اگر پوست شما حساس است

[*میشا*]

اگر پوست شما حساس است...

راهنمای خرید محصولات ضدحساسیت در گفتگو با دکتر مریم یوسفی متخصص پوست و مو

اگر شما در بخش آرایشی - بهداشتی یک داروخانه جست وجو کنید، محصولات مخصوصی را می بینید که روی آنها نوشته اند: «ضدحساسیت» یا «مخصوص پوست حساس»؛ ولی چه کسانی باید از این محصولات استفاده کنند؟ دکتر مریم یوسفی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، به این پرسش پاسخ می دهد...

▪ خانم دکتر! چرا پوست بعضی ها حساس است و باید از محصولات آرایشی - بهداشتی ضدحساسیت استفاده کنند؟

ـ آنهایی که پوست حساس دارند و با این مشکل به متخصصان پوست مراجعه می کنند، خیلی زیادند و اغلب از این مساله شاکی اند که با مصرف هر نوع کِرِم آرایشی - بهداشتی، پوست صورتشان دچار قرمزی و سوزش می شود. ۴۰ درصد افراد تصور می کنند که پوستشان حساس است. با توجه به همین شیوع بالاست که کارخانه های تولیدکننده محصولات آرایشی - بهداشتی تصمیم گرفته اند گروهی از محصولات خود را ویژه «پوست های حساس» نام گذاری کنند و در این محصولات، تا حد امکان، کمتر از مواد آلرژن (حساسیت زا) استفاده کنند.

▪ از کجا بفهمیم که پوستمان حساس است یا نه؟

ـ علایمی مانند سوزش پوست، سوزن سوزن شدن، خارش و سفتی پوست به دنبال مصرف برخی مواد روی پوست یا حتی بعد از قرار گرفتن در برخی محیط های خاص می تواند نشانه ای از ابتلا به این بیماری باشد. این نشانه ها که اغلب روی پوست صورت و به خصوص روی خط خنده دیده می شوند، طی یک ساعت پس از مصرف دارو یا کِرِم خاص ظاهر می شوند. شایع ترین موادی که موجب آزردگی پوست های حساس می شوند، عبارتند از پروپیلن گلیکول، بنزوییک اسید، هیدروکسی اسیدها و اتانول.

▪ پوست چه کسانی حساس تر است و مجبورند محصولات ضدحساسیت بخرند؟

ـ خانم هایی که نزدیک به سن یائسگی هستند، بیشترین افرادی هستند که از داشتن پوستی حساس شکایت می کنند اما به نظر می رسد که با افزایش سن، شیوع پوست حساس نیز کاهش یابد.

لایه شاخی پوست، سد مهمی است که از لایه های درونی پوست در مقابل محیط بیرونی محافظت می کند. افراد مبتلا به پوست حساس ممکن است نقصی در لایه شاخی داشته باشند که موجب کاهش مقاومت نسبت به مواد محرک بیرونی می شود. برخی از قسمت های پوست از قسمت های دیگر، حساس ترند و یافتن این مناطق هنگام مصرف برخی داروهای پوستی مانند اسیدهای میوه یا ترتینویین مهم است؛ چون استعمال این مواد روی مناطق حساس موجب سوزش و قرمزی خواهد شد که اغلب توسط بیماران قابل تحمل نیست.

▪ نقاط حساس پوست صورت کدامند؟

ـ خط خنده منطقه بسیار حساسی در ناحیه صورت است. منطقه دیگری که خیلی حساس است، پوست اطراف چشم است. پوست این منطقه بسیار نازک است و بنابراین نفوذ مواد محرک در آن افزایش می یابد. همچنین عروق خونی از طریق این پوست نازک راحت تر مشاهده می شوند و بنابراین وقتی التهابی رخ می دهد، قرمزی در پوست اطراف چشم بسیار بارزتر خواهد بود و به همین دلیل، بسیاری از افراد، هنگام استعمال ضد آفتاب در حوالی چشم های شان، احساس سوزش می کنند.

منطقه سوم که حساسیت بالایی در صورت دارد، کناره های بینی است؛ به خصوص شیارهای بینی. به نظر می رسد که این مساله به دلیل تراکم بالای غدد سباسه (غدد ترشح کننده چربی در پوست) و اثر مسدودکنندگی چین پوستی کنار بینی باشد.

مناطق حساس پوست را می توان قبل از انجام لایه برداری های شیمیایی پوست با وازلین پوشاند.

▪ اینکه این افراد از مواد ضدحساسیت استفاده کنند کافی است یا مراقبت خاص دیگری هم لازم است؟

ـ از نظر طبی، اولین قدم در برخورد با بیماران مبتلا به پوست حساس، پیدا کردن علت مشکل آنهاست. مهم است که ابتدا بیمار توسط متخصص پوست و مو معاینه شود و علل بیماری پوستی (مانند روزاسه، درماتیت سبوره و...) تشخیص داده شده و تحت درمان مناسب قرار گیرد. گاهی ممکن است بیمار مبتلا به کهیر تماسی باشد به عنوان نمونه، موادی مانند بنزوییک اسید، فرمالدیید، حنا، منتول، پروپیلن گلیکول، سالیسیلیک اسید، الکل ها و اسکوربیک اسید می توانند موجب کهیر تماسی شوند. گرفتن شرح حال در یافتن علت ایجاد پوست حساس بسیار اهمیت دارد. فرد باید از مصرف داروها یا کِرِم هایی که موجب قرمزی یا حساسیت پوست می شوند، خودداری کند. گاهی لازم است بیمار به تشخیص متخصص پوست، یک تست پوستی به نام «پچ تست» را انجام بدهد که معلوم شود آیا به ماده خاصی حساسیت دارد یا نه.

▪ شما کدام مواد آرایشی - بهداشتی را به این افراد توصیه می کنید؟

ـ بیماران مبتلا به پوست حساس باید از شوینده های بسیار ملایمی مانند پن ها یا پاک کننده های مخصوص پوست حساس برای تمیز کردن پوست خود استفاده کنند و از مصرف صابون های معمولی و شامپوها برای شست وشوی صورت پرهیز کنند. هر کِرِمی که مصرف آن موجب تحریک پوستی می شود، دیگر نباید مصرف شود. حتی این بیماران در مصرف ضدآفتاب نیز باید دقت کنند و بهترین ضدآفتاب ها برای آنها ضدآفتاب های فیزیکال است که عاری از فیلترهای شیمیایی هستند. بیماران باید از مرطوب کننده های بسیار ملایمی که مخصوص پوست های حساس است، استفاده کنند. یکی از بهترین چرب کننده ها در این افراد وازلین است. مصرف کِرِم هایی که حاوی هیدروکسی اسیدها، مواد گیاهی، ویتامین E و C، لانولین، پروپیلن گلیکول و رتینوییدهاست در افراد با پوست های حساس باید منع شود.

به طور کلی، مصرف کِرِم هایی که روی آنها نوشته شده: «مخصوص پوست های حساس» به احتمال زیاد، حاوی اجزایی است که این افراد می توانند با خیال راحت تر از آنها روی پوست صورتشان استفاده کنند.


اکرم خواجوند تهران
روزنامه سلامت ( www.salamat.ir )
منبع