ناگفته هايي از نصب تجهيزات شبکه

[MAHDIAR]

ناگفته*هايي از نصب تجهيزات شبکه

ناگفته*هايي از نصب تجهيزات شبکه

اشاره :
برخي تصور مي*کنند، هرجا تعدادي کامپيوتر وجود دارد سريعا با بهم بستن چند کابل و سوکت و ... يک شبکه کامپيوتري راه*اندازي مي*شود.



مقدمه
شبکه کردن چند کامپيوتر کار ساده*اي است اما سوال اينجاست که آيا شبکه را مطابق با استانداردها راه*اندازي مي*کنند؟ آيا به ميزان بودجه*اي که هزينه* شده، از شبکه استفاده خواهد شد؟ آيا باوجود بکاربردن گرانترين و آخرين مدل تجهيزات، شبکه* از سرعت مناسبي برخوردار است؟ و بسياري سوالات ديگر که در حد توان در اين مقاله به آنها اشاره خواهد شد.

مراکز مهم دولتي و خصوصي براي انجام فعاليت*هاي اقتصادي و براي عقب نماندن از دنياي الکترونيک، به تجهيز زيرساخت و بستر فيزيکي شبکه در ابعاد نسبتا بزرگ دست زده*اند.
همانطور که مي*دانيد براي ايجاد يک شبکه محلي لازم است استانداردهاي مختلفي از طرف شرکت*هاي درگير در يک پروژه از جمله طراح، مجري، ناظر و حتي کارفرما رعايت شود. اما متاسفانه در برخي پروژه*ها به دليل عدم رعايت اين استانداردها پروژه*ها با مشکلات عديده*اي مواجه مي*شود و هر کس مشکل را گردن ديگري مي*اندازد.
آيا اصولاً مهندسان طراح و يا راه*انداز شبکه*ها به پارامترها و استانداردها توجه دارند؟ آنچه در ادامه خواهيد خواند به معرفي و نقش برخي از مهمترين پارامترها و استانداردها مي*پردازد و سپس ضمن اشاره به نکات مهم در رابطه با بخش غيرفعال يا پسيو ( Passive ) شبکه يک مرکز فرضي، با يکي از سازندگان تسترهاي تجهيزات مختلف شبکه آشنا مي*شويم.
چند نکته براي شروع پروژه
امروزه براي راه*اندازي بسترها فيزيکي شبکه*ها و تحويل گرفتن تجهيزات پسيو شبكه از شركتي كه تجهيزات مربوطه را نصب نموده است ؛ بايد در لايه فيزيکي به مسائل زير دقت شود:
lاصل يا تقلبي بودن تجهيزات غيرفعال شبکه مانند کابل، کي*استون، کانکتورها که متاسفانه در بازار IT کشور اين روزها نوع تقلبي اکثر تجهيزات غيرفعال وجود دارد.
lکيفيت ( Quality ) تجهيزات نکته دومي است که بايد کاملا به آن آگاه باشيم. در اين زمينه بايد توجه داشت که هميشه بهترين انتخاب گرانترين نيست. با توجه به خواسته و تعريفي که از پروژه داريم و اينکه از چه استانداردي قرار است پيروي کنيم مي*توان از اجناس قيمت مناسب براي پروژه استفاده کرد.
lنکته سوم، بحث Installation يا تخصص نصب و اتصال تجهيزات به يکديگر است.
ترکيب اين سه موضوع با هم و رعايت کردن نکات فوق از طرف پيمانکاران و شرکت*هاي درگير در پروژه مي*تواند يک ارتباط فيزيکي درست بر اساس استاندارد تعيين شده در قرارداد را براي کامپيوترهاي موجود در شبکه به ارمغان آورد.
در ادامه به برخي پارامترهاي تجهيزات پسيو در رابطه با نكات فوق اشاره خواهيم نمود.
پارامترهاي مرتبط با کابل شبكه
انتخاب و تهيه كابل شبكه يکي از مواردي است که توجه کمي به آن مي*شود و شايد اين تصور غلط وجود داشته باشد که کيفيت کابل تاثيري بر عملکرد شبکه ندارد ؛ ولي پارامترهايي كه در زير براي يك كابل به آن اشاره شده نه تنها خلاف اين موضع را ثابت كرده بلكه به اهميت كابل شبكه به يكي از مهمترين اجزاء شبكه تاکيد خواهد کرد:
استفاده از آلياژ مس در حد استاندارد
فلز به کار رفته در زوج*سيم*هاي کابل شبکه آلياژي ترکيبي از چند فلز است که در ميان آنها فلز مس نقش بسزائي در کيفيت کابل دارد و هرچه ميزان اين فلز بشتر باشد مي*توان به کابل مورد نظر مطمئن*تر بود. اما در اين ميان قيمت مس باعث پدپد آمدن مسائلي شده است بعنوان مثال در مورد کابل*هاي شبکه مانند کابل*هاي UTP ، به دليل افزايش قيمت مس، کارخانه*هاي متفرقه اقدام به توليد کابل*هايي با جعل مارک*هاي معتبر نموده*اند که در آن کابل*ها مقدار آلياژ مس استفاده شده د رکابل از حد استاندارد پايين*تر است و در برخي کابل*هاي Cat5e که در چين توليد مي*شود زوج 1 و 2 و زوج 3 و6 آن از مس است و زوج 4 و 5 و زوج 7 و 8 آن کاملا آهن است.
