده اي با يكديگرمرتبط مي باشند.

[nafise sadeghi]

گازآمونياك بويژه براي عملكرد سيستم دفاعي گوساله دربرابرپنوموني مضراست.
دريك منبع براي گوساله هاي شيري با عنوان "جايگاه تازه متولدين براي گوساله هاي شيري " كارت گوچ نيازهاي محيطي براي گوساله ها پيش ازشيرگيري را به صورت زيرخلاصه كرده است:
1) محيط استراحت تميز، خشك و راحت
2) تهويه كافي
3) دسترسي مناسب به غذا وآب
اين مقاله با پيگيري چگونگي مديريت درجايگاه گوساله براي رسيدن به اين احتياجات در معرض آمونياك قرارگرفتن گوساله ها را بررسي مي كند. اما قبل ازبررسي اين موضوع، اجازه دهيد به اين سئوال جواب دهيم كه "چرا آمونياك براي گوساله ها مضراست؟"
چرا گازآمونياك مضراست؟
چرا آمونياك براي گوساله ها بداست؟ابتدا بايد بدانيم گازآمونياك بخصوص براي سيستم دفاعي گوساله درناي خطرناك است.مژكها (انگشتان مويي) ناي را مي پوشانند. كارآنها هل دادن وخارج كردن مواد خارجي است كه گوساله در زمان استنشاق به داخل ناي برده است. راهي كه توسط آن، درنهايت آشغالهايي كه شامل پاتوژنها مي باشند باعث عفونت درشش نمي شوند.
سيستم انتقالي مژكي، شامل بسياري ازاين مژكهاست.هركدام دريك الگوي زنشي ( ضربه اي) بالا آمده و به عقب برمي گردند. اين الگوهاي زنشي با هم هماهنگ مي شوند و بصورت يك فعاليت موجي مشاهده مي شود. بنابراين مژه ها ازطريق فعاليت موجي خود هم مايعات و هم مواد جامد را بالا برده و ازناي خارج مي كنند. اين روش مي تواند يك راه دفاعي موثر دربرابرعفونتهاي تنفسي باشد.
اما اگرمهاركننده هاي مضرظاهر شوند،سيستم مي تواند شكست بخورد.بعضي ويروسها بويژه،PI3 وBRSV مژه ها را نابود مي كنند.حتي درغياب اين ويروسها، سطوح پايين گاز آمونياك بطورمزمن، سيستم دفاعي را ضعيف مي كند. اين مسئله به پاتوژنها اجازه مي دهد به بافتهاي تنفسي داخلي وارد شوند. درحالتي كه هم الگوي زنشي مژه ها بصورت انفرادي و هم فعاليت موجي موزون آنها ضعيف شده، سيستم انتقال مژه اي نمي تواند پاتوژنها را به اندازه كافي بالا برده و ازناي خارج كند.
چرا آمونياك براي گوساله ها بد است؟
براي قسمت دوم جواب، ابتدا بايد به اين سئوال پاسخ دهيم كه "خطرات ايجاد كننده عفونت تنفسي براي گوساله ها چيست؟" دوفاكتورمحيطي به طورحتم گوساله ها را درمعرض باكتري هاي ايجاد كننده پنوموني قرارمي دهند. فاكتوراول اين است كه گوساله دركنارمادر خود قراربگيرد.گاوهاي بالغ ذاتاً حامل فاكتورهاي بيماريزا هستند. وقتي مادرگوساله خود را ليس مي زند، ازاين طريق يك كارموثربراي تلقيح ويروسها، باكتريها و پارازيتها را انجام مي دهد.
فاكتورمحيطي ديگر اين است كه گوساله ازطريق تراكم بالاي گاوهاي مجاورو يا ازطريق وسايل گوساله زايي درمعرض باكتريهاي ايجاد كننده پنوموني قراربگيرند.بنابراين،بعيد است كه حتي گوساله هاي تازه متولد شده باكتريهاي ايجاد كننده پنوموني را نداشته باشند. اين باكتريها بسيار رايج هستند كه اغلب تصورمي شود كه آنها بعنوان ساكنين معمول قسمت بالايي دستگاه تنفسي گوساله بشمارمي روند.به اين دلايل،هرزمان كه سيستم انتقال مژكي ضعيف باشد، گوساله ها درمعرض ريسك بالايي ازابتلا به بيماريهاي تنفسي قرارخواهند داشت.
چطور مي توان در معرض آمونياك بودن را كاهش داد؟
راه موثربراي كاهش درمعرض آمونياك قرارگرفتن، توليد نشدن اين گازاست. اما درجايگاه گوساله،شرايط مثبت ومفيدي براي فعاليت ميكروبها وجود دارد.اوره هم رطوبت وهم مواد مغذي را فراهم مي‌كند. گوساله ها بستر را گرم نگه مي دارند. و مواد بستراغلب يك pH مطلوب را درمحيط فراهم مي‌سازند.
بنابراين چطورمي توان پوسيدگي كود را كاهش دهيم؟
1- شرايط خشك تر،ميزان كمتررشد باكتريايي و آزاد سازي آمونياك را با عث مي شود.
2- فراهم كردن مقداركمتراكسيژن براي باكتريها،ميزان كمترآزاد سازي گازآمونياك را باعث مي شود.
3- كود( مخلوط ادرارومدفوع) روي پوست يك حيوان گرم، سريعترآمونياك توليد مي كند، تميزترنگهداشتن گوساله، باعث كمترشدن آزاد سازي آمونياك مي شود.
تمام اين فاكتورها به بسترخشك تميزاضافه مي شوند.
خشك به چه معني است؟
زانوي خود را روي بستربگذاريد.اگرزانوي شما خيس شد، بستربه اندازه كافي براي كاهش توليدآمونياك خشك نيست.مقداركافي بستر،شرايط را خشك نگه مي دارد. برخورد اول عليه آمونياك! مقداركافي بسترشرايط بي‌هوازي (اكسيژن پايين) نامساعد براي رشد ميكروبي فراهم مي كند.برخورد دوم! مقداركافي بسترگوساله هاي تميزرا بيشترمي كند.برخورد سوم! پاك كردن باكتريهاي ايجاد كننده آمونياك. همچنين،فراهم كردن گردش كافي هوا ازطريق تهويه خوب به انتقال هواي پرازآمونياك كمك خواهد كرد

