جنس نوئل
نوئل
Picea abies (L.) Karst
Norway spruce
Pinaceae
سوزنی برگ بلندی است با 60-30 متر ارتفاع و با تنه ای بدون انشعاب و راست که انشعابات آن به صورت پیرامونی میباشد به طوریکه تشکیل تاج مخروطی را میدهد . پوشت درختان جوان قهوه ای و زبر میباشد ولی در درختان مسن تر قرمز مایل به قهوه ای تا قهوه ای مایل به خاکستری است و معمولاً به صورت فلس جدا میشود . شاخه های جوان مایل به قهوه ای یا قهوه ای مایل به زرد و جوانه ها خشک و بدون رزین میباشند . برگهای سوزنی نزدیک به انتها بر روی شاخه های پایین تر به صورت مارپیچ قرار گرفته اند ولی اگر از پایین به آنها نگاه شود به صورت دو ردیف متقابل به نظر میرسند . مخروط های نر و ماده جوان بر روی یک درخت تشکیل میشوند . مخروط های نر قرمز و کروی و تا 20 میلیمتر قطر دارند . مخروط های ماده بدون پایک ، قرمز یا سبز و تا 60 میلیمتر طول دارند . مخروط ها در ابتدا افراشته و بعدها به صورت آویزان درمی آیند ، در سال اول میرسند و سپس به طور کامل می افتند . این در اصل یک گسترش پراکنده در جنگلهای نواحی کوهستانی مرکز و جنوب شرقی اروپا و همچنین یک گسترش متوالی و پیوسته در شمال و شمال شرقی اروپا دارد . برای قرنها این درخت به صورت خالص و به عنوان مهمترین درخت اروپا کاشته میشود . بسیاری از کولتیوارهای آن در پارکها و باغات کاشته میشوند ولی برخی از آنها زیاد معمول نیستند .
Picea obovata Ledeb.
Siberian Spruce
Pinaceae
این درخت بسیار شبیه گونه قبلی میباشد و اغلب تصور میشود که واریته ای از آن باشد . مهمترین عامل شناسایی آنها مخروط های کوچکتر و شکل فلس های دانه میباشد . بومی شمال شرق اروپا به خصوص شرق اورال و سیبری تا آنسوی دریاچه بایکال است . این درخت از سال 1908 کاشته شده است .
نوئل های جنوب شرق اروپا
Picea omorica (Pancic) Purkyne
Serbian spruce
Pinaceae
درختی است به ارتفاع 30 تا 50 متر با یک تاج مخروطی بسیار باریک که از انشعابات کوتاهی که به سمت پایین خم شده یشکیل شده است . فقط شاخه ها در جوانی حالت افقی یا افراشته دارند . پوست تنه نازک ، قهوه ای و به صورت فلسهای جدا میشوند . شاخه های جوان کرکدار و جوانه ها بدون رزین میباشند . برگهای سوزنی نرم ، لطیف و در سطح رو سبز تیره درخشان که در پیرامون شاخه رشد کرده و به سمت نوک پرپشت تر میباشند از تراکم آنها کاسته میشود . هر یک 20-5 میلیمتر طول دارند ، مسطح با یک نوک کوتاه و دو نوار سفید پهن استماتی در سطح زیر هستند . گلها در اردیبهشت تا خرداد ظاهر میشوند . مخروط ها تشکیل گروه های 5 تایی میدهند که 6-3 سانتیمتر نیز طول دارند . آنها استوانه ای طویل ، در هر دو انتها باریک ، دارای رزین ، بنفش تیره که بعدها به قهوه ای مایل به زرد براق تغییر رنگ میدهند . فلس های دانه مدور و در حاشیه کمی دندانه دار میباشند . این درخت بومی دامنه های شمالی کوه های آهکی حاشیه بخش میانی رودخانه درینا میباشد (بوسنی) از سال 1889 کاشته شده است و در شرایط گوناگون بسیار بردبار است .
