بررسي وضعيت موزه هاي كشور در گفتگو با كارشناسان ؛

[باستان شناس]

در حوالي امروز - سيدحبيب قاآني:


در شرايطي كه كارشناسان و متخصصان، موزه ها را عامل تحول و توسعه اجتماعي در هر






كشوري مي دانند، اما متأسفانه وضعيت موزه در كشور ما بنابر آنچه كه مسؤولان امر گواهي مي دهند، شرايط چندان مناسب و استانداردي ندارد، به طوري كه بسياري از آثار تاريخي و ارزشمند تنها به دليل نبود فضاي مناسب هنوز در معرض نمايش عموم قرار نگرفته اند و در انبارهاي نمور و نمناك و در داخل جعبه و كارتن هاي ميوه نگهداري مي شوند!



آنچه در حال حاضر مي توان به عنوان دليل رشد نزولي ميزان بازديد مردم از موزه هاي كشور قلمداد كرد، فضا و دكوراسيون داخلي است كه جذابيت چنداني در خود ندارد و تنها مردم در شرايط خاص- رايگان بودن- حاضر به قرار دادن موزه به عنوان يك نياز و تفريح فرهنگي در سبد خانوار خود هستند.



رئيس موزه ملي ايران در همين باره به خبرنگار ما مي گويد: موزه ها در كشور ما با استانداردهاي جهاني فاصله زيادي دارند و در بيشتر آنها از نظر سخت افزاري و نرم افزاري مشكلات فراواني وجود دارد كه كمبود فضاي فيزيكي يكي از آنهاست.محمدرضا مهرانديش با اشاره به شرايط فعلي موزه ملي مي افزايد: در حال حاضر بيش از 350 هزار اثر در انبار و گنجينه موزه ملي نگهداري مي شوند كه اگر بخواهيم گزيده اي از اين آثار را به نمايش بگذاريم به 20 برابر فضاي فعلي نيازمنديم!


وي در خصوص شكل فعلي موزه ها در كشورمان نيز تصريح كرد: موزه هاي ما از نظر معماري داخلي و خارجي، نورپردازي و طراحي هاي ويژه شرايط مناسبي ندارند و در حال حاضر مخاطب چندان با رضايتمندي از موزه ها خارج نمي شوند.وجود تقريباً 400 موزه در يك كشور 70 ميليوني خيلي راحت همه را به اين پرسش مي رساند كه چرا در اين مدت هيچ اقدامي براي ساخت و تجهيز موزه ها در كشورمان صورت نگرفته است.


اگرچه تأخير، كمبود اعتبارات، توقف ساخت، نبود امكانات مناسب، استفاده نكردن از استانداردهاي رايج، نبود مديريت و نظارت صحيح و نبود هماهنگيهاي مناسب مسايل آشنايي است كه گريبانگير بخش عمده اي از طرحهاي عمراني است كه در ايران آغاز مي شود و در اين ميان ساخت موزه ها با وجود اهميت و تأكيدي كه برخي مسؤولان دارند، از اين قاعده مستثنا نيست و بيشتر موزه ها با تأخيرهايي از چند ماه تا چند سال آماده مي شود، شايد هم نشوند. فاصله بين تصويب طرح يك موزه و مطالعات و كلنگ آغاز تا افتتاح موزه ممكن است سالها طول بكشد.



رئيس مؤسسه باستان شناسي دانشگاه تهران در اين باره معتقد است:


ايران در مقايسه با موزه هاي دنيا، از نظر مقدار و كيفيت تقريباً هيچ موزه اي ندارد.

حسن كريميان با بيان اين مطلب در گفتگو با يكي از خبرگزاريها افزود: ما گنجينه آثار كشف شده داريم، ولي از نظر تعداد اصلاً قابل مقايسه با موزه هاي كشورهايي مانند آمريكا با 21 هزار موزه، فرانسه هفت هزار و روسيه 11 هزار موزه نيستيم.

كريميان تعداد كم موزه هاي ايران را معلول سياستهاي دولت در سالهاي گذشته در زمينه كنترل همه فعاليتهاي مربوط به اموال فرهنگي و حتي كشفيات باستان شناسي دانست و اظهار داشت: از سالها پيش بايد تعداد موزه ها را به نحو چشمگيري افزايش مي داديم تا از خروج اموال فرهنگي در اختيار مردم نيز پيشگيري مي شد.


وي بيان كرد: از سوي ديگر، اكنون خود موزه ها بايد به فعاليتهاي فرهنگي، معرفي، چاپ و نشر آثار و اسناد دنياي گذشته بپردازند و كشور را از بن بستي كه در آن قرار دارد، خارج كنند.

مدير گروه موزه داري مركز آموزش عالي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و عضو شوراي برنامه ريزي آموزشي موزه داري نيز معتقد است موزه ها نبايد به نمايشگاه هاي دايمي اكتفا كنند، زيرا نمايشگاه هاي دايمي براي بازديدكننده تكراري است و باعث مي شود كه هر بازديدكننده بيش از يكبار به موزه نيايد.


دكتر يوسف منصورزاده در خصوص وضعيت كنوني موزه هاي ايران مي گويد: در ايران با وجود فعاليتها و تلاشهايي كه در جهت تأسيس و نگهداري موزه ها صورت مي گيرد، اما همچنان موزه ها در ساختار تشكيلاتي خود مشكلاتي دارند. موزه ها در ايران با زمان هماهنگ نيستند و سنتي اداره مي شوند.


ما بايد بدانيم كه موزه ها صرفأ يك گالري نيستند و اشيا براي زيبايي در آنها چيده نمي شوند، بلكه ايجاد ارتباط و جذب مخاطب، ارايه اطلاعات و در يك كلمه آموزش بايد به عنوان هدف اصلي هر موزه مورد توجه قرار گيرد.

وي تصريح كرد: لازم است موزه هاي ايران از حالت گالري بودن خارج شده و با استانداردهاي جهاني تطبيق پيدا كنند تا بتوانند تحول جديدي در آموزش جامعه به وجود آورند.


دكتر منصورزاده در پاسخ به سؤالي در خصوص فاصله موزه هاي ايران با استانداردهاي جهاني گفت: براي اينكه استانداردهاي لازم براي يك موزه مشخص شود، بايد هدف از تأسيس يك موزه را مد نظر قرار دهيم. توجه به اين نكته ضروري است كه آيا متوليان موزه ها به نياز و ضرورت تأسيس موزه آگاهند يا صرفأ بر اساس شنيده هايي مبني بر اينكه جامعه بايد موزه داشته باشد اقدام به ايجاد موزه مي كنند و يا تنها به جهت كاربري دادن به ابنيه تاريخي، آنها را تبديل به موزه مي كنند.

براي مثال، آنچه امروزه در ايران مطرح است، اين است كه حمام ها يا آب انبارهاي قديمي كه ديگر كاربري ندارند، بدون صرف وقت كارشناسي و به راحتي به موزه تبديل مي شوند. ما زماني به استانداردهاي جهاني موزه ها نزديك مي شويم كه به هدف ايجاد موزه توجه داشته باشيم. لازم است موزه ها در مسير ايده آل حركت كنند، اما متأسفانه موزه هاي ايران اكثرأ از نظر كمي گسترش مي يابند نه از نظر كيفي.


روز نامه صبح ايران-قدس