هشت منبع حیات در منظومه خورشیدی را بشناسید

[A.L.I]

خبرگزاری مهر - گروه فناوریهای نوین: سازمانهای فضایی و اخترشناسان بسیاری از کشورهای بزرگ جهان مسیر مطالعات خود را به سوی یافتن حیات ماورا زمینی تغییر داده اند، هدفی که موفقیت در آن شاید بتواند در نجات حیات جاری بر روی زمین بسیار تاثیرگذار باشد. به گزارش خبرگزاری مهر، مریخ سیاره ای متشکل از 700 بیلیون بیلیون تن صخره و آهن است که در ساختارهای ناشناخته ای از دره ها و حفره ها و حوضچه ها گرفتار شده اند. با این وجود تمام آنچه تا به حال انسان توانسته است بر روی این سیاره سرخ بیابد مقادیر بسیار ناچیزی از مواد شیمیایی مرطوب است که قابلیت باز تولید، حرکت، رشد و تکامل یافتن را دارند.
شیفتگی و مجذوبیت انسان نسبت به حیات در دیگر سیاره ها در واقع گسترش علاقه ما برای ادامه یافتن حیات بر روی زمین است. سیاره حیوانات، نشنال جئوگرافی و باغ وحش ها همه نشانه هایی از بازتاب حس کنجکاوی ما نسبت به اشکال مختلف حیات است. بیشترین بخش این کنجکاوی به این نگرانی ما قبل تاریخی و اولیه که چه می توانیم بخوریم و چه موجوداتی هستند که می توانند ما را بخورند، باز می گردد.
از این رو کنجکاوی درباره حیات ماورا زمینی در عین قابل درک بودن، بسیار دیرپا نیز هست. امروزه بسیاری از تلاشهای بشر در راستای یافتن نمونه دی ان ای بیگانگان فضایی با یافتن منطقه هایی دور افتاده در فضا برابری می کند، برای مثال استفاده از تلسکوپهای فضایی به منظور دسته بندی کردن طیف جهانهای فراخورشیدی و جستجوی گازهای اتمسفری که بتوانند شاهدی بر وجود حیات در خود داشته باشند از این جمله اند.
اما در این میان تلاشهایی نیز در پشت پرده در حال انجام گرفتن هستند: جستجو برای یافتن حیاتهایی در همسایگی زمین و در منظومه خورشیدی. ایده جستجو برای یافتن موجودات زنده در نزدیکی زمین ایده ای قدیمی است. در قرن نوزدهم میلادی مریخ، زهره و حتی هلال غبار آلود ماه از جمله مناطقی بودند که کشف حیات در آنها امکانپذیر پنداشته می شد. این خوشبینی در ابتدای عصر فضا، زمانی که کاوشگرها پرده از محیط خشک و آلوده به ماورا بنفش مریخ و حرارت غیر قابل تصور ونوس برداشتند به تلخی گرایید. در دهه 1980 بسیاری از دانشمندان باور داشتند بیشترین جهانهای فرا زمینی، تنها توده هایی ذی روح و کروی از سنگ و خاک هستند که در مدار ستاره ای بی اثر و بی اهمیت در گردش هستند.
با این حال امروزه این بدبینی شدید اگر کاملا کاهش نیافته باشد، زیر سئوال رفته است. زیرا تعداد جهانهای همسایه ای که در آنها امکان شکل گیری حیات وجود دارد، افزایش یافته است. حیات برای شکل گرفتن یا ادامه یافتن به چند ماده اولیه نیاز دارد: ماده خام، یک حلال مانند آب مایع و انرژی برای مدیریت تمامی این عوامل. یافتن گزینه اول نمی تواند مشکل چندانی را در توده های سنگی کیهانی به وجود آورد زیرا تعدادی از عناصر مورد نیاز برای شکل گیری حیات را در هر جایی می توان یافت. اما دو گزینه آخر با یکدیگر در ارتباطند زیرا برای حفظ جریان مایعی مانند آب به انرژی نیاز است. نواحی خارج از منظومه خورشیدی به شدت سرد هستند و به همین دلیل محققان معتقدند اجرامی که در منظومه خورشیدی فراتر از مدار مریخ در تاریکی قرار گرفته اند، در انجمادی ابدی باقی خواهند ماند.
اما علم همیشه راه جدیدی می یابد و یکی از شگفت انگیزترین این راه ها طی دهه های گذشته یافتن جهانهایی بوده است که با وجود قرار گرفتن در تاریکی، گرم هستند. در نتیجه در حال حاضر بالغ بر دهها جرم در اطراف خورشید یافته شده اند که از توانایی بالقوه شکل دادن به حیات برخوردارند.
در ادامه به برخی از این اجرام در دو دسته بندی اجرامی که در تاریکی و در نور خورشید قرار گرفته اند اشاره خواهد شد:
زمین: سیاره ما یکی از نمونه های علنی سیاره های پر انرژی منظومه خورشیدی است. بیشتر جانداران زمین به جز چند استثنا، انرژی حرکت خود را از انرژی همجوشی هسته ای که از قلب خورشید نشات می گیرد، تامین می کنند. در زمین معمولا کلروفیلها هستند که این تشعشعات را به انرژی یا عناصر شیمیایی تبدیل می کنند تا بتوانند انرژی بقای بشر را فراهم آورند.
ستاره زهره (ونوس): با وجود اینکه این جرم که عنوان خواهر زمین را نیز به خود اختصاص داده است جرمی جهنمی توصیف شده است اما محققان همچنان به یافتن حیات در آن امیدوارند. اخترشناسان اعلام کرده اند ابرهای ظخیم و حاوی اسید سولفوریک در این جرم می تواند محیطی پایدار برای شکل گرفتن حیات باشد. اسید دوستان ونوسی عنوانی که به نوعی باکتری مقاوم در برابر محیطهای به شدت اسیدی مورد استفاده قرار می گیرد می توانند در چنین محیطی به زندگی ادامه دهند. با این حال تا اثبات وجود حیات در این جرم زمانی طولانی در راه است و به هیچ وجه در حال حاضر نمی توان درباره وجود یا عدم وجود حیات در این جرم کیهانی قضاوتی کرد.
مریخ: سیاره فرازمینی مورد علاقه همه انسانها در گذشته و حال، سیاره سرخی است که مناظر خشک و خالی آن عقیم بودنش را تضمین می کند، اما شواهد غیر مستقیمی از گذشته سفره های آب زیر زمینی در این سیاره یافته شده است که امیدهایی را نیز زنده می کند. در صورتی که چنین منابع آبی وجود داشته باشند شاید بتوان حیات را در گوشه ای از آن یافت. مریخ نشینان امروز، در صورتی که وجود داشته باشند با کمک منابع حرارتی داخلی که می توانند این سفره های آب را گرم نگه دارند، زنده هستند. مریخ در دسته سیاره هایی دسته بندی می شود که انرژی خود را مستقیما از خورشید می گیرد زیرا هر نوع حیاتی در این مریخ تحت تاثیر نور خورشید و مایع شدن سفره های آب منجمد شکل گرفته اند.
تیتان: بزرگترین ماه سیاره زحل که جزئیات دقیق آن توسط ماموریت کاسینی سازمان ناسا آشکار شد و هدف آزمایش خجالت آور کاوشگر "هیوجنز" قرار گرفت. این قمر سردتر از چیزی است که بتوان در آن آب مایع یافت، اما هوای جاری در آن مملو از هیدروکربنها است که به گفته دانشمندان پرتوهای ماورا بنفشی که در مقادیری محدود به این قمر می رسند، هیدروکربنها را تجزیه کرده و استیلن به وجود می آورند. استیلن وارد دریاچه های متان و اتان مایع شده و می تواند منبع غذایی مناسبی برای حیاتهای میکروسکوپی به وجود آورد.
اروپا: شواهد قدرتمندی از جمله میدان مغناطیسی متغییر این قمر نشان می دهند اروپا، جرم یخی که مدار سیاره مشتری را دور می زند، از اقیانوسی بزرگ برخوردار است که در عمق 10 مایلی از سطح آن نهفته شده است. در چنین عمقی احتمال وارد شدن آب گرم و مواد مغذی توسط فعالیتهای آتشفشانی وجود دارد و به این شکل نیز احتمال به وجود آمدن بستری مناسب برای شکل گرفتن نمونه های ساده ای از حیات به وجود خواهد آمد.
گانیمید و کالیستو: هر دو این قمرهای مشتری از نوسانات میدانهای مغناطیسی مشابه قمر اروپا برخوردارند که نشان می دهد این دو قمر نیز می توانند از اقیانوسهای وسیع و بزرگی از آب برخوردار باشند. در عین حال با توجه به پوسته ضخیم یخی این دو قمر می توان دریافت احتمال یافتن حیات در این دو قمر در صورتی که حیاتی وجود داشته باشد بسیار کمتر از اروپا است.
انسلادوس: جدیدترین اخبار به دست آمده از این قمر زحلی نشان می دهد انسلادوس مخزنی عظیم از تکه های بزرگ یخ است که با کمک گرفتن از گرمای کشندی، چشمه های جوشان آبی را به سوی فضا پرتاب می کند. انسلادوس اولین جرم کیهانی است که در آن شواهدی از حضور آب مایع یافته شده است، جایی که آب مایع در آن یافته شده است و قمری که شاید حیات نیز به زودی در آن یافته شود.
به گزارش مهر، حقیقت محض این است که بشر تا کنون موفق به یافتن کوچکترین نشانه از حیات ماوراء زمینی نشده است اما این موضوع که مکانهایی وجود دارند که ارزش جستجو برای یافتن حیات را در خود دارند، ارزشی که توانایی های بشر را برای عملی کردن این جستجوها افزایش داده است، بسیار ستودنی، دلگرم کننده و امیدوار کننده است.

منبع : خبرگزاری مهر