[nafise sadeghi]

گاوها و ساير نشخواركنندگان، حاوي دستگاه گوارش بي نظيري هستند كه امكان استفاده از ضايعات و ساير محصولات جانبي را به عنوان منبعي براي جيره غذائي آنها ، مهيا مي كند. تغذيه گاوها عمدتاً بر مبناي استفاده از محصولات فرعي و ساير مواد مغذي هستند كه منحصراً بوسيله نشخواركنندگان قابل هضم باشد. يكي از خوراكهاي غير معمول كه در تغذيه گاو قابل استفاده مي باشد، فضولات بستر جوجه هاي گوشتي مي باشد. در صنعت پرورش جوجه هاي گوشتي ، حجم قابل توجهي از فضولات بسترتوليد مي شود كه به عنوان يك فراوري جانبي (by -product ( محسوب مي شود. كاربرد اصلي فضولات مرغي، براي حاصلخيزي زمينهاي زراعي مي باشد. بهرحال استفاده از محتويات بستر جوجه هاي گوشتي صرفاً به عنوان كود، نمي تواند بازدهي مناسبي را به دنبال داشته باشد و در اصطلاح هزينه جايگزيني مواد مغذي كه از ساير منابع غذائي فراهم مي شود ، در مورد بستر جوجه هاي گوشتي زماني كه كود مرغي به جاي اينكه در حاصلخيزي مزارع استفاده شود در تغذيه گاوهاي گوشتي استفاده شود ، 4 برابر بيشتر است ( بازده استفاده از بستر طيور در تغذيه گاوهاي گوشتي بيشتر از استفاده آن در حاصلخيزي مزارع است ) . محتويات بستر طيور منبع خربي از پروتئين ، انرژي ، مواد مغذي براي گاوهاي آبستن و گاوهاي داشتي است كه ساختار صنعت پرورش گاو شيرده را در كشور تشكيل مي دهند. بعلاوه از ديدگاه اقتصادي استفاده از محتويات بستر طيور را در تغذيه باعث حفظ مواد مغذي گياهان مي شود. اين مواد مغذي شامل نيتروژن ، فسفر ، پتاسيم و مواد معدني است كه در مراتعي كه كود گاوها تغذيه شده با بستر طيور پخش شده به فراواني در خاك وجود دارد. يكي از مزاياي بستر جوجه هاي گوشتي اين است كه تا مسافتهاي طولاني قابل نقل و انتقال است، بدون اينكه ارزش اقتصادي آن تحليل يابد. توليد كنندگان و دامداران ايالت آلباما براي كاهش هزينه هاي خوراك خود از اين منبع عمده موجود، در تغذيه گاوهاي خود استفاده مي كنند. بيشتر دامداران ايالت آلباما با كاربرد اين مواد جانبي در تغذيه گاوهاي به مقدار قابل توجهي باعث كاهش هزينه خوراك شده اند. بهر حال بعضاً در بعضي توليد كنندگان و پرورش دهندگان گاو گوشتي يك بي ميلي آشكار در رابطه با استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي در تغذيه وجود دارد. چرا كه افكار عمومي رشد و نمو سبزيجات و گياهان را در فضولات حيواني پذيرفته اند نبايد فراموش كرد كه فرايند استفاده از غذا در داخل بافتهاي گياهي ، فرايندي با پيچيدگيهاي گياهي كمتر نسبت به همان فرايند در دستگاه هاضمه گاو مي باشد. بطوري كه مواد غذائي مورد استفاده توسط گاو كاملاً كاملاً شكسته و تجزيه مي شود و مورد فرآوري كامل قرار مي گيرد. گاوي كه روانه كشتارگاه مي شود، 15 روز قبل بايد تغذيه از بستر جوجه هاي گوشتي در آن قطع شده باشد در حالي كه قارچ خوراكي كه در بستري از كود پرورش داده شده است همان روز مي تواند مستقيماً به فروشگاه خواربارفروشي فرستاده شود. بهرحال در صنعت پرورش گاو گوشتي بايد از هر عملي كه سلامتي گوشت توليدي را زير سئوال مي برد ، اجتناب نمود. بستر طيور گوشتي چندين سال است كه در تمامي مناطق كشور بدون هر گونه مشاهده اثرات جانبي مضرر براي انسان يا حيوان مصرف كننده آن ، مورد استفاده قرار گرفته است بعلاوه در ايالت آلباما ، استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي عمدتاً در گاوهاي آبستن و گاوهاي داشتي استفاده مي شد كه كمتر چنين گاوهاي مورد خريد و فروش يا كشتار قرار گرفته مي شود. گزارشات متعدد حاكي از كاربرد ناچيز بستر جوجه هاي گوشتي در تغذيه گاوهاي پرواري است و اگرچه درموارد نادر استفاده نيز 15 روز قبل از زمان كشتار گاو ، مصرف فضولات بستر در جيره غذائي قطع مي شود بنابراين با اين راهكار هر نوع خطر احتمالي تهديد كننده سلامت انسان ، كاملاً مرتفع خواهد گرديد.
بطور كلي استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي در تغذيه گاو شامل 3 سودمندي اوليه مي باشد :
1 ) استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي ، رفع مشكل استفاده از محصولات فرعي در محيط
2 ) يك راهكار براي مديريت مناسب ضايعات حاصل از بستر جوجه هاي گوشتي براي استفاده پرورش دهندگان گاو گوشتي است.
3 ) صرفه اقتصادي در توليد گاوهاي گوشتي مي باشد.
