طب نظامي در جهان

گرچه تفکيک بارز طب نظامي اعم از رزمي و غير رزمي از جنبه عمومي طبابت به عنوان يک رشته تخصصي دانشگاهي از ابتداي قرن بيستم در جهان مطرح گرديده است؛ معهذا مي توان گفت که حتي در سوابق جنگهاي ايران و روم و ايران باستان هم مسئله بهداري نظامي به شکل ساده و ابتدائي خود وجود داشته است.
با توجه به اينکه در جنگهاي قديم بيشترين تلفات مربوط به اشاعه بيماريهاي واگير در بين نيروها و مردم شهرهاي درگير جنگ بوده و کثرت مجروحين و مصدومين و لزوم مبارزه با انواع بيماريها ضرورت وجود نوعي سازماندهي و آموزش و به کارگيري نيروي امدادي و پزشکي را طلب مي کرده است لذا در عمل نوعي تفکيک بين طب نظامي و رزمي از پزشکي در معناي کلي آن از همان ايام اعمال گرديده است.
از سوي ديگر از همان زمان قديم براي شکست دشمن از نوعي بيوتروريسم استفاده مي شده؛ نظير آلوده کردن چاههاي آب توسط لاشه حيوانات در 300 سال قبل از ميلاد مسيح به منظور اشاعه بيماري و يا ساقط کردن حکومت تاتارها در 1344 ميلادي در اثر پرتاب اجساد مبتلايان به طاعون به داخل قلعه آنها که منجر به اپيدمي طاعون در تمام اروپا و از بين رفتن يک چهارم جمعيت اروپا يعني 25 ميليون نفر گرديد.
و اهداء پتو و البسه قربانيان سرخک و آبله به سرخ پوستان ساده دل توسط انگليسيها در سال 1763 در شمال و جنوب آمريکا که سبب اپيدمي و مرگ و مير گسترده سرخپوشان شد.
بدين ترتيب فکر استفاده از افراد آموزش ديده جهت امداد مجروحين و مصدومين و بيماران جنبه علمي به خود گرفت و سازمانهاي اوليه تيمهاي امدادي در زمان جنگهاي استقلال آمريکا آغاز و بتدريج مراحل تکميلي خود را در آمريکا و جهان طي نمود.
به عنوان نمونه سير تاريخي تغييرات و پيشرفتهاي طب نظامي را در آمريکا که از آغاز فعاليت آن
تاکنون تحولات بسياري داشته و مي تواند اطلاعات ارزشمندي را بما بدهد بطور خلاصه مورد بررسي قرار مي دهيم.
اهم مراحل تکامل سازماني طب نظامي در آمريکا به شرح زير مي باشد: (13)

1. جنگ استقلال (The Revolutionary War)

در 27 جولاي 1775 م مجلس فدرال خدمات پزشکي را براي 2000 نظامي مرد تصويب نمود و دکتر (بنجامين چارچ) اهل بوستون را به عنوان مدير و رئيس پزشکان بر آنها گمارد. سپس دکتر (جان جونز) از نيويورک اولين کتاب در جراحي را در مورد درمان جراحي جراحات و شکستگيها نوشت و به طور گسترده اي در جنگ مورد استفاده قرار گرفت.
دکتر (بنجامين راش) امضاء کننده اعلاميه استقلال يک بيمارستان فدرال را براه انداخت و اولين کتاب در پيشگيري را در پزشکي براي پزشکان نظامي ارائه نمود. اين کتاب تا جنگهاي داخلي مورد استفاده واقع شد.
در 1777 م (جرج واشنگتن) دستور تلقيح براي پيشگيري از آبله را براي تمامي سربازان ارتش فدرال صادر کرد. که تا قبل از آن هرگز تمامي ارتش تحت تلقيح ايمني قرار نگرفته بودند.
در 1778 پزشکان نظامي اولين فارماکوپه آمريکا را که حاوي 32 صفحه مشخصات داروهاي مورد استفاده در محيطهاي نظامي بود تهيه نمودند.
در 1779 م دکتر (جيمز تيلتون) يک بيمارستان نظامي با فضاي کافي براي بيماران راه اندازي کرد که براي چند دهه به عنوان نمونه بيمارستان نظامي در نظر گرفته مي شد.