lبنابراين در کابل*هاي شبکه تقلبي زوج 4 و 5 و زوج 7 و 8 از آهن است يا در آنها از آلياژ مس کمتري استفاده شده است.
فاصله زوج ها در طول کابل
همانطور که مي*دانيد کابل*هاي UTP که از خانواده 3 به بعد آن يعني Cat4 , CAT5 و Cat6 در ايجاد شبکه استفاده مي*شوند داراي 8 رشته يا 4 زوج ( Pair ) دوتايي مي*باشند. هر زوج به هم تابيده شده*اند که اين پيچش کابل*ها و اندازه *تاب*ها و ثابت بودن فاصله دو کابل به هم تابيده شده در طول کابل از پارمترهاي مهم ديگر کابل مي*باشد.
جنس عايق ( Jacket ) روي هر 8 رشته کابل
حضور 8 رشته سيم داراي جريان در کنار مواد عايقي مانند روکش سيم باعث ايجاد حالت خازني در کابل مي*شود در حقيقت جنس عايق*ها در پارامترهاي خازني کابل بسيار موثر است.
حفظ مرکزيت 8 رشته در تمام طول کابل
در برخي کابل*ها مشاهده مي*شود که عايق روي کابل با 8 رشته کابلي که بصورت دوتايي به هم تابيده شده*اند فاصله يکساني ندارد و بطور کل 8 رشته کابل هميشه در مرکز Jacket بيروني قرار ندارد. اين موضوع نيز در کيفيت کابل تاثير بسزايي دارد.
بطور كلي اگر پارامترهاي اشاره شده مناسب نباشند مشکلاتي از قبيل اعواج سيگنال، تضعيف سيگنال، از بين رفتن اطلاعات، برگشت سيکنال وکاهش سرعت خواهيم داشت که باعث مي*شود اطلاعات درست منتقل نشود. در علم شبکه تمامي* پارامترها فوق به صورت مستقل اسامي *مختلف و معيارهاي ويژه*اي دارند که ترکيب اين پارامترها باعث ايجاد يک سري پارامترهاي تاثير گذار روي کابل مسي خواهد شد که مجموع آنها حدود 14 پارامتر است.
شايد اين پرسش مطرح شود که چگونه مي*توان اين پارامترها را اندازه گرفت و يا از وجود يا عدم وجود آنها در کابل باخبر شد؛ در حقيقت؛ تعيين اينکه آيا کابلي که خريداري شده استاندارد مي باشد از عهده ما خارج است و به ابزارها و تست*هاي ويژه*اي نيازمند است بنابراين تنها کاري که مي*توان براي خريد يک کابل خوب کرد توجه به شرکت سازنده آن در کنار اطمينان از اصل بودن اين مارک است؛ مارک*هاي معتبر اين رده داراي تأئيديه*هايي از مراکز و انستيتوهاي استاندارد بين*المللي هستند که بر کارکرد درست آنها صحه مي*گذارند.
ثابت ماندن سطح مقطع کابل
هر سيگنال ورودي به کابل باعث ايجاد مقاومت در آن مي*شودکه اين مقاومت با سطح مقطع سيم*ها ارتباط دارد. بنابراين اگر سطوح مقطع مختلفي را در طول کابل داشته باشيم مقاومت*هاي مختلفي را نيز خواهيم داشت.
بدين ترتيب نکته ديگري که در مورد کيفيت کابل*ها مي*توان به آن اشاره کرد، حفظ سطح مقطع در طول کابل است. وقتي سيگنالي را از يک کابل مسي عبور مي*دهيم فلز در موقع عبور جريان مقاومت از خود نشان مي*دهد که تغيير سطح مقطع در طول کابل؛ افزايش يا کاهش مقاومت را به همراه خواهد داشت. اگر بخواهيم يک سطح مقطع يکنواخت داشته باشيم ابتدا بايد کابل يکنواختي داشته باشيم. بنابراين نکته ديگري که بايد در مورد کابل*ها دقت شود دارا بودن يک سطح مقطع ثابت در تمام طول کابل است چرا که اين پارامتر روي سرعت انتقال ديتاهايي که روي کابل در حال تردد هستند تاثير مي*گذارد.کشيدگي در کابل يکي از مهمترين دلايل ايجاد سطوح مقطع متفاوت است.

l* براي جلوگير از ايجاد چنين مشکلي در هنگام فرآيند کابل کشي به نصاب*ها در خصوص کشيده شدن کابل هشدار دهيد.