آئين نامه هاي استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي در تغذيه :
در سال 1967 ، زماني كه سازمان FDA شرح سياستهاي تغذيه بستر و ساير محصولات جانبي حيواني را منتشر كرد. اطلاعات علمي بسيار اندك در مورد تغذيه بستر طيور وجود داشت. در سال 1980 بعد از آزمونهاي گسترده محققان دانشگاهي و استفاده از تسهيلات انجام پروژه هاي مرتبط ، سازمان FDA موجب گرديد تا بعضي از مقررات اوليه محدود كننده مصرف چنين محصولات جانبي را باطل شود. در حال حاضر حداقل 22 ايالت مقررات مناسبي را براي خريد و فروش بستر جوجه هاي گوشتي و ساير ضايعات با منشاء حيواني را به عنوان اجزاء تشكيل دهنده خوراك دام و طيور تصويب نموده اند. اخيراً هيچ قانون مبني بر كنترل و محدود كردن دادو ستد و استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي در خوراك دام و طيور وجود ندارد. بعلاوه هيچ قانون و مقررات خاصي در ايالتي استفاده از ضايعات حيواني يا ساير مواد جانبي (by product ) را در تغذيه دام منع نمي كند.
در بعضي ايالتها بعضي مقررات كه كنترل دادوستد عمده اين محصولات را توسط شركتهايي كه نامزد فروش اين محصولات براي مصارف خوراك دامي برعهده دارند تدوين شده است. سازمان كشاورزي و صنعت آلباما ، با تدوين مقررات محدودي ، استفاده و دادو ستد فضولات حيواني فرآوري شده را پذيرفته است اين مقررات اجازه هر نوع استفاده خصوصي يا مبادله بستر جوجه هاي گوشتي و ساير فضولات حيواني را محدود كرده است و اين كار بيشتر تحت مسئوليت سازمانهاي دولتي مي باشد. بستر جوجه هاي گوشتي فرآوري شده طبق استاندارد هاي مناسب براي استفاده در جيره هاي غذائي دام ، آماده عرضه به بازار مي شود. مقررات مربوط به تغذيه ضايعات با منشاء حيواني در سال 1977 توسط وزارت كشاورزي و صنايع مورد تصويب قرار گرفته است.
اين آئين نامه ها جزء نهمين مقررات شيمي كشاورزي ليست شده است. اگر ضايعات با منشاء حيواني حاوي دارو يا باقيمانده مواد داروئي باشد. چنين ضايعاتي حتماً بايد حاوي برچسب براي اطلاع مصرف كنندگان باشد. به اينصورت كه در روي آن نوشته شود. توجه : اين ماده حاوي باقيمانده مواد داروئي است و نبايد در 15 روز مانده به كشتار مورد استفاده دام قرار گيرد.
اين هشدار همچنين توسط فروشندگان خوراك حاوي بستر جوجه هاي گوشتي به گاو داران اعلام شود.
صرف نظر از مقررات دولتي موجود، در مورد مواد غذائي مورد استفاده در تغذيه دام، توليد كنندگان گوشت موظفند و متعهد هستند كه در دادو ستد خود تمامي گوشتي را به بازار عرضه مي كنند، عاري از هر گونه مواد داروئي يا تركيبات سمي باشد. براي حداقل نمودن احتمال وجود باقيمانده مواد داروئي در بافتهاي گاو گوشتي تغذيه شده با بستر تغذيه با مواد بستر بايد 15 روز مانده به كشتار حيوان مورد نظر قطع شود. محتويات بستر جوجه هاي گوشتي، نبايد مورد تغذيه گاوهاي شيرده قرار بگيرد چون در اينصورت هيچ فرصتي براي قطع كردن جيره براي مطمئن شدن از حذف باقيمانده هاي مواد تغذيه شده در شير توليدي وجود ندارد. چون گوسفندان نيز به مقادير بالاي كبالت حساس هستند و بستر جوجه هاي گوشتي حاوي مقادير زيادي از كبالت مي باشد. نبايد از محتويات بستر جوجه هاي گوشتي در تغذيه گوسفند استفاده كرد.رعايت اين اصول و نكات هر گونه امكان به خطر انداختن سلامتي و ايجاد مشكلات ناشي از باقي ماندن مواد داروئي و باقيمانده هاي ناشي از مصرف غذائي بستر جوجه هاي گوشتي را به حداقل خود مي رساند. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد آئين نامه هاي دولتي مربوط به خريد و فروش فضولات جوجه هاي گوشتي به سازمان كشاورزي و صنايع ايالت آلباما مراجعه كنيد. اين ايالت اخيراً مقرراتي را كه منحصراً در مورد خريد و فروش فضولات جوجه هاي گوشتي بوده را تصويب نموده است.
ارزش غذائي بستر جوجه هاي گوشتي :
