رصد آسمان

[Amaterasu]

صورت فلکی دب اکبر:



یکی از بزرگترین صورتهای فلکی است وشکل آن در اسناد قدیمی ستاره شناسی به صورت یک خرس بزرگ ترسیم شده است. هفت ستاره پرنور آن که در میان مردم شناخته شده است به شکل یک ملاقه یا آب گردان بزرگ است ودر قسمت پشت و دم خرس بزرگ قرار دارد.این صورت فلکی در اواخر فروردین ماه به بهترین وضعیت رصدی می رسد.این هفت ستاره با نام هفت برادران نیز درمیان مردم شناخته می شود (گرچه بسیاری نیز بطور اشتباه آن را با نام بادبادکی می شناسند). امتداد دو ستاره جلویی وپرنور با نامهای دبه و مراق به ستاره قطبی میرسد.ستاره دوم ازسمت دسته ملاقه عناق نام دارد ودارای یک همدم نزدیک بانام سها (soha)می باشد.از زمانهای قدیم دیده شدن این ستاره همدم معیاری بوده است برای وضعیت دید افراد. کهکشانهای بسیاری از جمله دو کهکشان معروف با شماره های m81 وm82 در محدوده آن قرار دارد.
در یونان و بابل قدیم ، همچنین در هندوستان و آمریکای شمالی ، مردم در مشهورترین صورت فلکی ، که ما ستارگان اصلی آن را اغلب " ارابه بزرگ " می نامیم ، تصویر خرسی نر یا ماده را می دیدند .
معروفترین افسانه یونانی خرسها ، که به گونه های مختلفی روایت می شود ، افسانه زئوس و کالیستوی زیباست . پدر خدایان ، زنوس ، عاشق این دختر زیبا شده بود ، که البته امر پیامدهایی را در بر داشت . کالیستو از زئوس پسری به نام " آرکاس " به دنیا آورد که بعدها شکارچی ممتازی شد . چون " هرا " ، همسر زئوس ، از داستان عشق و عاشقی آن دو خبردار شد ، بسیار خشمگین شد و کالیستو را به صورت خرس ماده را دید و می خواست آن را شکار کند . او خبر نداشت که این خرس در واقع مادر خود اوست . زئوس در آخرین لحظه موفق شد ، تیر آرکاس را از مسیرش منحرف کند . او برای این که در آینده از کالیستو محافظت کند ، آرکاس را به خرس نر جوانی تبدیل کرد و مادر و پسرش را به آسمان به شکل صورتهای دب اکبر و دب اصغر به آسمان انتقال داد .
بر اساس افسانه ای دیگر ، می گویند خود ، کالیستو را به شکل خرس ماده ای ، و پسر کالیستو یعنی آرکاس در این افسانه صورت فلکی محافظ خرس یا عوا شمرده می شود . از آنجایی که صورت فلکی دب اکبر هرگز غروب نمی کند ، مردم بر این باور بودند که خدایان ممنوع کرده اند که خرس ماده ، در اقیانوس ، یعنی در جایی که او هرگز غرق نمی شود ، شنا کند .
رومیان قدیم در ستارهای نورانی دب اکبر ، هفت گاومیش کشنده گاو آن را می دیدند ،که گاو چران ، یعنی صورت فلکی عوا آنها را تعقیب می کند .
رومیان به هر حال صورت فلکی عوا را قبل از هر چیز ، شبانی می دانستند که خیش یا گاوآهنی را که توسط گاومیشها کشیده می شد ، اختراع کرده بود . به این ترتیب این صورت فلکی نمودار سیر تکاملی زندگی بشر از زندگی کوچ نشینی به جامعه ساکن در یک منطقه نیز به حساب می آید . در انگلستان قدیم مردم در نورانی ترین ستارگان دب اکبر ، ارابه شاه " آرتو " ( king Arthur : قهرمان افسانه ای انگلستان که می گویند شاه بریتانیایی ها در قرن ششم میلادی بوده است) را می دیدند . این صورت فلکی را مردم انگلستان " ارابه چارلز " نیز می خواندند و به این صورت " چارلز کبیر " ( charles the great : شارلمان ، معروف به چارلز کبیر ، چارلز اول پادشاه فرانسه و انگلستان در سال های 768 تا 814 میلادی) را به خاطر می آوردند . به این ترتیب بود که صورت فلکی " ارابه بزرگ " به طریق مختلف و به آرامی در تاریخ اقوام گوناگون شکل گرفت .
اقوام زیادی نیز در این صورت فلکی نقش خیش یا گاوآهنی را می دیدند ، که یک کشاورز ، مثلا صورت فلکی عوا آن را دنبال می کرد . آمریکاییها دب اکبر را " ملاقه بزرگ " ( big dipper )نیز می خوانند .

ستاره های دوتایی وچند تایی
توضیحات	قدرها	جدایی زاویه ای	بعد	میل	نام ستاره
	2 5	0.6"			ALPHA
	2.5 4	14.4"			MIZAR
	3 10	4.5"			IOTA
	5 10.5	48"			TAU
	6.1 12.6	8.2"	11 04	38 14	51 UMA
	5 8.2	3"			SIGMA
	4.3 4.8	3"			XI UMA
	3.7 10.1	7.3"			NU
	3.9 11.5	11.3"			UPSILON
ستاره های متغییر
طول دوره	حداقل-حداکثرقدر	نوع متغییر	بعد	میل	نام ستاره
301.62 روز	6.5 13.7	میرا	10 44	68 46	R UMA
	5.87 7	LB	10 45	67 24	VY UMA
168 "	7.7 9.8	SRB	12 40	55 50	Y UMA
3.0632382 "	7.1 8.8	EA/SD	10 45	45 33	TX UMA
کهکشانهاو سحابیهاو خوشه ها
قدر	اندازه	نوع	(ساعت-دقیقه)بعد	(درجه-دقیقه)میل	نام جرم
10.4	6'*4'	کهکشان مارپیچی	11 33	47 01	NGC 3726
10.5	8'*2.5'	کهکشان مارپیچی	11 32	53 03	NGC 3718
10.4	6'*2'	کهکشان	10 19	45 32	NGC 3198
12	5'*1.2'	کهکشان مارپیچی	11 46	47 29	NGC 3877
10.4	4.5'*0.3'	کهکشان	11 21	53 59	NGC 3631
6.9	20'*9'	کهکشان مارپیچی	09 20	69 03	M81-NGC3031
8.4	8.4'*3.4'	کهکشان نامنظم	09 55	69 40	M82-NGC3034
10.2	5.1'*2.2'	کهکشان مارپیچی	09 47	67 54	NGC 2976
7.7	22'*20'	کهکشان مارپیچی	14 03	54 20	M101-NGC5457
11.2	3.2'	سحابی سیاره ای	11 14	55 00	M97-NGC3587-owl nebula
10.1	8'*2'	کهکشان مارپیچی	11 11	55 39	M108-NGC3556
9.8	7'*4'	کهکشان مارپیچی	11 57	53 22	M109-NGC3992
10.1	7'*2.8'	کهکشان مارپیچی	11 53	52 19	NGC 3953
10.3	4.2'*4'	کهکشان مارپیچی	12 03	44 31	NGC 4051
9.3	7'*3'	کهکشان مارپیچی	09 22	50 57	NGC 2811

NGC 3726


NGC 3718



NGC 3198



M97



M108



M109

منبع: سایت نخبگان جوان
www.haftaseman.ir