[MAHDIAR]

اهميت كيفيت اتصالات دوسر کابل ( Jack و Plug )
مسئله ديگري که بايد در هنگام راه*اندازي شبکه به آن دقت نمود اتصالات دو سر انتهايي کابل است که به Jack و Plug معروف است. منظور از Jack همان کي*استون و منظور از Plug همان کانکتور Cat5 / 5e است. همانطور که مي*دانيد اتصال Jack و Plug از طريق تيغه*هايي است که جنس آن تيغه*ها بسيار در کيفيت آن تاثير گذار است. نکات زير در اين خصوص قابل توجه مي*باشد.
ـ براي اينکه طلا داراي خاصيت رسانايي بالايي است معمولا روي تيغه*هايي که روي Jack يا Plug وجو دارد بايد درصدي از آب طلا وجود داشته باشد. که معمولا در نوع تقلبي آنها اين مقدار طلاي استاندارد رعايت نمي*شود. يادآور مي*شود اين پوشش آب طلا از اکسيده شدن نيز جلوگيري مي*کند.
ـ معمولا تيغه*هاي روي کي*استون*هاي تقلبي در زمان کوتاه*تري خاصيت فنري خود را از دست مي*دهند که باعث مي*شود اتصال مناسبي را نداشته باشيم.
ـ در انواع تقلبي کانکتورها و کي*استون*ها، تيغه*هايي که به هم متصل مي*شوند زودتر اکسيده مي*شوند که اين موضوع در انتقال اطلاعات تاثير زيادي مي*گذارد. چراکه اتصالاتي که اکسيده شده باشند بطور کل ارتباط مناسبي را بر قرار نخواهد کرد و باعث تضيف سيگنال خواهد شد.
اتصال Jack و Plug مخصوصا در فرکانس*هاي از 100MHz به بالا مي*تواند شرايط بحراني را بوجود بياورد که اگر جنس تجهيزات فوق سطح رسانايي مناسبي نداشته باشند سيگنال براحتي عبور نخواهد کرد و شبکه در زمينه استانداردهاي موجود تست موفقي نخواهد داشت.
ـ جنس مدارچاپي کي*استون ( يا Plug ) و عناصر بکار رفته در آن نيز يکي ديگر از مواردي است که بايد به آن توجه کرد. اگر در بازار قيمت دو مدل کي*استون با هم خيلي تفاوت دارد از اين موضوع ناشي مي*شود. به عبارت ديگر هيچ چيز ارزاني بي*حکمت نيست!!
فيبرنوري چطور؟
به دليل اينکه در محيط فيبر ديتاي ما همان نور است در صورتيکه جنس هسته از نوع مرغوب نباشد براي بستر شبکه مشکل*زا خواهد بود. بنابراين جنس هسته
( Core ) در فيبر نوري بسيار مهم است. نکاتي که در فيبرنوري براي يک ارتباط سالم مي*تواند مشکل آفرين باشد عبارتند از:
lناخالصي*هاي خود هسته فيبر که همان شيشه ( Glass ) است.
lحباب*هاي بسيار ريز و ميکروسکوپي هوا که در Core وجود دارد. همانطور که مي*دانيد قطر هسته بسيار نازک و در حد ميکرون است. حال اگر درون هسته حباب*هاي هوا وجود داشته باشد مي*تواند باعث شکست نور شده و مسير نور را تغيير دهد که روي اطلاعات ما تاثير خواهد گذاشت. اين موضوع در فيبرهاي Single Mode مي*تواند اثر بسيار نامناسبي داشته باشد.
lيکسان بودن چگالي شيشه در طول هسته فيبر از ديگر مواردي است که روي انتقال اطلاعات تاثير خواهد گذاشت.
lخمش کابل پارامتر ديگري است که بايد در هنگام نصب فيبرنوري به آن دقت شود. يعني مقدار زاويه خم از اندازه* خاصي که توسط يک سري فرمول ويژه مشخص مي*شود نبايد بيشتر باشد.
علاوه بر مطالب فوق سوالي که در اينجا مطرح مي*شود اين است که : آيا فيبر هم مانند کابل و کي*استون و کانکتور تقلبي دارد؟
نمي*توان گفت فيبر تقلبي وجود دارد. اما معمولا فيبرهاي نامرغوب در بازار فراوان ديده مي*شود. با توجه به اينکه توليد کنندگان هسته ( Core ) فيبر در سرار دنيا حدود شش شرکت است و اکثر آنها فقط Jacketهاي فيبر را مي*زنند مدل*هاي تقلبي در بازار کم هستند. نکته*اي که در مورد فيبرها مي*توان گفت دسته*بندي آنها به درجه 1 و 2 و 3 و ... است. اين دسته بندي*ها براي فاصله*هاي گوناگون کاربرد دارد. بعنوان مثال اگر بخواهيد يک فاصله کوتاه را با فيبر به هم متصل نماييد نياز نداريد از فيبرهاي درجه يک و گرانقيمت استفاده نماييد. پس حتي خريد فيبر نامرغوب نيز بر اساس طراحي شبکه مي*تواند از بالا رفتن هزينه جلوگيري کند و هيچ مشکلي هم نداشته باشد.