مواد تشكيل دهنده بستر معمولاً در سالنهاي پرورش جوجه هاي گوشتي ايالت آلباما، تراشه چوب خاك اره ، پوسته بادام زميني و ريزه هاي كاغذ مي باشد. به طور كلي پرورش دهندگان از منابع مختلفي براي ايجاد بستر اوليه استفاده مي كنند. مواد اوليه تشكيل دهنده بستر از لحاظ ارزش غذائي و مواد مغذي موجود بسيار فقير هستند. به هر حال افزوده شدن پر ، ضايعات جيره غذائي مورد استفاده و فضولات دفعي پرنده ، ارزش غذائي بستر را تا حدودي بهبود مي دهد. نوع مواد اوليه تشكيل دهنده بستر در سالن پرورش زماني كه از اين بستر براي تغذيه گاوهاي گوشتي استفاده مي شود ، چندان بر ارزش غذائي نهائي موثر نمي باشد. زيرا كه مقدار بستر اوليه مورد استفاده بر حسب تعداد جوجه مورد پرورش در سالن تغيير مي كند و استاندارد ويژه اي براي آن وجود ندارد و هر مرغدار مي تواند. از مواد كاملاً متفاوتي نسبت به مرغدار ديگر در بستر اوليه سالن خود استفاده كند. عواملي ديگر همچون مديريت سالن ، روشهاي از بين بردن بستر ، مي تواند مقدار مطلوب و تركيبات و كيفيت بستر نهائي را تغيير دهد. ميانگين مواد مغذي 106 نمونه جمع آوري شده از بستر طيور مرغداريهاي ايالت آلباما در جدول شماره يك نمايش داده شده است.
1 ـ رطوبت :
ميزان رطوبت بستر جوجه هاي گوشتي بوسيله مديريت سيستم آبخوري در سالن پرورش تعيين مي شود. مقدار رطوبت بستر نبايد تفاوت معني داري بين بستر تازه و بستر تشكيل شده بعد از 6 ماه داشته باشد. از طريق اندازه گيري رطوبت بستر هيچگونه اطلاعي از مواد مغذي بستر حاصل نمي شود ، اندازه گيري رطوبت تنها كيفيت فيزيكي ماده خوراكي مورد استفاده را نشان مي دهد.
اگر مقدار رطوبت 25 % يا بيشتر باشد ، غذا به آساني در داخل ميكسر مخلوط نخواهد شد بهر حال اگر بستر طيور حاوي 12% رطوبت يا كمتر باشد جيره حالت گرد و اشتهاآور براي گاوها خواهد بود. بعضي پرورش دهندگان گاوهاي گوشتي يك افزايش مصرف خوراك را زماني آب به مخلوطي از بستر خشك و دانه ها قبل از مصرف اضافه شود.
TDN:
مقدار كل مواد مغذي قابل هضم (TDN ) از طريق ارزش پروتئين خام و قيبر خام محاسبه مي شود. ارزش انرژي زائي بستر جوجه هاي گوشتي واضح و روشن است كه كمتر از غلات مي باشد. بهرحال ميزان TDN بستر در مقايسه با يك علوفه با كيفيت 50 % محاسبه شده است. بستر مي تواند منبع با ارزش از انرژي براي هر دو گروه گاوهاي داشتي و گاوهاي آبستن باشد.
پروتئين خام (CP ) :
ميانگين پروتئين خام نمونه هاي آناليز شده بستر جوجه هاي گوشتي 24/9 مي باشد بيشتر از 40 % از پروتئين خام حاصل از بستر از منشاء نيتروژن غير پروتئيني (NPN) مي باشد. بخش NPN عمدتاً از اسيد اوريك ناشي مي شود كه در طيور يك ماده دفعي محسوب مي شود. نشخوار كنندگان جوان قادر به استفاده از NPN به خوبي گاوهاي پرواري بالغ نمي باشند بنابراين بهترين عملكرد و بازده مصرف فضولات بستر در گاوهاي پرواري كه بيش از 400 پوند وزن دارند ديدن مي شود.
نيتروژن نامحلول :
وقتي تركيبات خوراكي تحت تأثير حرارت بيش از حد قرار مي گيرند نيتروژن موجود بصورت نامحلول در مي آيد و گاو به آساني قادر به هضم اين نيتروژن نمي باشد. مقدار نيتروژن نامحلول در نمونه هاي بستر آناليز گرديده و 15 % كل نيتروژن موجود محاسبه شد. در تعداد كمي كه تحت حرارت بيش از حد قرار گرفته اند مشاهده شده اين ميزان 50 % كل نيتروژن را به خود اختصاص داده بود.
مطالعات مختلف نشان مي دهد كه با كاهش قابليت هضم ماده خشك بستر ميزان نيتروژن نامحلول افزايش مي يابد بنابراين حرارت بيش از حد بستر بطور معني داري ارزش غذائي بستر را كاهش مي دهد. روشهاي كنترل دما در بستر انبار شده در بخش فرآوري و نگهداري بستر طيور مورد بحث و بررسي قرار گرفته است.
فيبر خام ( CF ) :
تركيب فير خام نمونه هاي بدست آمده از بستر به طيور ميانگين 6 / 23 درصد محاسبه شده است. عمده فيبر بستر ناشي از مواد اوليه مورد استفاده در شروع پرورش، همچون تراشه هاي چوب ، خاك اره ، پوسته و پوسته بادام زميني مي شود بستر معمولاً شامل مواد فيبري مي باشد. فيبر موجود در بستر جوجه هاي گوشتي به تنها نمي تواند نيازهاي نشخواركنندگان را به قير برآورده كند ، چرا كه گاوها همچنين به علوفه هاي خشن براي عملكرد مناسب سيستم گوارشي خود نياز دارد. گاوهاي تغذيه شده با بستر به طور طبيعي نياز به مصرف علوفه خشبي دارند حتي اگر مقدار قيبر خام بستر كمي بيش از مقدار اندازه گيري شده باشد، توصيه مي شود كه به ازاي هر 100 پوند وزن زنده گاو 1/2 پوند از علوفه خشبي استفاده شود.
مواد معدني (Minerals ) :
