آموزش برنامه نویسی با ++c

[uody]

عملگرها
به هر مجموعه ای از کاراکترها که بتواند بین یا قبل از دو مقدار یا متغیر قرارگیرد و عملی روی آنها(یا با استفاده از آنها) انجام داده و بطور اختیاری مقداری برگرداند، یک عملگر میگویند. مثلاً + یک عملگر است(عملگر جمع) که از یک کاراکتر '+' تشکیل شده، بین دو مقدار یا متغیر قرار میگیرد، عمل جمع را با استفاده از آنها انجام داده و مجموع آنها را برمیگرداند.

به مقادیر یا متغیرهایی که عملگر بین یا قبل و بعد از آنها قرار میگیرد و عملی را با آنها انجام میدهد، عملوند میگویند. مثلاً در 4 + 5 اعداد 5 و 4 عملوندهای عملگر جمع هستند، پس عملگر جمع دو عملوند دارد(میگیرد).

به عملگرهایی که فقط یک عملوند دارند یگانی(unary) میگویند. مثلاً عملگر جمعی که یک عملگر بگیرد هم داریم، که در اصل استفاده ای ندارد، چراکه مثلاً 2+ و 2 یکی هستند(اما عملگر یگانی منفی کاربرد برگرداندن مقدار منفی را دارد). عملگرهایی که دو عملوند میگیرند را دوتایی(binary) میگویند، مثل عملوند تفریق(-). عملوندهایی که سه تا عملوند میگیرند را سه تایی(ternary) میگویند، مثل عملگر انتخاب(:?). بعداً خواهید دید که رفتار عملگرها را میتوانید تغییر دهید.

عملگرهای حسابی
جمع : + ، تفریق(منفی) : - ، ضرب : * ، تقسیم : / ، باقیمانده : %

عملگر منفی یک عملوند میگیرد و منفی آنرا برمیگرداند، مثلاً 2- عدد 2 را منفی میکند.

عملگر / خارج قسمت تقسیم عملوند چپ به راستش را میدهد. اما میگوییم 'تقسیم صحیح' چراکه بعد از تقسیم دو عدد ممکن است باقیمانده ای ایجاد شود، میدانید که اگر تقسیم را ادامه دهیم باید در خارج قسمت ممیز قرار دهیم و جلو رویم، در آخر دیگر خارج قسمت یک عدد 'صحیح' نخواهد بود(اعشاری میشود). مثلاً خارج قسمت تقسیم 7 بر 2 ، 3.5 میشود، اما اگر خارج قسمت را صحیح در نظر بگیریم(یعنی قسمت اعشاری را در نظر نگیریم) میشود 3. در ++C هم عملگر تقسیم خارج قسمت را بصورت یک عدد صحیح میدهد، در نتیجه حاصل 7/2 میشود 3.

عملگر % باقیمانده تقسیم عملوند سمت چپ بر راستش را میدهد، مثلاً حاصل 2%7 میشود 1 چون باقیمانده تقسیم 7 بر 2 یک میشود.

اولویت عملگرها (Operator Precedence)
وقتی عبارتی شامل چندین عملگر را مینویسید، هر عملگر کی محاسبه میشود؟ مثال مشهور ریاضی آن 4*3+2 است، که اگر اول 2 با 3 جمع شود(5) و بعد در 4 ضرب شود، حاصل 20 میشود، اما اگر اول 3 در 4 ضرب(12) و بعد با 2 جمع شود، حاصل 14 میشود، و 20 با 14 مساوی نیست! بنابراین اینکه حاصل کدام عملگر ابتدا محاسبه شود شاید در نتیجه عبارت تأثیرگذار باشد. پس در برنامه نویسی(مثل ریاضی) عملگرها اولویت گذاری شده اند. بنابراین مثلاً عملگر ضرب زودتر از جمع محاسبه میشود.

اولویت عملگرهای حسابی
هر دسته که در یک آکولاد قرار دارند اولویت یکسان دارند و از راست به چپ اولویت کم میشود:
{منفی و مثبت یگانی** {ضرب و تقسیم و باقیمانده** {جمع و تفریق**

شرکت پذیری عملگرها (Operator Associativity)
اگر در یک عبارت چندین عملگر که اولویت یکسان دارند داشته باشیم(مثلاً چندین جمع و تفریق)، حالا هرکدام کی محاسبه میشوند؟ اینجا شرکت پذیری مهم میشود. شرکت پذیری دو حالت دارد : راست به چپ و چپ به راست. مثلاً + چپ به راست شرکت پذیر است. یعنی اینکه ابتدا چپ ترین جمع حساب میشود، سپس سمت راست آن و بترتیب تا راست ترین جمع. مثلاً در 4+3+2 ابتدا 2 با 3 جمع میشود و حاصل با 4 جمع میشود. البته دراینجا شرکت پذیری در نتیجه تأثیری نمیگذارد، اما در برخی عبارات حاصل را تغییر میدهد.

شرکت پذیری عملگرهای حسابی
چپ به راست: ضرب ، تقسیم ، باقیمانده ، جمع ، تفریق
راست به چپ: منفی و مثبت یگانی

در ++C اولویت و شرکت پذیری عملگرها مشخص شده است. میتوانید آنها را در قسمت Operator Precedence and Associativity از MSDN مشاهده کنید.

عملگر پرانتز که همیشه شامل یک پرانتز باز یا ) و یک بسته یا ( میشود، میتواند ابهام و دردسرهای محاسبه حاصل یک عبارت را برطرف کند. چراکه همیشه محاسبات از درونی ترین پرانتز شروع و به بیرونی ترین ختم میشود. مثلاً با داشتن (4*3)+2 دقیقاً میدانیم که ابتدا باید ضرب و بعد از آن جمع انجام شود. اما 4*(3+2) نشان میدهد که ابتدا جمع و سپس ضرب انجام میشود.

بنابراین برای آسان و سریع تر خواندن کدی که مینویسید و همچنین کاهش خطا در آن و تغییر آسانتر آن، از پرانتزها استفاده کنید. با استفاده از پرانتزها دیگر نیازی به دانستن اولویت و شرکت پذیری عملگرها برای نوشتن کد ندارید.

البته اولویت ها طوری هستند که در عبارات معمول و ساده، وقتی از پرانتز استفاده نمیکنید هم به همان نتیجه ای دست خواهید یافت که پرانتزها را میگذاشتید. اما پرانتزها شما را از صحت عبارات مطمئن میسازند و در معمولاً در عبارات پیچیده لازم میشوند.