سيستم های اندازه گيری موجودی کالا

[moji5]

الف)روش اولين صادره از اولين وارده : First in first out
در اين روش كه روش فايفو معروف است ، فرض براين است که کالاي خريداري شده به ترتيب ورود به انبار, از انبار خارج مي گردد يعني كالاهايي كه ابتدا خريداري ميشوند ابتدا مصرف يا به فروش ميرسند پس کالايي که در پايان دوره در انبار باقيمانده, مربوط به خريدهاي آخر است و قيمت خريد آنها را به عنوان ارزش موجودي کالاي پايان دوره در نظر مي گيريم .
براي روشن شدن موضوع با هم مثال زير را بررسي مي کنيم :
مثال)فرض کنيد در يک شرکت بازرگاني موجودي پايان دوره يک قلم از کالاهاي شرکت در پايان سال مالي 83 تعداد 500 عدد باشد و اطلاعات زير در مورد آن كالا در دست است :
تعداد نرخ (ريال)
------------ -----------
موجودي کالاي اول دوره 200 300
خريد اول 250 320
خريد دوم 300 330
خريد سوم 250 350
قيمت موجودي کالاي پايان دوره با استفاده از روش فايفو به صورت زير محاسبه مي شود :
با توجه به اينكه کالاي باقيمانده در پايان دوره جزو آخرين خريد هاست پس تعداد 500 عدد کالاي باقيمانده را به ترتيب از آخرين خريد ها قيمت گذاري مي کنيم . و به صورت زير محاسبه مينماييم :
بهاي خريد سوم 87500=350*250
تعداد باقيمانده موجودي پايان دوره 250=250-500
بهاي باقيمانده از خريد دوم 82500=330*250
بهاي تمام شده موجودي پايان دوره 170.000=82.500+87.500
به عبارت ديگر از خريدهاي انجام شده در طي سال و موجودي کالاي ابتداي سال تنها 250 عدد کالا از خريد سوم و 250 عدد از خريد دوم باقيمانده و بقيه کالاهاي خريداري شده و موجودي کالاي ابتداي دوره فروخته شده و يا از انبار خارج شده است .


ب)روش اولین صادره از آخرین وارده : Last in first out

دراين روش كه به روش لایفو معروف است فرض بر این است که آخرین کالای خریداری شده زودتر از انبار خارج می شود و آنچه در پایان دوره باقی می ماند از بین کالاهای اول دوره است . اگر مثال قبل را دوباره تکرار کنیم قیمت 500 عدد موجودی کالای شرکت بازرگانی در پایان دوره با توجه به اطلاعات قبل به صورت زیر محاسبه می شود :
تعداد نرخ
--------- -----------
موجودی کالای اول سال 200 300
خرید اول 250 320
خرید دوم 300 330
خرید سوم 250 350
قیمت تعداد 200 عدد از کل کالای باقیمانده 60.000 = 200*300
قیمت تعداد 250 عدد از کل کالای باقیمانده 80.000 = 250*320
قیمت تعداد 50 عدد از کل کالای باقیمانده 16.500 = 50*330
----------
قیمت 500 عدد کالای باقیمانده در پایان دوره 156.500
به عبارت دیگر از کل موجودی کالای ابتدای سال و خرید های انجام شده در طی سال تعداد 200 عدد از موجودی کالای اول سال و 250 از خرید اول و 50 عدد از خرید دوم باقیمانده و بقیه فروخته شده است و با ضرب این تعداد کالای باقیمانده در نرخهای خرید مربوط به هرکدام قیمت کالای باقیمانده در آخر سال بدست می آید .
براي اينكه با مطلب بيشتر آشنا شويد ميتوانيد تمرين زير را انجام دهيد:
تمرین) موجودی یک قلم از کالای شرکت تجاری سینا در پایان سال 80 تعداد 300 عدد میباشد. اطلاعات مربوط به موجودی اول و خریدهای طی دوره کالای مزبور به شرح زیر میباشد :
تعداد نرخ
------- ---------
موجودی کالای اول دوره 100 500
خرید اول 200 520
خرید دوم 300 540
خرید سوم 200 550
خرید چهارم 120 560
مطلوبست قیمت گذاری موجودی کالای پایان دوره با استفاده از روشهای زیر الف)فایفو ب)لایفو