بستر جوجه هاي گوشتي منبع عالي از مواد مغذي مي باشد ، در حقيقت گاوهاي آبستن تغذيه شده با درصد بستر: 20 درصد كنسانتره در حقيقت بيش از 5 برابر نياز خود به كلسيم ، فسفر ، پتاسيم ، مواد مغذي دريافت خواهند كرد. مقادير بيش از حد مواد معدني جز در بعضي شرايط خاص كمتر مسئله زا مي باشد. اما بايد توجه كرد كه افزايش 2% كلسيم بيش از نياز، باعث عدم توازن ساير مواد مغذي و ايجاد تب شير در گاوهاي آبستن مي نمايد. اين احتمال را مي توان با قطع تغذيه بستر در نزديكي زايمان و يا كاهش مقدار علوفه خشبي به نصف ميزان مورد نياز ، مرتفع نمود. هنوز اطلاعي در دست نيست كه چند روز قبل از گوساله زائي بايد استفاده از بستر جوجه هاي گوشتي در جيره را قطع كرد. بهر حال بر اساس مطالعات بر روي تب شير در گاوهاي شيري ، به نظر در نظر گرفتن30 روز قبل از گوساله زائي مناسب به نظر مي رسد. تب شير ممكن است مسائلي را نيز بعد از زايمان بوجود آورد بنابراين گاوهاي آبستن مصرف كننده بستر جوجه هاي گوشتي در حين گوساله زائي بايد دائماً مورد سركشي قرار گيرند. مواد معدني ميكرو مانند مس ، آهن و منيزيم به مقادير زيادي نسبت به تركيبات غذائي معمول در بستر جوجه هاي گوشتي وجود دارد. مس به طول مثال معمولاً در جيره گاوهاي گوشتي نبايد بيش از 150PPM باشد. سطوح بالاي مس ممكن است اثرات سمي را داشته باشند. گله گاوهاي آبستن تغذيه شده با بستر در طول 120 روز زمستان بايد بيش از 600 مس را دريافت كند. مقادير اضافي مس در كبد باقي خواهد ماند اما معمولاًً فاقد هر گونه اثرات مضرري مي باشد معمولاً سطح مس موجود در بافتها با آمدن تابستان و فصل چرا دو مرتبه به سطح طبيعي خود برمي گردد يعني زماني كه ديگر نيازي به مصرف بستر جوجه هاي گوشتي در اين فصل وجود ندارد. در گاوهاي جوان داشتن تغذيه شده با جيره حاوي 50% بستر : 50% كنسانتره ،مقدار مس موجود بيش از 225PPM خواهد بود گاوهاي جوان به خوبي مي توانند مقادير بالاي مس را در 1 الي 200 روز تحمل كنند. تغذيه گاوهاي داشتني با جيره هاي حاوي بستر كمتر از 18 روز به طور معني داري از اثرات معني دار سميت مس خواهد كاست
خاكستر ( Ash ) :
خاكستر بستر ، از مواد معدني ناشي از باقيمانده هاي جيره غذائي ، فضولات دفعي ، مواد متشكله بستر ، خاك تشكيل شده است. محتواي خاكستر بستر يكي از شاخصهاي مهم اندازه گيري كيفيت بستر مي باشد. ميانگين خاكستر نمونه هاي بستر آناليز شده 24/7 درصد بود. محتواي خاكستر بستر بيش از 28% بسيار مقدار بالائي است و نبايد در جيره غذائي گاوهاي گوشتي مورد استفاده قرار گيرد.
كلسيم ، فسفر ، پتاسيم و مواد معدني كمياب 12% خاكستر بستر جوجه هاي گوشتي را تشكيل مي دهند و باقي خاكستر را خاك تشكيل مي دهد. تا حد امكان مقدار خاكستر بستر بخصوص بخش خاك آن در حد پايين بايد باشد تا محدوديتي در تغذيه گاوهاي گوشتي نداشته باشد. بيشتر محتواي خاك بستر زماني از تخليه بستر از سالن و يا هنگام حمل و نقل آن با كاميون ، مي باشد.
فرآوري و انبار كردن بستر جوجه هاي گوشتي :
بستر طيور همانند ساير تركيبات غذائي ، احتمال بروز مخاطراتي را در بعضي از موارد مصرف دارد مصرف بسياري از تركيبات غذائي معمول ، با مواردي همچون باقيمانده افت كشها ، مايكوتوكسينهائي مانند افلاتوكسين يا سميت نيترات ممكن است روبرو شود. در مورد مصرف محتويات بستر طيور نيز ممكن است خطرات احتمالي ناشي از باكتريهائي همانند سالمونلا و باقي مانده مواد داروئي مورد استفاده در طول دوره مانند آنتي بيوتيك و كوكيد استات كبالت و ارسينك مواجه گردد. به هر حال تمامي بستر هاي مورد استفاده در تغذيه بايد ابتداً به منظور حذف عوامل بيماريزا و پاتوژن فرآوري شود. بعضي از پرورش دهندگان طيور از بقاياي پرندگان مرده نيز در تركيب بستر استفاده مي كنند اگرچه اين روش ممكن است روشي مناسب براي استفاده از پرندگان تلف شده مي باشد ولي نبايد از چنين بسترهاي در تغذيه گاوهاي پرواري استفاده نمود. بهرحال با وجود اينكه احتمال انتقال بيماري از طريق مصرف فضولات طيور درگاوهاي پرواري ثابت نشده است با اين وجود توصيه مي شود كه از كاربرد چنين موادي به عنوان منبع خوراكي خود داري شود.
براي فرآوري بستر طيور به عنوان يك تركيب خوراكي يكي از روشهاي زير را مي توان مورد استفاده قرار داد :
1 ) بستر مي تواند با سايرتركيبات خوراك مخلوط شده و سپس در تهيه سيلو مورد استفاده قرار گيرد كه در نتيجه وجود تركيبات بستر ، توليد اسيد در سيلوهاي سور گرم و ذرت را تشويق مي كند.