دسته بندي*هايي که در زمينه فيبرهاي مختلف وجود دارد OEM1 ، OEM2 و OEM3 است. که هرکدام براي فاصله و سرعت خاصي بکار مي*رود البته قيمت آنها هم اختلاف زيادي باهم دارند.
همانطور که اشاره شد شرکت*هاي محدودي سازنده Core هستند اما شرکت*هاي زيادي وجود دارند که کار Jacketing هسته فيبر را انجام مي*دهند. که براساس Jacketing کابل*هاي مخصوص Indoor و يا Outdoor و يا Indoor / Outdoor تهيه, توليد و به بازار عرضه مي*شود.
مسئله ديگر اينکه براساس Jacketing فيبر نوري مي*توان استفاده*هاي کابل را نيز مشخص نمود مثلا آيا کابل در داخل زمين مورد حمله جوندگان مانندموش قرار خواهد گرفت يا خير، آيا کابل در محلي است که احتمالا فشار روي کابل زياد خواهد بود.
نصب اجزا و کابل کشي مهمتر از کيفيت
در Installation شبكه نيز پارامترهاي زيادي وجود دارد كه در ادامه به برخي از آنها اشاره مي*گردد.
باز كردن بيش از اندازه پيچش كابل ( منظور زوج سيم*ها ) : همانطور که مي*دانيد وقتي روي يک کابل سيگنال الکتريکي جريان دارد روي کابل مجاور خود القاء الکتريکي خواهد داشت که در کابل*هاي شبکه اين القاء الکتريکي را با پيچدن و تابيدن کابل*ها به دور يکديگر حذف مي*کنند. بنابراين حفظ پيچش*ها تا آخرين نقاط تماس کابل*ها با کانکتورها و کي*استون از مهمترين نکات نصب و اتصالات شبکه است. حقيقت اين است که بالا رفتن سرعت و فرکانس در کابل*هاي مختلف ( منظور Cat3 ، Cat4 ، Cat5 ، Cat5e و Cat6 ) به عواملي مانند جنس کابل و تکنيک*هايي که در پيچش*ها بکار مي*برند، بستگي دارد. بنابراين عدم رعايت پيچش کابل تا آخرين نقاط و باز کردن پيچ زوج سيم*ها باعث حذف اثر القاء متقابلي که کابل*ها روي يکديگر دارند مي*شود که اين موضوع مي*تواند اثرات مخربي در کيفيت انتقال اطلاعات و بر هم زدن استانداردها داشته باشد. به اين دليل است که امر Punch کردن و اتصالات کابل به کي*استون و کانکتورها بسيار حياتي مي*باشد.
برداشتن بيش از اندازه*عايق کابل در هنگام اتصالات : اگر عايق ( Jacket ) روي كابل ها بيش از اندازه از روي كابل برداشته شود. باز هم اثر مخربي در راه رسيدن سيگنال سالم خواهد داشت.
كشيده شدن كابل : کشيده شدن کابل در هنگام کابل کشي باعث تغيير در سطح مقطع کابل خواهد شد که مشکل برگشت سيگنال را باعث خواهد شد.
جمع كردن كابل در فضاي نامناسب : جمع کردن کابل*هاي اضافه و تاکردن آن در انتهاي خط و قرار دادن بافشار داخل داکت نيز خود باعث بروز مشکلاتي مانند تضعيف سيگنال و تغيير امپدانس (مقاومت) کابل مي*شود که تغيير امپدانس خود برگشت سيگنال را به همراه خواهد داشت. اين موضوع وقتي ارتباطات توسط کابل Cat6 است بسيار بحراني و مي*تواند کاملا ارتباط را قطع کند.
فشار دادن كابل : فشار دادن کابل*ها در داکت کوچک نيز کاري است که برخي نصاب*ها انجام مي*دهند كه اين موضوع باعث تغيير در شكل فيزيكي كابل مي شود.
بطور کل در هنگام نصب هر عاملي که باعث تغيير در شکل فيزيکي و يا خاصيت مواد کابل شود تا اندازه*اي ( که بستگي به مارجين آنها دارد ) قابل تحمل است ولي بيشتر از آن پارمترهاي کابل را تغيير خواهد داد و باعث بروز انواع مشکلاتي که به آن اشاره شد خواهد گرديد.