2. اقدامات پس از جنگ استقلال

پس از پايان جنگ و برقراري صلح در 1784 م ارتش فقط يک جراح و چهار کمک جراح داشت.
ارتش جنگ 1812 را بدون وجود سازمان پزشکي مشخصي آغاز کرد ولي کنگره در سال 1813م يک سازمان پزشکي تحت رياست دکتر (جيمز تيلتون) بوجود آورد.
بعد از جنگ اين سازمان گرچه بيش از 5 جراح و 15 کمک جراح نداشت ولي تجربيات خوبي در زمان جنگ به دست آورده بود.
در 1818 م کنگره يک سازمان پزشکي نظامي دائمي در تجديد سازمان ارتش به وجود آورد و دکتر Josef Lovel به عنوان اولين رئيس جراحان نظامي معرفي گرديد. وي دستور داد که پزشکان نظامي وضعيت هوا را پبت کرده و ارتباط بين بيماريها با وضع اقليمي را مورد بررسي قرار دهند.
اين اولين اقدام ملي در زمينه پبت وضعيت هواي مناطق بوده و زمينه ايجاد اداره هواشناسي آمريکا را فراهم آورد.

3. کانونهاي اوليه تحقيق

در 1836 (لوول) مجموعه اي از کتابهاي پزشکي و علمي را در واشنگتن گرد آورد و بدين ترتيب کتابخانه پزشکي ارتش ( AMEDD يا ARMY Medical Department) پايه گذاري شد که يکي از سه موسسه بزرگي بود که در سازمان پزشکي ارتش بوجود آورد.

تاريخچه طب نظامي و رزمي در ايران و جهان(1)
در 1840 م AMEDD اولين آمار سراسري بهداشت عمومي کشور را بر مبناي آمارهايي که بوسيله پزشکان نظامي از 1819 تهيه شده بود منتشر ساخت. در 1847 م کنگره به مسئولين پزشکي اجازه داد که از درجات نظامي براي اولين بار استفاده کنند.
در 1846 م دکتر William T . G . Morton پزشک غير نظامي در بيمارستان عمومي ماساچوست از گاز Ether جهت بيهوشي بيماران استفاده کرد و يکسال بعد ارتش در جنگ مکزيک از آن جهت جراحي ها استفاده نمود.
اولين مدال افتخار Medal of Honor را يک پزشک نظامي جوان بنام Benard Irwin در آريزونا در 1861 م دريافت کرد.

4. جنگ داخلي The Civil War

در حقيقت بايد گفت که پزشکي آمريکا براي جنگ داخلي آمادگي نداشت. بيماريهاي مختلف به هر دو سوي جنگ آسيب مي رساند. سلاحهاي جديد آن روز شدت جراحات را بيشتر کرده بود و اعزام به بيمارستان اغلب منجر به مرگ مي شد. تلاشهايي براي بهبود بيمارستانها صورت مي گرفت ولي اين تلاشها به علت عدم اطلاع از اصول بهداشت و پيشگيري از بيماريها خنثي مي گرديد.
علم باکتريولوژي بتازگي در اروپا شناخته شده بود. لوئي پاستور اولين مقاله خود را در 1861 م منتشر نمود يعني همان سالي که جنگ داخلي در آمريکا آغاز شده بود.
George Stenberg کسي که آمريکا را وارد دنياي باکتريولوژي نمود و به عنوان سر جراح ارتش آمريکا مفتخر شد هنوز به عنوان يک پزشک جوان ميدان نبرد کار مي کرد ولي با وجود اين باز هم بعضي پيشرفتهايي در زمينه تخليه مجروحين در همين زمان حاصل شد.
در اوائل سال 1862 م کنگره آمريکا سازمان AMEDD را بازسازي و سازمان دهي نمود و به سرجراح ارتش درجه سرلشکري براي اولين بار اعطاء نمود. درهمين سال سازمان مزبور تهيه آمارهاي پزشکي را به عهده گرفت که بعدها منجر به تهيه تاريخ پزشکي جنگ Civil War در پنج جلد گرديد. که اولين تاريخ مفصل فعاليتهاي پزشکي در جنگ بود.
Jonathan Lettrman مدير پزشکي ارتش سازماندهي مجدد تاريخي خود را انجام داد. او پشتيباني پزشکي نظامي را تجديد سازمان کرد؛ سيستمي که منجر به استفاده از بيمارستانهاي متحرک گرديد و تيم آمبولانس بيمارستان صحرائي Field Hospital او جوهره فکري شد که امروزه نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.
در ماه مه 1862 م سرجراح ارتش دکتر William Hammond موزه پزشکي ارتش را در واشنگتن تأسيس کرد که اولين موسسه بزرگ AMEDD بود و اين موزه در طول تاريخ خود در شش محل مختلف قرار گرفت که يکي از اين محلها سالن تئاتر فورد بود که لينکلن رئيس جمهوري آمريکا در آن ترور شد. در 1949 اين موزه محل انستيتوي پاتولوژي نيروهاي مسلّح گرديد.
از 1864 تا 1867 افسران سازمان AMEDD که در اين موزه کار مي کردند طبق تحقيقات خود روشهايي را براي عکس برداري از باکتريها بوسيله ميکرسکپ ابداع نمودند.