زماني كه تركيبات بستر با ذرت يا سورگرم سيلو مي شود ، 20 ـ 30 درصد كل ماده خشك سيلو را مي توان به تركيبات حاصل از بستر طيور اختصاص داد.
2 ) محتويات بستر مي تواند به طور مستقيم تحت تأثير اسيد قرار گيرد و پس از فرآوري مورد استفاده قرار گيرد.
3 ) بستر طيور مي تواند تحت تيمار حرارتي قرار گرفته و سپس به صورت پلت مورد استفاده قرار گيرد.
4 ) اقتصادي ترين و كاربردي ترين فرآوري بستر استفاده از حرارت دهي stacking مي باشد. در اين روش يك تيمار حرارتي 130 درجه فارنهايت يا بيشتر در طي 5 روز بر روي بستر اعمال مي گردد.
به منظور حصول اطمينان مبني بر از بين رفتن سالمونلا و ساير عوامل بيماري زا در بستر بايد حداقل تا 20 روز حرارت دهي شود. نتايج حاصل از تحقيقات متعدد ثابت كرده كه بسياري از عوامل پاتوژني كه در بستر طيور قادر به رشد و نمو هستند با چنين تيمار حرارتي در طي 5 روز كاملاً از بين مي روند. بهرحال اعمال تيمار حرارتي طولاني مدت به منظور سلامتي و از بين رفتن هر نوع احتمال آلودگي پيشنهاد مي گردد. علاوه بر اين اعمال حرارت باعث ايجاد آمونياك منبع از تجزيه شدن اوره و اسيد اوريك مي شود كه در نتيجه وجود آمونياك باعث كشته شدن عوامل بيماري زاي موجود در بستر مي گردد. در درجه حرارت 140 درجه سانتي گراد باكتريهائي مانند سالمونلا و باسيلهاي مرتبط باسل در گاو ، با بازدهي مناسب در طي يك ساعت از بين مي روند. بهرحال اين مطلب خيلي مهم است كه هر نوع احتمال ناشي از انتقال عوامل بيماريزا از بستر به گاوهاي پرواري مصرف كننده آن ، از بين برود. در روش چهارم مورد اشاره حرارت داخلي تركيبات تحت حرارت به بيشتر از 130 در جه فارنهايت و يا بيشتر مي رسد. آنتي بيوتيكها ئي كه مورد استفاده در دوره پرورش قرار گرفته اند ، حتي اگر باقي مانده ي آنها در بستر طيور وجود داشته باشد در تغذيه گاوهاي پرواري مشكل زا نمي باشد. چرا كه بسياري از آنتي بيوتيكهياي موجود در بستر توسط ميكروارگانيسم هاي موجود تجزيه مي شود ، از طرف ديگر همانطور كه مصرف آنتي بيوتيك محرك رشد طيور مي باشد با همان قاعده باعث تحريك رشد گاوهاي پرواري مصرف كننده آن مي شود. مايكوتوكسينهاي مانند آفلاتوكسين از عوامل نگران كننده مصرف بستر در تغذيه گاوهاي پرواري نيستند ، قارچهائي كه توليد كننده آفلاتوكسين مي باشند بعلت وجود محيط بازي بستر ناشي از آزاد شدن آمونياك قادر به رشد و نمو در بستر نيستند چرا كه آمونياك يك ماده سمي براي قارچها محسوب مي شود به هر حال استفاده از حرارت دهي طولاني مدت از رشد قارچها جلوگيري مي نمايند. بستر طيور معمولاً بطور انبوه ، جمع آوري و سپس در مقادير بزرگ نقل و انتقال مي يابند. معمولاً بعضي از پرورش دهندگان گاوهاي پرواري اقدام به خريداري توده هاي 100 الي 300 تني از بستر مي نمايند.
به هر حال اگر بستر بيش از 5 سال از انبار شدنش گذشته باشد به مقدار زيادي كيفيت خود را از دست مي دهد. بهرحال معمولاً قبل از مصرف محتويات بستر بايد از كيفيت مناسبي آن اطمينان حاصل كرد. حرارت يكي از مواردي است كه به نحوي باعث كاهش كيفيت بستر مي شود. اعمال حرارت بيش از حد موجود كاهش قابليت هضم ماده خشك بستر مي شود. بعضي از آزمايشات استفاده از افزودنيهاي شيميائي مانند اوره و اسيد را براي محدود نبود اعمال حرارت بيش از حد مورد بررسي قرار دادند. حرارت بيش از حد ( 140 فارنهايت به بالا ) با محدود نمودن محتواي رطوبت بستر به كمتر از 25% و همچنين محدود كردن تماس بستر با هوا تحت كنترل در مي آيد. بعضي از روشها هنگام بسته بندي بستر از يك تراكتور براي خارج كردن اكسيژن از محتويات بستر استفاده مي كنند. براي از بين بردن عوامل بيماري زاي بستر ، درجه حرارت اعمال شده بايد 130 فارنهايت باشد اگر حرارت اعمال شده بيش از 160 درجه باشد ميزان قابليت هضم پروتئين بستر كاهش مي يابد.
بسترهاي كه با پلي اتيلن پوشيده مي شوند. دماي بالاي مناسب را بدست مي آورند كه نياز به اعمال تيمار حرارتي بالا را برطرف مي كند.
جيره هاي پيشنهادي :
از آنجائي كه سطح مواد مغذي موجود در بستر طيور غالباً متغير مي باشد جيره هاي پيشنهادي در جدول 2 مي تواند به عنوان يك راهنما مورد استفاده قرار گيرد. افزودن ويتامين A بايد در جيره هاي حاوي بستر طيور همواره رعايت شود چرا كه بستر طيور فاقد اين ماده مغذي مي شود. همچنين افزودن Bovatec و Rumensin احتمال شيوع نفخ را كاهش مي دهد.