[MAHDIAR]

مارجين چيست؟
به ميزان حاشيه امنيتي که مي*توانيد تا اندازه* استاندارد تغيير داشته باشيد مارجين مي*گويند. بعنوان مثال يک ليوان پر از آب را در نظر بگيريد، درآن مارجين بسيار کم است چراکه به محض تکان خوردن، آب از استاندارد ليوان خارج شده و آب خواهد ريخت. ولي يک ليوان که در آن تا نصف پر شده است. مارجين آن نصف ليوان است يعني مي*توانيد مقداري نيز تکان بخورد بدون اينکه آب از استاندارد ليوان خارج شود.
مارجين ها در طبقه بندي*هاي مختلف مانند Cat5 و Cat6 و Cat7 تفاوت*هاي زيادي دارند. بعنوان مثال در Cat6 مارجين*ها بسيار کم مي*باشد و به همين دليل است که نصب و راه*اندازي بستر فيزيکي شبکه در Cat6 بسيار حساس است.
يکي از تفاوت*هاي کابل*هايي که شرکت*هاي مختلف توليد مي*کنند در همين مارجين*هاست. در يک سري از آنها مارجين*ها به لبه استاندارد چسبيده*اند ولي برخي ديگر داراي مارجين مناسبي است و با اندکي تغيير در برخي پارامترها باز هم استاندارد را رعايت خواهند کرد و مشکلي بوجود نخواهد آمد و کابل به راحتي در اثر گرما يا کمي*کشيده شدن و ... بازهم جواب مناسبي خواهد داشت.
نکته اي که بايد به آن توجه نمود اين است که، استاندارد بالاترين سطح کيفيت نيست. استاندارد حداقل پارامترهايي است که براي داشتن ارتباط لازم اعلام مي*نمايد. بنابراين اينطور نيست که وقتي استاندارد را رعايت کرده*ايم مطلوب ترين کيفيت را داريم. وقتي سازنده*اي استاندارد را رعايت مي*کند منظور اين است که حداقل ميزان کيفيت را رعايت کرده* است ولي معلوم نيست که محصول آن شرکت بالاتريت کيفيت را داشته باشد يا خير.
به اين مثال توجه کنيد:
يک سي دي نرم*افزار تهيه کرده*ايد روي سي دي نوشته شده حداقل فضاي مورد نياز براي نصب آن 2 گيگابايت است. در اينجا استاندارد 2 گيگابايت است ولي اگر مقدار بيشتري فضا داشته باشيد بهتر است. به عبارت ديگر اگر سيستم شما فقط 2 گيگابايت فضا داشته باشد فقط استنادارد را رعايت کرده*ايد.
پارامترهاي کابل در فرکانس*هاي متفاوت
پارامترهاي کابل بر مبناي فرکانس*هاي مختلف مقادير مختلف دارد و اين مقادير مختلف در فرکانس*هاي مختلف براي Categoryهاي مختلف بازهم متفاوت است. بعنوان مثال حداقل فرکانس در Cat5 مقدار 100MHz است ولي براي Cat6 حداقل فرکانس مورد نياز 200MHz است و اين فرکانس در Cat7 به 600MHz مي*رسد. هرچه فرکانس بالاتر مي*رود ميدان القايي بيشتري خواهد بود.
بايد اشاره کرد که در Cat7 به دليل بالا بودن فرکانس پارامترهاي بيشتري بايد محاسبه و مد نظر قرار گيرد. بعنوان مثال در Cat7 ، Cross talk يک کابل نسبت به کابل مجاور نيز بايد محاسبه گردد. يعني القاء متقابل کابل*هاي مجاور روي يکديگر بايد محاسبه نمود. در حاليکه در Categoryهاي پايين*تر اين موضوع تاثير چنداني در نصب نخواهد داشت و مورد محاسبه قرار نمي*گيرد.
هر چه سرعت کابل بيشتر، دقت نصب بيشتر
نصابي كه تا کنون مثلا روي Cat5 کار مي*کرده است به دليل اضافه شدن پارامترهايي در Cat6 و يا Cat7، ممکن است کار را بدرستي نتواند انجام دهد و نتيجه کابل*کشي بايد در تست نهايي از طريق تسترهاي معتبر مورد بررسي قرار گيرد.