5. جهش هاي پس از جنگ

سرهنگ دوم Lt. Col.John Shaw Billings يکي از چهره هاي شگفت انگيز تاريخ پزشکي آمريکاست. او مديريت موزه پزشکي ارتش و کتابخانه پزشکي را همزمان بعهده داشت. وي اولين فهرست موضوعي مقالات پزشکي جهان را تهيه کرد. و پس از چندي مديريت کتابخانه عمومي نيويورک را به عهده گرفت. از اقدامات ارزنده او تهيه مقالاتي درمورد بهداشت بيمارستانها بود که منجر به ايجاد سازمان بهداشت عمومي آمريکا U .S .Public Health Service گرديد. بعلاوه طراحي دو بيمارستان مشهور Peter Bent Brigham و john Hopkins را او انجام داد. از ديگر اقدامات او ابتکار استفاده از کارتهاي سوراخدار Punched cards براي نگهداري اعداد و ارقام آماري بود که به عنوان مشاوره اداره آمار اين خدمت را انجام داد. و چندي بعد يعني در سال 1889 به توصيه او Herman Hollerith موسسه I.B.M را بنياد نهاد. وي بعد از مدتي استاد بهداشت در Ariality Pensilvania گرديد.
در 1887 م کنگره آمريکا از پرسنل وظيفه سپاهيان بيمارستاني تشکيل داد که بدين ترتيب AMEDD يک حالت سازماني وظيفه اي بخود گرفت، گرچه بعدها اين سپاه منحل شد ولي فکر استفاده از پرسنل وظيفه حرفه اي پزشکي بعدها مورد استفاده قرار گرفت.
سومين موسسه بزرگ که در پوشش AMEDD به وجود آمد؛ اولين مدرسه بهداشت عمومي و پزشکي پيشگيري بود. مدرسه پزشکي ارتش Army Medical School در دو اطاق در موزه در 1893 م گشايش يافت و داراي چهار استاد پاره وقت بود. اين مدرسه بعدها تبديل به موسسه تحقيقاتي Walter Reed Army Institute of Research گرديد که شهرت جهاني دارد. و در عرض ده سال مشهورترين موسسه در مبارزه بر عليه بيماري تب زرد معرفي گرديد.
در 1896 م درست شش ماه پس از آنکه Roentgen وجود اشعه ايکس را اعلام کرد؛ موزه پزشکي ارتش از اشعه ايکس براي پيدا کردن گلوله اي در تن بيمار از آن استفاده کرد و در جنگ بعدي در 1898 م در جنگ و در بيمارستان از آن استفاده گرديد
.http://www.cloob.com/c/tjhizat_nezam...B3%D9%85%D8%AA


http://upload.tehran98.com/upme/uplo...7b14cc58e3.jpg