دستگاه گوارش دام و بیان نکاتی مفید در رابطه با آن

[میترامزینانی]

مشخص شده است که مخمر هاي خشک فعال (ADYs) داراي اثرات سودمندي بر توليد حيوانات مزرعه اي مي باشند. اين فرآورده ها معمولاً با غلظت هاي بالايي از سلول هاي زنده شناخته مي شوند و معمول ترين گونه نيز ساکارومايسس سرويسيه مي باشد. توده مخمر [ميکروارگانيسم هاي يوکاريوتي که در سلسله قارچ ها دسته بندي مي شود]، خشک مي شود تا زنده ماني و فعاليت متابوليکي سلول حفظ شود و در بعضي محصولات، سلول ها با محيط تخميرشان مخلوط مي شوند. ساير محصولات، حاوي سلول زنده نمي باشند و به عنوان ترکيبات مغذي مورد استفاده قرار مي گيرند که در اين مقاله مورد توجه نيستند. تمرکز اين مقاله بر اثرات و نحوه عمل مخمر زنده بر نشخوارکنندگان با تکيه بر اثرات متقابل ممکن بين اين ميکروارگانيسم هاي غير بومي و مايکروبايوتاي (فلور ميکروبي: ميکروارگانيسم هاي ساکن در بخشي از بدن) مستقر در شکمبه مي باشد. در سال هاي اخير، با افزايش نگراني مصرف کنندگان از سلامت و کيفيت محصولات دامي و نيز جنبه هاي محيطي، هدف استفاده از اين افزودني هاي طبيعي، فقط افزايش توليد نمي باشد بلکه کاهش خطر انتقال پاتوژن هاي بالقوه به انسان، کاهش بار آنتي بيوتيکي و کاهش خطر انتقال ژن هاي مقاوم به آنتي بيوتيک و محدود کردن دفع آلاينده ها نيز مد نظر مي باشد.
در نشخوارکنندگان شيري، مخمر هاي خشک شده فعال عملکرد را بهبود داده و سازگارترين اثرات آن افزايش ماده خشک مصرفي و شير توليدي مي باشد. در مطالعات مختلف انجام شده بر روي گاو گوشتي يا نشخوارکنندگان جوان، فراسنجه هاي رشدي (افزايش وزن روزانه، وزن پاياني، ماده خشک مصرفي، نسبت خوراک به رشد) با افزودن روزانه مخمرهاي خشک شده فعال به جيره، ، بهبود يافته است. هرچند، پاسخ هاي استفاده از مخمر بسيار متغير بوده که به سويه مخمر مورد استفاده، ماهيت جيره و وضعيت فيزيولوژيک حيوان بستگي دارد. بنابراين مهم است که ساز و کارهاي مخمر خشک شده فعال در شکمبه درک شود تا مورد استفاده قرار گرفتن مخمرهاي خشک شده فعال در تغذيه نشخوارکنندگان، بهينه گردد.
.
نحوه عمل مخمرهاي خشک شده فعال
اثرات و نحوه عمل افزودني هاي مخمري بر ميکروارگانيسم هاي شکمبه در طول 15 سال گذشته به طور وسيعي مورد مطالعه قرار گرفته است. ساز و کارهاي مختلفي که بيش تر آن ها حاصل از مطالعات آزمايشگاهي و مدل هاي حيواني مي باشد، شرح داده شده است. سه اثر اصلي عبارتند از:
1) پيشبرد بلوغ شکمبه با مطلوب نمودن استقرار ميکروبي
2) تثبيت pH شکمبه و اثر متقابل با باکتري هاي متابوليزه کننده لاکتات
3) افزايش هضم الياف و اثر متقابل با ميکروارگانيسم هاي تجزيه کننده ديواره سلولي گياه

- اثر مخمر زنده بر بلوغ شکمبه
در زمان تولد، شکمبه نوزاد عاري از ميکروب است ولي به سرعت با جمعيت پيچيده و فراوان ميکروبي، کلونيزه مي شود. در واقع، بزاق و مدفوع مادر و ساير حيوانات همراه با گياهان آلوده، ماده تلقيحي پيوسته اي از ارگانيسم هاي شکمبه را براي شکمبه در حال رشد حيوان جوان تأمين نموده تا شرايط شکمبه مطلوب گردد. تماس طولاني مادر و گوساله به ويژه در سيستم مزرعه هاي کوچک، رخ مي دهد ولي در سيستم هاي بزرگ و وسيع تر، جدا کردن گوساله از مادر، به سرعت بعد از تولد رخ مي دهد. علاوه بر اين، انتقال از خوراک مايع (شير) به خوراک جامد، پيش از کلونيزه شدن کامل ميکروبي در شکمبه رخ مي دهد. اين عمليات مي تواند عدم توازني را در ترکيب ريززيواگان القاء نمايد که موجب ناهنجاري هاي گوارشي شده و خطر عفونت هاي ميکروبي که علت اصلي زيان هاي اقتصادي و مرگ و مير در حيوانات مزرعه اي مي باشند را افزايش دهد. در واقع، استقرار يک اکوسيستم ميکروبي پيچيده علاوه بر توسعه سيستم ايمني و سلامت روده، اهميت زيادي براي تکامل عملکرد شکمبه (براي مثال توانايي جذب و راندمان هضم خوراک) دارد.
در مطالعه اي بر روي بره هاي نوتاکسميک (ميزباني که فقط يک يا تعداد کمي از ميکروارگانيسم هاي شناخته شده و مورد نظر را دارا مي باشد) و متعارف که به صورت روزانه با سلول هاي زنده س. سرويسيه تغذيه شدند، سرعت استقرار جمعيت باکتري هاي سلولولايتيک افزايش يافت و اين جمعيت پايدارتر از بره هايي بود که به آن ها مخمر افزوده نشده بود. پروتوزوآهاي مژک دار که قبل از کلونيزه شدن جمعيت باکتريايي در شکمبه، قادر به استقرار نمي باشند، به نظر مي رسد که در شکمبه بره هاي متعارف و در حضور مخمر خشک شده فعال، سريع تر استقرار يابند. اين امر از اين فرضيه حمايت مي کند که افزودن مخمر زنده بلوغ اکوسيستم ميکروبي شکمبه را تسريع مي نمايد. در يک مطالعه جديد، اثر بخشي استفاده از مخمر خشک شده فعال در گوساله هاي جوان محروم از آغوز بر غلات مصرفي و رشد (به ويژه قبل از شيرگيري)، سودمندي هايي را بر وضعيت سلامت حيوانات نشان داد و تعداد روزهاي داراي اسهال در گروه هايي که به آن ها مخمر زنده افزوده شده بود، کاهش يافت. اين مثال خوبي از مخمر خشک شده فعال مي باشد که به واسطه اثر بر استقرار اوليه جمعيت ميکروبي در شکمبه، اثر مثبتي بر عملکرد و سلامت دارد. مطالعه ديگري بر روي گوساله ها نشان داد که با مصرف مخمر خشک شده فعال، پاسخ مثبتي در عملکرد گوساله (براي مثال، افزايش ماده خشک مصرفي و افزايش وزن روزانه، تغييرات در وزن و عرض کپل) مشاهده شد که مي تواند با بهبود فراسنجه هاي مرتبط با توسعه شکمبه نظير طول و عرض پرزها و ضخامت ديواره شکمبه مرتبط باشد ...
.