واضح است وقتي روي استاندارد Cat6 يا Cat7 کار مي*کنيد تنها مرغوبيت کالا مهم نيست. بلکه نکات بسيار جزيي و حياتي نيز به آن اضافه مي*شود که فقط در هنگام نصب بايد به آن دقت کرد و به هيچ عنوان به کيفيت کالا ربطي ندارد.
حال اين موارد را نصاب*هاي شبکه بايد بدانند و اگر هم نمي*دانند بايد در زمان تحويل شبکه مورد تست قرار گيرند. بنابراين وقتي سرعت بالاتر مي*رود يکسري پارامترها اهميت پيدا مي*کنند که برخي از آنها به مرغوبيت و کيفيت کابل بر مي*گردد و بعضي از آنها به نصب کابل و تجهيزات غيرفعال مرتبط است.
موارد فوق بسيار حساس و حياتي هستند که يک کاربر و يا مدير شبکه نمي*تواند بدون تسترهاي حرفه*اي آنها را تست، اندازه*گيري و از سلامت کار مطمئن شود. وقتي در هنگام نصب تجهيزات غيرفعال تمام نکات استاندارد Cat6 رعايت شده باشد و همچنين تجهيزات فعال ( Active ) نيز استانداردهاي Cat6 را رعايت کرده باشند ولي نتوانيد از اين Backbone ؛ استانداردهاي Cat6 را دريافت نماييد آنگاه يک جاي کار ( که مي*تواند از لحاظ مرغوبيت و کيفيت کالا و يا از لحاظ نصب باشد ) ايراد دارد و طبيعتاً در اينجا فقط تسترهاي تخصصي است كه مي*تواند ايراد را پيدا کند.
چگونه شبکه را با استانداردها مقايسه کنيم؟
تا اينجا ديديم نحوه نصب، کيفيت تجهيزات و ... در راه*اندازي يک شبکه دخيل هستند. اما بايد بتوانيم تمام اين پارامترها را با يک معياري بسنجيم و اندازه*گيري نماييم. يعني بايد ببينيم که تک تک اين پارامترها درست هستند و ترکيب اينها هم درست است يا نه. که براي اينکار يکسري استانداردهايي مانند استانداردهاي زير وجود دارد:
ـ استاندارد TIA / EIA 568B
ـ استاندارد ISO11801
ـ استاندارد EN50173
و ...
بيشترين استانداردي که در ايران استفاده مي*شود استاندارد TIA / EIA 568B است. در استانداردها تعاريفي صورت گرفته است که بعنوان مثال مي*گويد پارامترهاي مختلفي که هر يک از اجزاي شبکه دارند در فرکانس خاص مثلا 200MHz بايد داراي مقادير خاصي باشند که اين مقادير استاندارد که از قبل مشخص و اعلام شده است و مقادير مربوط به اجزا شبکه مانند کابل را کارخانه سازنده روي وب سايت خود اعلام مي*کند. حال بايد با دستگاه تستر اين دو مقدار را باهم مقايسه نمود.
بدين ترتيب که تستر؛ فرکانس*هايي را در دامنه*هايي که استاندارد لازم دارد مي*فرستد، مقادير را جمع مي*زند و با مقادير استاندارد مقايسه مي*کند و در نهايت مي*گويد نتيجه تست Pass يا Fail است. اگر نتيجه Pass بود يعني تمام پارامترها به درستي کارکرده و استاندارد را رعايت کرده*اند. و اگر نتيجه تست توسط تستر Fail اعلام شد دليل آن را به ما گزارش مي*دهد. بعنوان مثال کابل خراب بوده يا Jack يا Plug خراب بوده يا حتي نصاب مسائل فني را رعايت نکرده است بدين ترتيب بعد از شناسايي مشکل مي توان در رفع آن به سرعت اقدام و نتيجه لازم را از تجهيزات شبکه ببريم.

