چگونه یک مقاله علمی تاثیر گذار بنویسیم؟

[باستان شناس]

مارتین گرگوری بیش از یک دهه پیش در «مجله نیچر» نوشت:

«دو نوع نوشتار‌ علمی وجود دارد. یک نوع برای جلب خواننده و نوع دیگر فقط برای این ‌که مورد ارجاع قرار گیرد که این نوع دوم مانند یک بیماری عفونی به سرعت در حال گسترش است.»

به نظر می‌رسد دراین مقطع زمانی نیز تغییرات بسیار محدودی ایجاد شده است. هنوز هم حجم زیادی از مقالات علمی‌ منتشره فقط توسط دانشمندان و محققانی که به موضوع مقاله علاقه‌ مند هستند، مورد مطالعه قرار می ‌گیرد و افرادی که به مطالعه گذرای مقالات علمی می ‌پردازند، بیشتر به صفحات علمی روزنامه‌ها و مجلات علمی عام مراجعه می ‌کنند.

با وجود مقالات فراوانی که در مورد نحوه نگارش صحیح و قابل فهم برای جلب توجه خواننده‌ها وجود دارد، دانشمندان نباید از فقدان راهنماهای مناسب برای نحوه نگارش مقالات گلا‌یه داشته باشند.

بسیاری از ژورنالیست‌ها ونویسندگان حرفه‌ای این دو کتاب استاندارد در مورد نحوه نگارش مقاله خوب و علمی را مورد توجه قرار می ‌دهند:

اجزای سبک‌های نگارشی (استانک، وایت 1959) و درباره خوب نوشتن (زینسر 1976) حال آن ‌که این کتاب‌ها و کتاب‌های مشابه‌شان برای بسیاری از دانشمندان ناشناخته‌اند.

با وجود این ‌که این کتاب‌ها نحوه نگارش صریح مقالات علمی را به طور دقیق بیان نمی ‌کنند ولی از جهت بیان نحوه صحیح سازماندهی مطالب و نگارش مقالات شیوا و حاوی اطلاعات مفید، بسیار با ارزشند.

مهم‌تر این ‌که این قبیل کتاب‌ها حامل یک پیام مهم هستند که نویسندگان باید مطالب را برای خوانندگان بنویسند نه برای خودشان.

البته هنوز هم بسیاری از مقالات علمی و پزشکی، حاوی مطالب طولانی و مبهمی هستند که بیشتر خوانندگان و حتی آن‌هایی را که آگاهی مناسبی به موضوع دارند نیز گمراه می ‌کنند.

مسلماً محدودیت‌هایی در شکل و ساختار مقالات علمی وجود دارد.
در یک مقاله علمی علاوه بر در نظر گرفتن نکاتی که مورد نظر مجلات علمی مختلف است باید مقدمه، مواد و روش‌ها، نتایج و بحث در مورد نتایج در ارتباط با تئوری اولیه آورده شود.

ماهیت مقالات علمی بیان نتایج و بحث بدون خطا (bias)، محدودیت‌هایی را در نحوه نگارش مقاله ایجاد می ‌کند:

بیان نتایج در جملات با فعل مجهول (passive) به آن شکل غیر شخصی می ‌دهد و لزوم به کار بردن مراجع مختلف نیز مانع می ‌شود که متن مقاله به خوبی دنبال شود. با این وجود، این قوانین به قدری انعطاف ‌پذیر هستند که بتوان مقاله‌ای نوشت که حاوی مطالب مفید و جالب توجه باشد.

ادامه دارد..