[nafise sadeghi]

- از تردد افراد، در داخل محوطه دامداری جدا جلوگیری به عمل آورید. به ویژه افرادی که به میادین خرید و فروش دام، کشتارگاهها، سایر دامداری ها و ... ارتباط دارند.

2- از خرید و فروش و حمل و نقل دام هایی که سابقه نگهداری در محل و سوابق بهداشتی ندارند جدا حودداری کنید. در صورت ضرورت، پس از دریافت مجوزهای بهداشتی و قرنطینه ای، در این زمینه اقدام شود.

3-در محل درب ورود و خروج دامداری، حوضچه ضد عفونی ایجاد شود. توجه داشته باشید که مایع ضدعفونی در آن (ترجیحا هیدروکسید سدیم 2 درصد یا فرمالین 5-4 درصد و یا vircon-s) همراه با آب در سطح مناسبی حفظ شود.

4- ورود کلیه وسایل نقلیه به داخل دامداری ممنوع شود(در مورد وسایل نقلیه، مانند ماشین های حمل شیر، علوفه و کود که الزام ورود به واحد را دارند، پس از ضدعفونی کامل و دقیق اجازه ورود داده شود) و اکیپ های مایه کوبی، دامپزشکان واحد دامداری مسئولین بهداشتی، ماموریت تلقیح مصنوعی، صاحب دامداری، مامورین بیمه، مسئولین ثبت رکورد و ... باید در وسیله نقلیه خود را مانند گذشته در محوطه خارج از دامداری مستقر کنند.

5- در قسمت ورودی دامداری، سرویس بهداشتی مناسب جهت دوش گرفتن، تعویض لباس،چکمه و ابزار کار در نظر گرفته شود و کلیه افرادی که به دامداری وارد می شوند و به نوعی با دام سروکار دارند و نیر افرادی که از دامداری به هر دلیل خارج می شوند (اکیپ های مایه کوبی، دامپزشکان واحد دامداری، مسئولین بهداشتی، مامورین تلقیح مصنوعی،صاحب دامداری، مامورین بیمه، مسئولین ثبت رکوردو...) موظف به تعویض لباس و کفش و در حد امکان دوش گرفتن شوند(دامدار موظف به تامین ابزار کار به میزان کافی است).


6- ابزار مایه کوبی (سرنگ و سرسوزن) را به میزان کافی برای مایه کوبی دام های واحد خود فراهم آورید.


7- توجه داشته باشید که در صورت بروز بیماری تب برفکی (یا هر نوع بیماری دیگر) در دامداری، ضمن جداسازی سریع دام های مبتلا از دام های سالم و ضدعفونی واحد با ماده ضدعفونی مناسب (آهک یا فرمالین یا vircon-s) ، فورا و از هر راه ممکن مانند تلفن، موضوع به شبکه دامپزشکی شهرستان و اداره کل دامپزشکی استان اطلاع داده شود

[nafise sadeghi]

اساس جزوه آموزشی OIE



عامل ایجاد بیماری : ویروسی از خانواده Picornaviridae و از جنس Aphthovirus

دارای 7 سروتیپ Asia1,SAT3,SAT2,SAT1,C,O,A



- مقاومت نسبت به عوامل فیزیکی و شیمیایی :

- دما : ویروس در دمای بیش از 50 درجه سانتیگراد غیرفعال میگردد.

- pH : pH پایینتر از 6 و بالاتر از 9 ویروس را غیرفعال می کند.(راهکار درمان و کنترل بیماری)

- ضدعفونی کننده ها : در برابر سدیم هیدروکساید 2% ، سدیم کربنات 4% و سیتریک اسید 2/0% غیرفعال میشود و نسبت به یدوفورها ، ترکیبات چهارتایی آمونیوم ، هایپوکلریت و فنل مقاوم است.



- بقا : در عقده‌های لنفاوی و مغز استخوان در pH خنثی فعال می ماند اما در عضلات وقتی pH پائینتر از 6 باشد ویروس تخریب میگردد. (در شرایط rigor mortis)

در محیط هم تا بیش از یک ماه می تواند در صورت مساعد بودن درجه حرارت و pH باقی بماند.