[MAHDIAR]

همانطور که قبلا نيز اشاره شد براي بررسي يک بستر فيزيکي شبکه از لحاظ پارامترهاي مختلف و مقايسه با استاندارد بايد از وسايل و تسترهاي پيشرفته استفاد کرد که اين دستگاه*ها از قيمت زيادي برخوردار هستند. بعنوان مثال براي صحت عملکرد يک کابل شبکه و بررسي پارامترهاي آن از دستگاه Fluke DTX-1800 استفاده مي*شود که قيمت اين دستگاه در حدود چند ده ميليون تومان است.
با توجه به اهميت کارکرد مطابق با استاندارد تجهيزات شرکت*هاي مختلف در زمينه ساخت انواع تسترهاي تجهيزات شبکه فعاليت مي*کنند. يکي از معروف*ترين آنها شرکت فلوک نت*ورک ( Fluke Networks ) مي*باشد. در ادامه مختصري با اين شرکت و انواع تجهيزات آن بيشتر آشنا مي*شويم.
اهميت وجود تستر در شبكه*ها
قبل از معرفي تستر و پرداختن به آن بهتر ديديم به اهميت وجود تستر در هنگام تست يک شبکه اشاره شود و به اين نکته توجه کنيد که، متاسفانه در برخي پروژه*هاي شبکه*اي* که در کشور راه*اندازي مي*شود در صورت بروز هرگونه مشکل کسي از افراد درگير در پروژه علت مشکل را به گروه ديگر نسبت مي*دهند. چراکه کالا از يک جا تهيه مي*شود، نصاب شرکت يا شخص ديگري است و مشاور نيز شخصي ديگر و کارفرما نيز که صاحب پروژه است، در کنار آنها قرار دارد. از طرف ديگر اگر جنس مرغوب نبوده و ايراد داشته باشد فروشنده مشکل آن را بر عهده نمي*گيرد و مشکل را به عهده نصاب مي*اندازد سپس نصاب به طراح و ... و ناخود آگاه يک حلقه*اي ايجاد خواهد شد که کسي قادر به باز کردن آن نخواهد بود.
حال با وجود يک تستر معتبر و با آناليزهايي که ارائه مي*دهد خيلي راحت مي*توان اشکالات را دسته بندي نمود و علت را ريشه يابي کرد.
تاريخچه شرکت Fluke Networks
فلوک در سال 1948 توسط آقاي سرجان فلوک تاسيس گرديد که از همان ابتداي تاسيس شرکت اقدام به توليد دستگاه*هاي اندازه*گيري (Meter) نمود و در آن زمان بيشتر دستگاه*هاي اندازه*گيري الکترونيکي مانند :
General Oscilloscope ، Voltage Detector و Voltmeter را در دست توليد داشت. دقت اندازه*گيري تجهيزات فلوک از همان ابتدا جزء برترين*هاي حيطه کاري خود بوده است. فلوک در سال 1993 اولين دستگاه اندازي گيري را به نام LAN Meter که در شبکه بکار مي*رود توليد نمود.
اين دستگاه براي تست شبکه*هاي Frame Relay و Token Ring استفاده مي*شد. فلوک در سال 1997 شرکت مايکروتست ( Micro Test ) را که در آن زمان يکي از شرکت*هاي فعال در زمينه توليد Cable Analyzer و Cable Tester بود خريد. از اين زمان بود که بخش شبکه فلوک به نام Fluke Network فعاليت خود را آغاز نمود و شروع به توليد دستگاه*هايي براي تست لايه*هاي فيزيکي شبکه کرد. اما از سال 2000 شرکت فلوک به دليل گسترده شدن ارتباطات شبکه مانند انواع پروتوکل*ها ، کابل*هاي مسي و فيبر و ... دسته بندي بسيار کاملي روي تجهيزاتي توليدي* خود انجام داد.
تجهيزات فلوک بطور کلي به رده*هاي متفاوتي تقسيم که مي*توان به:
ISV ) Infrastructure SuperVision )
ESV ) Enterprise SuperVision ) و
OSV) Outside plant SuperVision)
اشاره نمود.
گروه OSV يا تسترهاي تجهيزات مخابراتي : رده OSV براي تست تجهيزات مخابراتي مانند تست زوج*هاي مخابراتي که در تعداد بالا وجود دارد بکار مي*رود. بعنوان مثال برخي انواع تسترهاي فلوک که در اين رده کار مي*کنند مي*تواند از 100 تا 2000 زوج را همزمان تست کند. البته اين دسته مد نظر ما نيست.
گروه ISV يا تسترهاي تجهيزات فيزيکي (لايه1) : همانطور که مي*دانيد لايه فيزيکي از لايه*هاي بعدي کاملا جدا مي*باشد چون در لايه فيزيکي فقط انتقال اطلاعات صورت مي*پذيرد و به اصطلاح فني اين لايه فقط محيط انتقال ( Career ) مي*باشد و با انواع سيگنال*ها سروکار دارد. براين اساس پارامترها و نحوه اندازه*گيري*ها در اين لايه با پارامترها و نحوه اندازه*گيري*ها در لايه دو به بالا کاملا متفاوت است. در لايه فيزيکي با کابل*هاي مسي و کابل*هاي فيبرنوري سروکار داريم که در زمان ارسال سيگنال از طريق اين محيط عمل انتقال صورت مي*گيرد. کابل*هاي مسي و فيبر نوري خود داراي پارامترهايي هستند که اين پارامترها با تجهيزات فلوک بايد اندازه*گيري شوند.
اين دسته فقط Backbone را تست مي*کنند. مانند Cable Analyzer ها , يعني در مرحله اول لايه فيزيکال را براي بررسي اينکه آيا بستر مناسبي براي شبکه ما است را کنکاش مي کند.
گروه ESV يا تسترهاي لايه*2 به بالا : تسترهاي مخصوص لايه 2 به بالا ( ESV ) مرحله دوم تست است. اين تسترها لايه 2 به بعد را آناليز مي*کنند. هر چقدر دستگاه*هايي که در لايه 2 شبکه و بالاتر نصب شده باشند داراي سرعت بالايي باشند در صورتيکه بستر فيزيکي پاسخگوي اين سرعت نباشد نمي*توانيد از حداکثر قابليت تجهيزات استفاده نماييد.

شکل 1 تقسيم بندي اين گروه را نشان مي*دهد.

شکل1 ، رده Enterprise SuperVision Solution را نشان مي*دهد.
دسته بندي تستر ISV
تسترهاي ISV داراي سه دسته مختلف هستند:
lرده Verification يا Verifier : در اين نوع تست فيزيکي صورت مي*پذيرد و به ما مي*گويد ارتباط درست برقرار شده يا نه و فقط تست Connectivity است. بعنوان مثال دستگاه معمولي تستر شبکه که هر هشت کابل را تست مي*کند و بعد از تست هر کابل بوق مي*زند از اين نوع است.
خيلي از مسئولين شبکه در ادارات و شرکت ها فکر مي*گنند اگر اين تست درست باشد شبکه برقرار و همه چيز سالم نصب شده است. بايد اشاره کرد که اين تست لازم است ولي کافي نيست.
از دستگاه*هايي که در اين رده قرار دارند مي*توان دستگاه*هاي زير را نام برد:
lMicroScanner Pro
l* Simplifiber
lIntellitone
lVisifault

[MAHDIAR]

