فرهنگ اصطلاحات جغرافیای طبیعی

[*FATIMA*]

Aa
اصطلاح گرفته شده از زبان مردم جزیره هاوایی که " آه آه " تلفظ می گردد و گاه برای گدازه ی تکه تکه شده به کار برده می شود . گدازه بعد از بیرون ریختن از منفذ اولیه جریان یافته و به شکل های گوناگون درمی آید که یکی از آنها aa است . روانه سرد شده گدازه در aa در قسمت فوقانی بی شکل است و حاوی حباب هایی با اندازه های مختلف است . نظریات تشکیل این گدازه به این شرح است :
1/ بعد از بیرون ریختن پیروماگما ، اپی ماگما بر روی آن جریان بافته و آن را حفر می نماید .
2/ روانه های جریان یافته در حین انجماد در قسمت فوقانی حبابدار می شوند و مانند پائوائو زودتر از قسمت درونی منجمد می گردد . در بعضی مواقع قطعات بزرگی در روی aa دیده می شود که از پیدا شدن مواد اولیه و چسبیدن آنها بر روی مواد ثانویه به وجود آمده است
3/ روانه به حالت طبیعی جلو آمده و قسمت فوقانی چین می خورد و بعد به یک شیب تند می رسد و قسمت پیشانی در این شیب چین نخورده و به قطعات مختلف تقسیم می شود و احیاناً روی هم قرار می گیرد که ممکن است حبابدار باشد . برآمدگیهای 2 یا 3 متری که بر روی aa دیده می شود ، از انباشته شدن سنگ هاست یا به علت رها شدن گازهای محبوس در گدازه است که گدازه را بالا کشیده و ناهمواری به وجود می آورد .


aba
مقیاسی برای اندازه گیری عرض جغرافیایی


ablation
فرساب
1/ حمل و جابجایی از جی به جای دیگر ، این لغت امروزه بیشتر به بر جای گذاشته شدن یخ به وسیله یخچال که عمدتاً با ذوب و تبخیر و تکه تکه شدن قطعات بزرگ یخی انجام می شود ، اطلاق می گردد
2/ حمل و نقل مواد خرد شده سنگ ها به وسیله جریان باد


abrasion
بیرون زدن و لخت شدن قسمتی از سطح زمین بر اثر عمل باد ، آب و یا یخ . قسمت بیرون زده مورد استفاده حرکت خرده ریزه هایی مثل شن و ماسه قرار می گیرد
عمل آبهای جاری و موقت و اثر دریاها در سواحل در به وجود آوردن چنین پدیده ای نیز قابل توجه است

absolute Drought
خشکی مطلق
در انگلستان به دوره ای گفته می شود که طی آن میزان ریزش های جوی طی 15 روز برابر 1/0 اینچ باشد . این تعریف مورد قبول جغرافیدانان نیست . حداکثر خشکی مطلق ثبت شده در کشورهای واقع شده در روی مدارات رأس السرطان و رأس الجدی می باشد که مقدار باران سالانه آنها بین 20 تا 25 میلیمتر است

absolute humidity
رطوبت مطلق
مقدار بخار آب موجود در یک واحد حجم از هوا و یا وزن بخار آب در واحد حجم هوا . رطوبت مطلق معمولاً به صورت گرم در فوت مکعب و یا گرم در سانتیمتر مکعب بیان می شود . این اصطلاح گاه اشتباهاً به فشار بخاردر هوا نیز اطلاق می گردد .

absolute maximum temprature
دمای حداکثر مطلق
حداکثر دمایی که در یک دوره معین مثلاً در یک روز ، هفته ، یا ماه و یا سال در یک محل به ثبت رسیده است

absolute minimum temprature
دمای حداقل مطلق
حداقل دمایی که در یک دوره معین مثلاً در یک روز ، هفته یا ماه و یا سال در یک محل به ثبت رسیده است

abyssal
مغاکی ، منطقه ژرف
منطقه عمیق دریاها و اقیانوس ها از عمق 2000 متر بیشتر . در این منطقه به علت نرسیدن نور خورشید ، زندگی گیاهی وجود ندارد ، ولی برخی جانوران خود را با این منطقه تطبیق می دهند . کمبود درجه حرارت ، غذا و اکسیژن از عوامل محدود کننده زندگی در این منطقه از اقیانوس ها و دریاهاست . شرایط زیست در کف اقیانوس در اعماق زیاد بسیار متفاوت است . تاریکی مطلق حکم فرماست و مساحات وسیعی به وسیله گل های قرمز رنگ پوشیده شده است .

abyssal deposits
رسوبات ناحیه عمیق
مواد جامدی که کف ناحیه عمیق اقیانوس ها و دریاها را پوشانیده اند

abyssal rocks
سنگ های مغاکی
سنگ های منطقه عمیق اقیانوس ها و دریاها

accumulated temperature
مجموعه درجات حرارتی در یک دوره معین در یک محل خاص ، مثلاً در یک روز . این مجموعه درجات حرارتی برای رشد گیاهان اثرات خاص دارد . این میزان درجه حرارت در انگلیس حدود 5/5 درجه سانتیگراد است و گیاه می تواند در این درجه حرارت به رشد خود ادامه دهد . درجه حرارت مذکور اساس رشد گیاه تلقی می شود و در هواشناسی کشاورزی دارای اهمیت خاصی است

accumulation , mountain of
کوه ناشی از انباشته شدن و تراکم مواد . بهترین مثال در این مورد کوه های آتشفشانی است . کوه های تراکمی معمولاً ابعاد وسیع داشته و شکل منظمی دارند و دارای قلل مجزا می باشند . گنبدهای نمکی را نیز می توان از این گونه کوه ها برشمرد

actinometer
پرتوسنج
وسیله ای که با آن شدت حرارت اشعه خورشید را اندازه گیری می کنند

active volcano
آتشفشان فعال

adiabatic
آدیاباتیک ، بی در رو
تغییر درجه حرارتی را گویند که همراه با انبساز و انقباض هوا در اثر تغییر ارتفاع اتفاق می افتد . میزان گرم شدن و سرد شدن آدیاباتیک توده های هوای خشک یا اشباع نشده طی حرکت عمودی مداوم بوده و حدود 10 درجه سانتیگراد برای هر 1000 متر است . این میزان تغییر درجه حرارت به نام میزان آدیاباتیک خشک خوانده می شود . میزان سرد شدن هوای در حال صعود به طور قابل توجهی بیش از کاهش عمودی است . در این حالت تغییر درجه حرارت به مقدار 6 درجه سانتیگراد برای هر 1000 متر است

adret
دامنه آفتابگیر
دامنه ای که کم و بیش به طرف استوا قرار گرفته و به مقدار قابل توجهی از اشعه خورشید استفاده کرده و در طول روز گرم می شود . این اصطلاح عموماً برای کوه های آلپ مورد استفاده قرار می گیرد . در نیمکره شمالی ، این دامنه ها رو به جنوب و در نیمکره جنوبی ، رو به شمال قرار می گیرند . در این دامنه ها حاصلخیزی محصولات کشاورزی بیشتر است .

advection
انتقال به وسیله حرکت افقی هوا و معمولاً به انتقال گرما به وسیله حرکت افقی هوا گفته می شود و بنابراین مخالف convection است . بهترین مثال در این مورد حرکت هوا و انتقال گرما از منطقه استوایی ، از عرض های جغرافیایی پایین به طرف عرض های جغرافیایی بالاست

ادامه دارد ...
تهیه و تنظیم : سایت علمی نخبگان جوان