- اپیدمیولوژی :

FMD از جمله مهمترین بیماریهای مسری گاوان است که باعث خسارات اقتصادی قابل توجهی میگردد.

در گاوان بالغ احتمال کشندگی آن کم است اما در اثر ایجاد میوکاردیت در کم سن و سال ترها کشندگی بالایی دارد.



- میزبان :

گاو ، گوسفند ، بز ، خوک و همه نشخوارکنندگان وحشی ، البته شتر از استعداد کمی برای ابتلا برخوردار است.



- انتقال : با تماس مستقیم یا غیر مستقیم



- بیماری Air-borne است.



- منبع ویروس : حیوانات مبتلا از نظر بالینی و ترشحات تنفس ، بزاق ، مدفوع و ادرار ، شیر و منی (تا 4 روز قبل از علائم بالینی)

ضمناً گوشت که pH آن کمتر از 6 نباشد.



- دوره کمون بیماری : 2 تا 14 روز



- علائم بالینی در گاو : تب ، بی اشتهایی ، افت تولید شیر برای 2 تا 3 روز ، پس از آن سائیدن دندانها به هم ، ریزش بزاق ، لنگش ، لگدزدن و پا را به زمین زدن (بدلیل وجود وزیکول (تاول) روی مخاط داخلی گونه و بینی و / یا بین سم و تاج آن)



- پس از 24 ساعت تاولها پاره می شوند. ظهور تاولها روی پستان محتمل است.



- دوره بهبود از بیماری : 8 تا 15 روز



- جراحت زبان ، عفونت ثانویه جراحات ، بدشکلی سم ، افت دائمی تولید شیر ، میوکاردیت ، سقط ، مرگ حیوانات جوان ، کاهش مستمر وزن از جمله عوارض دیگر این بیماری هستند.



- تشخیص تفریقی : التهاب تاولی دهان که از نظر بالینی قابل تفریق نیستند.



- سایر موارد تشخیص تفریقی : طاعون - بیماری مخاطی - رینوتراکئیت عفونی گاوان - زبان آبی - ورم پستان - استوماتیت پاپولی گاوان و BVD



- تشخیص آزمایشگاهی : ELISA - جداسازی ویروس - آزمون خنثی سازی ویروس



- نمونه ها : یک گرم از بافتی که وزیکول آن پاره نشده یا به تازگی پاره شده است. pH ظرف حمل نمونه باید بین 2/7 تا 4/7 و کنار یخ باشد.



- واکسن : ویروس غیرفعال بهمراه آجودان ایمنی



- ایمنی : شش ماه پس از دو واکسن اولیه به فاصله یک ماه از هم

منبع : نشریه حکیم مهر

[nafise sadeghi]

ورم پستان بالینی بیماری مهمی در گوسفندان بشمار می آید. منظور از این مطالعه تعیین باکتریهای مسبب این بیماری و بررسی جنبه‌های اپیدمیولوژیک و بالینی ورم پستان در میشها بوده است.

در این بررسی 509 رأس میش مبتلا به نوع بالینی ورم پستان از 353 گله واقع در 14 شهر از 19 شهر نروژ مورد مطالعه قرار گرفتند. معاینه بالینی پستان و جمع‌آوری و آزمایش ترشحات پستانها توسط دامپزشکان انجام شد. در نتایج بدست آمده ، S. aureus از 3/65% موارد بالینی ، استافیلوکوکهای کوآگولاز منفی از 9/2% ، انتروباکتریاسه ها و عمدتاً اشریشیاکلی از 3/7% موارد ، استرپتوکوک از 6/4% ، Mannheimia haemolytica از 8/1% و سایر باکتریها از 9/4% موارد جدا گردید و از 2/13% نمونه ها هم باکتری خاصی جدا نشد.

40% میشهایی که در یک سمت پستان خود مبتلا به شکل بالینی S.aureus بودند در طرف دیگر هم به عفونت تحت بالینی آن مبتلا بودند.

بر اساس این مطالعه یک سوم موارد بالینی ورم پستان در طی هفته اول پس از زایش رخ میدهد و سومین هفته شیردهی هم اوج دیگری از بروز بیماری به حساب می‌آید. گانگرن هم در 8/8% موارد مشاهده شد که از این غدد پستانی در 9/72% موارد S.aureus ، 3/6% موارد کلستریدیوم پرفرنژانس و در 3/6% موارد هم E- coli جدا شد.

این بررسی نشان داد که S.aureus عامل عمده ورم پستان بالینی در نروژ است.

[nafise sadeghi]

خوك پانزده سيستم گروه خوني از a تا o دارد كه مهمترين آنها گروه خوني a است. اين گروه خوني داراي دو آلل a و o بوده كه به وسيله ژن s كنترل مي گردند.
بيماري هموليتيك در توله خوكها در اثر تزريق واكسن ضد طاعون خوك كه حاوي خون خوك بودهايجاد ميگردد. اين واكسن شامل خون ويروسي است كه به منظور غير فعال ساختن آن رنگ كريستال ويوله به آن ميافزايند. حساس ساختن ماده خوكها به وسيله اين واكسن گاهي موجب بروز بيماري هموليتيك در نوزادان آنها مي گردد، لازم به ذكر است كه نژاد در اين زمينه بي تأثير نيست چرا كه نژاد توله خوك هاي اسكس و وسكس بيشتر دچار اين بيماري مي گردند