Picea orientalis (L.) Link
Oriental spruce
Pinaceae
این کونیفر ممکن است در شرایط خودرو به ارتفاع 50-40 متر هم برسد . دارای تنه ای راست و بدون انشعاب و ضخیم و تاجی مخروطی باریک با انشعابات انبوه میباشد . پوست آن در ابتدا قهوه ای مایل به خاکستری و در درختان مسن تر قهوه ای مایل به قرمز و فلسی شکل است (فلسها منظم و دایره ای) . شاخه ها خاکستری مایل به زرد ، کرکدار ، جوانه ها کوچک و بدون رزین میباشند . این درخت کوتاه ترین برگ سوزنی را بین تمام نوئل ها دارد . برگها را مقطع چهارگوش ، نوک کند ، نرم ، لطیف و به صورت انبوه در اطراف شاخه قرار گرفته اند . دوره گلدهی آن در اردیبهشت میباشد . مخروط ها دوکی شکل تا استوانه ای ، با 7 سانتیمتر طول ، برخی اوقات کمی خمیده ، سبز – خاکستری مایل به قرمز رزین دار هستند که بعدها قهوه ای براق میشوند . فلسها گرد و در حاشیه صاف میباشند . هر دانه تیره رنگ آن یک بال روشن دارد . خاستگاه اصلی این گونه در دامنه های غربی کوه های قفقاز در ارتفاع 1400 تا 2100 متر و همچنین در نقاطی از آسیای صغیر در کوهستان های با ارتفاع 600 تا 2300 متر میباشند . از سال 1827 کاشته شده و برخی اوقات در جنگلداری نیز به کار میرود . کولتیوارهایی از آن در باغات کاشته میشود مانند :cv.Aurea
نوئل های صادراتی موفق
نوئل نقره ای
Picea pungens Engelm
Colorado spruce
Pinaceae
ارتفاع این درخت در حالت خودرو به 30 تا 50 متر میرسد . دارای تنه ای راست و بدون انشعاب ، ضخیم و با انشعاباتی پیرامونی و پوستی که در ابتدا قهوه ای – خاکستری و زبر میباشندو بعدها به صورت فلس هایی جدا میشوند . شاخه ها و انشعابات آن ضخیم ، صاف و بدون کرک و قهوه ای زنگاری ، جوانه ها حنایی رنگ یا زنگاری و فاقد رزین با فلس هایی برگشته به سمت خارج میباشند . برگهای سوزنی آن 25-18 میلیمتر طول دارند ، چهار وجهی ، تیز و خارمانند و با نوارهای سفید استماتی روی هر جهار وجه آن و به صورت پراکنده در اطراف شاخه به خصوص در انتهای شاخه های یکساله قرار گرفته اند . آنها سبز تیره هستند اما مواد مومی متر شخم از گیاه به درخت (بخصوص در برخی کولتیوارها) یک منظره نقره ای مایل به آبی میدهد (به این علت نوئل نقره ای نامیده میشود) اگر شاخه ای از آن را در بالای یک شعله حرارت دهیم ، ماده مومی به سرعت ذوب شده و رنگ واقعی آن نمایان میشود . دوره گلدهی آنها در اردیبهشت و خرداد میباشد . مخروط ها استوانه ای با 10-6 سانتیمتر طول ، حنائی رنگ و با فلسهای کاغذی شکل و نازک که مواج و با پیچ و خم های امریکای شمالی و عمدتاً کوه های راکی و نواحی از مونتانا تا آیریزونا است (ارتفاع 3000-1500 متر) از سال 1850 کاشته شده و چون آلودگی ها را به خوبی تحمل میکند برای شهرها درخت مناسبی است .
Picea sitchensis (Bong.) Carr.
Sitka Spruce
Pinaceae
درخت بزرگی است به ارتفاع 60-30 متر و با تنه ای ضخیم که قطر آن به 4 متر میرسد . تاج آن مخروطی پهن (پهن تر از همه نوئل ها) و انشعابات آن طویل ، افقی و گسترده میباشد . پوست آن قهوه ای مایل به قرمز و در درختان مسن به صورت فلس جدا میشوند . شاخه های جوان حنایی رنگ ، صاف ، بدون کرک ، جوانه ها نوکدار و دارای رزین میباشند . برگها باریک (به عرض یک میلیمتر).در حدود25-15 میلیمتر طول ، مسطح با نوکی تقریباً خاری شکل ، در سطح فوقانی سبز تیره و در سطح تحتانی با دو نوار مایل به سفید میباشند . وقتی از بالا به آنها نگاه شود به نظر میرسند برگها در تمام جهات گسترده است ولی از زیر تصور میشود که که دو ردیفی هستند . زمان گلدهی در اردیبهشت و خرداد است . مخروط های نر افراشته و زرد روشن و مخروط های ماده قرمزروشن هستند . مخروط های رسیده ، استوانه ای ، با 10-6 سانتیمتر طول ، قهوه ای روشن با فلسهای کاغذی شکل نازک که در رأس دارای دندانه ای نامنظم و طویل میباشند . دانه ، قهوه ای آن یک بال بیضی شکل باریک دارد . این گونه بومی امریکای شمالی در نواحی بین آلاسکا و کالیفرنیا است . محل رویش آن در یک کمربند ساحلی باریک با عرض حدود 100 کیلومتر از کوهپا یه ها تا ارتفاع 1600 متر میباشد . در اروپا از سال 1831 کاشته شده است .