[moji5]

روش شناسایی ویژه:
این روش برای تعیین قیمت تمام شده آخر دوره کالاهایی به کار می رود که بهای تمام شده هر واحد آن را بتوان به تنهایی بدست آورد. مثلآ اگر یک نمایشگاه اتومبیل را در نظر بگیرید ، در پایان سال می توانیم به آسانی مشخص کنیم اتومبیل های باقیمانده به چه قیمتی خریداری شده اند .
نکته مهم این است که از این روش عمدتآ در موسساتی که تعداد کالاهای آنها محدود و کاملآ متمایز از یکدیگرند استفاده می شود . برای درک بهتر این موضوع مثال زیر را با هم بررسی می کنیم : مثال ) در موسسه تجاری امیدان موجودی کالاهای پایان دوره به شرح زیر است :
تعداد کالای پايان دوره (واحد) قیمت هر واحد(ریال)
------------------------------ ---------------------
خرید25/1/83 50 2.000
خرید20/4/83 40 2.200
خرید15/8/83 62 2.500
مطلوبست : محاسبه قیمت تمام شده کالای پایان دوره
100.000 = 2.000 * 50
88.000 = 2.200 * 40
155.000 = 2.500 * 62
--------------
343.000 ريال قيمت تمام شده موجودي كالاي پايان دوره
به عبارت دیگر تعداد کالای باقیمانده از هر نوع را در قیمت واحد آن ضرب می کنیم تا قیمت کل آن نوع کالا بدست آید و در آخر مجموع قیمت تمام کالاهای باقیمانده د ر پايان دوره را محاسبه می کنیم .

[moji5]

روش میانگین موزون:
در روشهای پیشین چنین فرض شده بود که کالاهای خریداری شده به صورت مجزا از هم قابل شناسایی و خروج از انبار بوده اند ِ حال اگر فرض کنیم در هر بار خروج مخلوطی از خریدهای اول و آخر دوره از انبار خارج می شود ِ آنچه در انبار باقیمانده است مخلوطی از تمام خریدهای انجام شده (تمام کالاهای ورودی به انبار) می باشد ِ به این روش میانگین موزون می گویند .
برای درک بهتر موضوع مثال زیر را باهم بررسی می کنیم .
مثال)فرض کنید اطلاعات موجودی کالای شرکت تجاری مجیدی و شرکاء به شرح زیر در دست است :
تعداد کالا(واحد) قیمت هر واحد (ریال)
------------------ -----------------------
موجودی کالای اول سال ۲۰۰ ۳۰۰
خرید اول ۲۵۰ ۳۲۰
خرید دوم ۳۰۰ ۳۳۰
خرید سوم ۲۵۰ ۳۵۰
----------
جمع ۱۰۰۰

مطلوبست محاسبه قیمت ۵۰۰ عدد کالای باقیمنده در پایان دوره

کل کالاهای انبار ۳۲۶۵۰۰=(۳۵۰*۲۵۰)+(۳۳۰*۳۰۰)+(۳۲ ۰*۲۵۰)+(۳۰۰*۲۰۰)

نرخ میانگین ۳۲۶/۵=۳۲۶۵۰۰:۱۰۰۰

قیمت ۵۰۰ عدد کالای باقیمانده درآخر دوره ۱۶۳۲۵۰ = ۳۲۶/۵*۵۰۰

به عبارت دیگر ابتدا کل مبلغ کالای انبار را جمع می کنیم وبر کل تعداد کالای انبار تقسیم می کنیم تا نرخ میانگین بدست آید سپس آن را در تعداد کالای باقیمانده در پایان دوره ضرب می کنیم و قیمت تمام شده کالاهای موجود در پایان سال را محاسبه می کنیم .