شکوفایی، خلاقیّت و شناخت استعدادها

[zoh_reh]

شکوفایی، خلاقیّت و شناخت استعدادها

تعریف شکوفایی یک ملت بطور مستقیم ویا غیرمستقیم وابسته اموزش و تربیت ساختار داخلی خانواده میباشد

تعریف شکوفایی:در فرهنگهای مختلف نظرات وایده هایی متفاوت وجود دارندبطور کلی میتوان گفت که تعریف شکوفایی یک ملت بطور مستقیم ویا غیرمستقیم وابسته اموزش و تربیت ساختار داخلی خانواده میباشد ( جایی که محل رشد شخص ویا اشخاص است).


روان شناسان خود شناسی را گرایش انسان به رشد و تکامل از یک وضع ساده به یک وضع پیچیده، از وابستگی به استقلال و از قالبی بودن به انعطاف پذیری، تفسیر و تعریف کرده‏اند، به همین علّت در خود شکوفایی، خلاقیّت و شناخت استعدادها اهمیّت زیادی دارد “ خود شکوفائی ” ( self – actualization) در مفهوم عمده و کلاسیک خود ، نخستین بار توسط “ کورت گلداشتاین ” ( روانپزشک آلمانی 1965 ـ 1878 ) مورد بحث و بررسی قرار گرفت ، او خود شکوفائی را به صورت توانائی نیرومند ذاتی موجود در هر فرد ، که موجب شکوفا شدن استعدادهای مثبت او می گردد ، تعریف نمود ( شکوفا کردن فطرت نیک درونی ) گلداشتاین معتقد بود ، برای آن که انسان به موفقیت های بزرگ دست یابد ، باید با محیط اطراف و زندگی خود به بهترین نحوه ممکن ، کنار بیاید و چنانچه محیط و زندگی ، هر روز ضربه سنگین تری بر پیکره انسان وارد کردند ( مثلا موجب بیماری انسان شدند ) انسان باید سعی در بهبود روش مقابله خود ، با این قبیل مشکلات بنماید تا بدین ترتیب به مرزهای“ خودشکوفایی ” ( درک و فعال نمودن همگی استعدادهای خود ) نزدیک شود .


روانشناس دیگری به نام “ کارل راجرز ” ( 1987 ـ 1902 ) نشان داده که انسانهایی که توانائی فرمان دادن به خود ( self – direction ) را پیدا کنند و در حقیقت بر کنترل کامل افکار و افعال خود ، موفق شوند به خود شکوفایی ، که والاترین درجه انسانیت است ، نائل خواهند شد . از دیگر معتقدان به نظریه خود شکوفائی که آن را با مفاهیم عالی عجین کرد و به اوج قدرت رسانید “ آبراهام مزلو ” است . ( روانشناس آمریکائی 1970 ـ 1908 )


“ مزلو ” خود شکوفائی را بالاترین و برترین نیاز انسان می دانست ، که پس از ارضای سلسله مراتب نیازهای پایین تر انسان از جمله نیازهای جسمی ( مثل غذا و مسکن ) ، نیازهای ایمنی ، تعلق و محبت ، نیاز به احترام ، نیاز به دانستن و فهمیدن ( که بعدا اضافه کرد ) ، مطرح می شود ، او خود شکوفائی ( نیاز به تحقق خود ) را در مورد 49 نفر از اشخاص سرشناس جهان ( زنده و مرده ) از جمله :“ انیشتن ” ، “ آبراهام لینکلن ” ، “ باروخ ایپسنوزا ” ، “ بندیکت ” و .. مورد توجیه و بررسی قرار داد. “مزلو ” بیان نمود : “ در افراد معمولی ، انگیزش در پی جبران “ کمبود ” یعنی کمبودهای ارگانیزم ( چه جسمانی و چه روانی ) است یعنی آنها در صدد ارضای نیازهای پایین ترند ولی افراد عالی ( خود شکوفا ها ) خواستار متحقق ساختن استعدادهای درونی و بالقوه خود و شناخت و فهم دنیای پیرامونشان هستند ” .(4) او نیازهای عالی افراد خود شکوفا را فهرست می کند و آنها را “ فرا نیاز ” نام می نهد ، از جمله این فرا نیازها می توان به : “ حقیقت ” ، “ قاطعیت ” ، “ یگانگی و تمامیت ” ، “ فرار از دوگانگی ” ، “ سر زندگی و شادابی ” ، “ یکتایی ” ، “ کمال ” ، نظم ” ، “ عدالت ” ، “ سادگی ” ، “ استغناء ” و جامعیت و .. اشاره نمود


چگونه استعدادها را شکوفا کنیم:

انسان به عنوان یک موجود اجتماعی که از عقل و شعور برخوردار است، نیازهای متفاوت و متنوعی دارد. نیاز به آب و هوا و غذا، نیاز به احترام، امنیّت، دوست داشتن و متعالی ترین آن‏ها نیاز به شکوفایی است، اهمّ نیازهای جسمی و روحی انسان به شمار می روند. برای اینکه فرد به خود شکوفایی نایل آید بایستی که نیازهای جسمی و روانی دیگر خود را ارضا کرده باشد؛ یعنی انتظار نمیرود که فرد گرسنه یا تشنه که از غذا و آب محروم است و بی تابانه منتظر است تا گرسنگی و تشنگی اش ر رفع کنند به خود شکوفایی نایل آید و تمام استعدادها و خلاقیّت خود را بروز دهد، بلکه باید از امنیّت کافی برخوردار باشد و به جامعه انسانی عشق بورزد و نوعدوستی را در حدّ کمال خود باور داشته باشد بعد از طی این مراحل، به شناخت و درک جهان نایل خواهد آمد و آن گاه خواهد توانست نیروهای خود را نیز شناخته و با این مقدمات به خود شکوفایی دست یابد
در تاریخ افرادی که به خودشکوفایی نایل می گردند معمولاً ویژگی هایی دارند که متفاوت از افراد عادی است. برخی از ویژگیهای آن‏ها عبارتند از: برخورداری از قوای خلاقه، توجه به واقعیّت، استقلال، نوعدوستی، تمرکز به اشیاء واقعی و مقاومت در برابر آداب و رسوم معمول و متداول جامعه. آن چه در خصوص افراد خود شکوفا لازم است بیان شود این است که خودشکوفایی قبل از هر چیز نیازمند هوش سرشار است در حقیقت هوش عامل نیل به خودشکوفایی است. بنابراین آدمی که از هوش بهره‏مند است، می تواند استعدادها و قابلیت‏های خود را پرورش داده و شکوفا کند

پیشنهادات:

به نظرصاحبنظران حل خلاقانه مشکل شامل چهار مرحله آمادگی، تکوین، روشنگری و تایید است.یکی از چالشها و وظایف خطیر مدیران ایجاد یک نظام حمایتی برای پرورش نوآوری است.

پرورش نوآوری شامل سه اصل اساسی زیر است که این سه اصل به خودی خود از اصول مدیریتی اند:

جداسازی افراد از یکدیگر و جورکردن افراد باهم، نظارت و گوشزد کردن و درنهایت پاداش دادن به افرادی که چندین نقش را ایفا می کنند(.قهرمان فکر؛ حامی و ناصح؛ قانون شکن.)

مدیران اثربخش قادر به حل مشکل به صورت عقلایی و خلاقانه هستند، به رغم آنکه مهارتهای متفاوتی برای هر نوع از این مشکلها موردنیاز است


ازدیگر راههای پیشنهادی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کارکنان به عنوان مالکان شرکت
- گروه های کاری و کار گروهی و گروه های خود مدیرو گروه های مشاوره کیفیت
- داستان گویی، شوخ طبعی و خنده
- نشست های حل مسایل
- تجدید نظربر تمام نیازهای اطلاعاتی و تجدید ساختارآنه
- آموزش دیدن در تسهیل گری ماهرا نه و قوانین پایه ای درست راه حلی برای جلوگیری از ترس
- تکنیک های تجسم
- در چند دهه اخیر پژوهش هاى بسیارى در زمینه خلاقیت انجام شده است. پژوهش هاى انجام شده در زمینه آموزش خلاقیت، عموماً به این نتیجه رسیده است که خلاقیت را هم مى توان آموزش و هم پرورش داد خلاقیت مى تواند به وسیله معلمان در دانش آموزان شکوف گشته و یا از بین برود. بنابراین، باید محیط و فضاى مساعدى براى رشد و پرورش قوّه خلاقیت دانش آموزان فراهم آورد ، مى توان با فراهم کردن امنیت روانى و آزادى، احتمال ظهور خلاقیت سازنده را افزایش داد

کلام آخر :

انسان به عنوان خلیفه ونماینده خدا بر روی زمین، سرشار از استعداد، توانایی است این انسان قادر است کائنات را به اراده خود درآورد ودرجهت ساختن واصلاح جامعه ای پویا وموفق به کار گیرد، اما انسانی با این خصوصیات وتوانایی ذاتی فقط از 10% ظرفیت ذهنی خود بهره می برد و90% آن به شکل انرژی وتوان نهفته باقی می ماند وبتدریج قابلیت وتوانایی خود را از دست می دهد.


مآخذ :

- تدبیر - شماره 102 - 1379
- مبانی علم خلاقیت شناسی ،دانش خلاقیت و نوآوری نویسنده :سید مهدی گلستان هاشمی
اف نلر. جورج، هنر و علم خلاقیت، ص 96
-حسن شعبانى، مهارت هاى آموزشى و پرورشى (روش ها و فنون تدریس

http://labbaik.ir