در دهه‌هاي اخير با پيشرفت روزافزون علوم و فنون، توسعه فناوري‌هاي جديد و گسترش ارتباطات، رقابت ميان شرکت‌هاي توليدي و خدماتي جدي‌تر شده است. لري سلدن1 و يان مک ميلان2 در مقاله‌اي با عنوان: «مديريت نظام‌مند نوآوري مشتري‌مدار» آورده‌اند: امروزه رويکرد شرکت‌ها به نوآوري، با وجود تلاش‌هاي فراوان از سوي اين شرکت‌ها به رشد پايدار، سودآور و مورد رضايت سهام‌داران منتهي نمي‌شود. برنامه‌هاي کسب و کار بسياري از شرکت‌ها متناسب با انتظار بازار رشد آنان نيست. شرکت‌ها به جاي تلاش براي شناسايي نيازهاي مشتريان و استفاده از اين درک حاصله در جهت نوآوري، پول خود را در آزمايشگاه‌هاي جزيره‌اي تحقيق و توسعه، هزينه مي‌کنند. امروزه کيفيت و مشتري‌مداري به عنوان يکي از چالش‌هاي جدي رقابتي مطرح شده است و حفظ و گسترش بازارهاي داخلي و خارجي، مستلزم ارائه محصولات و خدمات با کيفيت قابل اعتماد از طريق تأمين نيازهاي مشتريان در طراحي و توليد محصولات يا ارائه خدمات است. گسترش عملکرد کيفيت (QFD)ا3، به عنوان يکي از ابزار مديريت کيفيت جامع4 امکان تحقق خواسته‌هاي فوق را براي صنايع توليدي و خدماتي فراهم مي‌کند.
تاريخچه پيدايش QFD
QFD براي اولين بار به عنوان مفهومي براي توسعه محصولات جديد براساس کنترل کيفيت جامع (TQC) به وجود آمد. QFD، ترجمه واژه کنجي (Kanji) است که ژاپني‌ها براي توصيف تعميم گسترش کيفيت از آن استفاده مي‌کنند. تعريف QFD با توجه به منابع آموزشي مؤسسه GOAL/QPC (يکي از بزرگ‌ترين مراکز مشاوره QFD) عبارت است از: «روش و فرايندي نظام‌مند و ساخت‌يافته به منظور شناسايي و استقرار نيازمندي‌ها و خواسته‌هاي کيفي مشتريان در هر يک از مراحل تکوين محصول از طراحي‌هاي اوليه تا توليد نهايي که براي استقرار مناسب آن نياز به همکاري همه جانبه بخش‌هاي مختلف سازمان از جمله بازاريابي، فروش، برنامه‌ريزي، مهندسي، توليد، خدمات پس از فروش و... مي‌باشند».
در تعريفي ديگر آمده است: «اگر چه QFD اغلب با فعاليت‌هاي بهبود محصول همراه است، اما کاربردهاي توليدي نيز دارد. ابزار و مفاهيم QFD براي افرادي که در مسير توليد، درگير تقاضاي بلندمدت مي‌باشند مفيد است.
QFD به سازمان براي جهت‌گيري مؤثر درخواست‌ها به سمت مباحث با اهميت براي مشتريان کمک مي‌کند تا بتواند به صورت بهتري برنامه‌ريزي کند (شکل 1).
به‌طور خلاصه مي‌توان وظيفه QFD را در دو جمله تعريف کرد:
- تبديل و ترجمه نيازمندي‌هاي مشتريان به مشخصات فني محصول
- تعيين فعاليت‌هاي کيفيتي متناسب با مشخصات فني محصول
تصويري از مسير تدريجي تکامل QFD با برخي از فعاليت‌هاي صورت گرفته در اين زمينه عبارتند از:
1966: آغاز اولين تلاش‌ها به منظور استفاده از مفاهيم گسترش کيفيت
1972: معرفي روش تکامل يافته در شرکت کشتي‌سازي کوبه QFD
1978: تشکيل کميته‌اي مستقل در مؤسسه کنترل کيفيت ژاپن (چاپ اولين کتاب)
1980: اهداي جايزه دمينگ به شرکت کابايا
1983: انتشار اولين مقاله امريکاي شمالي (آشنايي 80 مدير) QFD
1984: برگزاري اولين دوره يک روزه در امريکا QFD
1985: استفاده از اين روش در شرکت فورد
1997: انتشار کتاب توسط جان ترنينکو
در 1987 اهداف به‌کارگيري QFD از ديد اين کتاب به صورت زير تعيين شد:
1 . تنظيم کيفيت طراحي و کيفيت برنامه‌ريزي شده
2 . انجام Benchmarking براي محصول رقابتي
3 . توسعه محصول جديد
4 . تحليل اطلاعات کيفي بازار
5 . شناسايي نقاط کنترلي
6 . کاهش تغييرات طراحي
7 . کاهش هزينه‌هاي توسعه