ارده Qualification يا Qualifier : مرحله دوم تست است که در اينجا با دستوراتي مانند Ping و ارسال پکت*هايي, ارتباط در حد نرم*افزار تست مي*شود. اما در اين مورد هم، تنها برقراري مسير را اعلان مي*کند ولي به ما نمي*گويد که تمام جزئيات استاندارد رعايت شده يا خير. براي تست در اين رده فلوک دستگاه*هايي مانند Cable IQ و Link Runner را توليد نموده است.
lرده Certification يا Certifier : مهمترين رده اين دسته است. در اين مرحله سيگنال*هاي مختلف با دامنه*هاي مختلف ارسال مي*شود. روي اين دامنه*ها پارامترهاي مختلف چک مي*شود و در نهايت مقادير بدست آمده با مقادير استاندارد مقايسه مي*شود و اعلام مي*شود لينک استانداردي را داريد يا خير.
در رده Certification تسترهاي مختلفي را داريم. که هم کابل*هاي مسي و هم فيبرنوري Multi Mode و Single Mode را تست مي*کند مانند چند نمونه زير:

l* DTX Cable Analyzer
lOptifiber
lCertifiber
و از نگاهي ديگر تجهيزات فلوک را مي*توان به صورت زير تقسيم بندي نمود:
lCopper Certification and Testing
lFiber Certification and Testing
lDatacom Installation Tools
که تنها گزينه اول يعني Copper Certification and Testing خود داراي زير تسترهاي زير مي*باشد:

lDTX CableAnalyzer Series ( به يک نمونه آن در شکل 2 دقت کنيد )
lLinkWareCable Test Management Software
lDSP CableAnalyzer Series
lLinkWare Stats
lCableIQ Qualification Tester
lCableIQ Residential Qualifier
lMicroScanner Cable Verifier
lMicroMapper
l620 LAN CableMeter
که بعنوان مثال DSP CableAnalyzer مي*تواند کابل*هاي Cat6 با فرکانس 350MHz را تست مي*کند. اين مدل , کابل Cat6 را در زماني حدود 110 ثانيه تست مي*کند.
و DTX Cable Analyzer که مدل جديدتري است، يک تستر ديجيتال مي*باشد. و از آخرين نسل*هاي Cable Analyzerها است که کابل*هاي مسي تا فرکانس 900MHz را تست مي*کند يعني براي تست Cat7 مي*توان از آن استفاده نمود.
زمان تست 100 متر برابر 12 ثانيه است.

شکل2 : يک نمونه تستر فلوک مدل DTX-1800

مختصري درباره روش کار با تستر فلوک
ابتدا براي تستر تعريف مي*کنيد که کابل از چه نوعي است Shielded يا Unshielded است Cat5 است يا Cat5E يا Cat6 سپس يکسري تنظيمات روي دستگاه Set* مي*شود. در انتها Test Limit را که آيا EIA / TIA است يا ISO يعني نوع استاندارد تعيين مي*شود. در شکل*هاي زير نمونه*هايي از نتيجه تست يک کابل Cat6 نشان داده شده است.

شکل3 : نتيجه تست کلي کابل Cat6 ، مورد قبول ( Pass ) اعلام شده است

همانطور که در شکل 3 ملاحظه مي*کنيد Test Limit روي TIA Cat6 Channel* تنظيم و مدل دستگاهي که با آن کابل را تست مي**شود DTX-1800 مي*باشد.

شکل4 : طول کابل 91.2m اعلام شده و برخي پارامترهاي ديگر نيز نشان داده مي*شود.

شکل 5 : بعضي ديگر از پارامترها را نشان مي*دهد.

[MAHDIAR]

نکته حياتي در قراردادها
شايد برخي از همکاران از اينکه چه چيز را بايد به مناقصه بگذارند و چه چيز را بايد پس از اتمام کار از شرکت مجري تحويل بگيرند آگاهي نداشته باشند. براي همين بهترين راه اين است که براي انجام صحيح و راه*اندازي شبکه*هاي بزرگ از يک مشاور استفاده نمايند. ولي در حد اين مقاله و براي آشنايي کلي به نکته*اي درباره عقد قرارداد اشاره مي*کنيم.
ابتدا بايد خواسته و انتظار خود از شبکه را در هنگام عقد قرارداد بطور کامل در متن قرارداد مشخص کنيم. سپس در هنگام تحويل شبکه همان خواسته را مورد تست و ارزيابي قرار دهيم. براي درک مطلب به مثال زير دقت نماييد:
اگر در قرار داد ذکر کرده باشيد شبکه داراي سرعت 1000Mbs باشد در هنگام تست و تحويل بايد سرعت 1000Mbs که خواسته کارفرماست تامين شده باشد. ولي اگر در قرار داد ذکر نماييد استانداردهاي TIA / EIA 568B براي Cat6
رعايت شود در هنگام تست و تحويل شبکه از پيمانکار تمام پروتوکل ها و پارامترهايي که در Cat6 و پايين*تر وجود دارد مورد بررسي و تست قرار خواهد گرفت.
مثال ديگر، اگر در قرارداد ذکر کرده باشيد شبکه، استاندارد 100BaseT را رعايت کند. بايد Test Limit روي 100BaseT قرار دهيد و در اين حالت تمام پارامترها و مقاديري را که براي 100BaseT لازم است را تست نماييد و اگر در هنگام تست نتيجه 1000Mbs را جواب نداد شرکت پيمانکار هيچ مسئوليتي ندارد حتي اگر تجهيزات مانند کابل Cat6 براي شما تهيه و نصب کرده باشد چون خواسته شما 100BaseT بوده که سرعت 100Mbs مي*باشد.