اقيانوس زاگرس!!

[فاطمه قطب تحریری]

پيدايش كوه هاي زاگرس

در چند نوشته اخير پيرامون تحولات كلي سرزمين ايران و چگونگي مهاجرت ايران از جنوب به شمال مطالبي عرض شد. اكنون در خصوص تحولات منطقه ايي سرزمين ايران مي پردازيم

رشته كوه زاگرس يك عنوان نام اشنا براي همه مردمان ايران زمين هست. اما زاگرس چگونه بوجود امده است.
زاگرس عموماً به سه واحد زاگرس مرتفع، زاگرس چين خورده و زاگرس چين نخورده تقسيم مي شود.
ابتدا زاگرس مرتفع :
مراحل تكوين و شكل گيري نهايي زاگرس مرتفع در ارتباط با تشكيل و سپس بسته شدن يك شكاف قاره ايي عميق در اين ناحيه بوده است.
اين همان شكافي است كه دو اواخر دوران اول زمين شناسي مقدمه جدايي خرده قاره ايران - افغان را از قاره گندونا فراهم كرده بود
با گسترش جانبي اين شكاف سرانجام يك گودال اقيانوسي طويل در محل زاگرس مرتفع كنوني پديد مي ايد. و عمل رسوب گذاري در ان بي وقفه تا اخر دوران دوم زمين شناسي ادامه مي يابد (تغريباً بيش از ١٥٠ مليون سال )
در طول اين مدت بيش از ٣٥٠٠ متر رسوب از نوع اهك توده ايي سليسي شده بطور هم شيب در ان ته نشين گرديده بود. با توجه به همين رسوب ها كه از ويژگي رسوبهاي نواحي عميق اقيانوس هستند مي توان زاگرس مرتفع را از زاگرس چين خورده بازشناخت.
به هر حال گودال اقيانوسي زاگرس در اخر ترياس(١٩٠مليون سال) به حداكثر گسترش خود يعني حدود ١٥٠٠ كيلومتر رسيده است.
با فشارهاي جانبي از دو طرف اقيانوس زاگرس، كه به حركات كوهزايي سيمرين معروف است مقدمه بسته شدن اين اقيانوس فراهم مي شود
در اخر كرتاسه يعني حدود ٦٥ مليون سال قبل اقيانوس زاگرس بسته شده و رسوب هاي اهكي موجود در ان در اثر چين خوردن مرتفع مي شود
اكنون زاگرس مرتفع به صورت نوار طويل و نسبتاً باريك از شمال غربي به جنوب شرقي امتداد يافته است. پهناي ان بين ١٠ تا ٧٠ كيلومتر متغير هست.

[فاطمه قطب تحریری]

در بحث چگونگي ايجاد زاگرس عنوان شد كه زاگرس را در سه بخش مي شناسند زاگرس مرتفع ، زاگرس چين خورده و چين نخورده
در مطلب قبل پيرامون زاگرس مرتفع صحبت شد.
اكنون زاگرس چين خورده:
تحول زاگرس چين خورده در حوضه رسوبي مستقلي صورت پذيرفته است.
حوضه رسوبي زاگرس ( اقيانوس زاگرس) در اواخر دوران اول زمين شناسي بتريج موجوديت يافته و سپس با حركات كوهزايي سيميرين پيشين در دوره ترياس (بيش از ٢٢٠مليون سال قبل) به عنوان يك حوضه رسوبي مستقل(اقيانوس) تثبيت گرديد اين حوضه در طول دوران دوم و سوم زمين شناسي از نوع ژئوسنكلينالي با فرونشيني مداوم توام با رسوب گذاري ممتد عمل مي كرده است.
چين خوردگي اصلي زاگرس با حركات ميوسن مياني حدود ١٨ مليون سال قبل شروع شده و انگاه با حركات كوهزايي پاسادنين در دو مليون سال قبل تكميل گرديده است.

زاگرس چين نخورده زير ساخت جلگه خوزستان مي باشد