تجارت الکترونیکی



برایتجارت الکترونیک تعاریف زیادی وجود دارد. بر خلاف مباحثی چون تحقیق در عملیات یاکنترل پروژه که دوران رشد و تغییر و تحول خود را طی کرده اند اینترنت و مباحثزاییده ی آن هنوز در حال تغییر هستند و بنا بر این تعاریف آنها نیز در این سیرتحولی در هر دوره از زمان دستخوش دگرگونی می شود. در بین تعاریف موجود از تجارتالکترونیک کاملترین آنها عبارت است از: خرید فروش و تبادل هرگونه کالا خدمات و یااطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری از جمله اینترنت. این تعریف همانگونه که ملاحظهمی کنید بسیار جامع و فراگیر است به گونه ای که مباحثی چون :e-learning ,e-medicine ، e-government و... را نیز تحت پوشش قرار می دهد. و تنهااینترنت را به عنوان ابزار معرفی نمی کند بلکه این عمل را از طریق هر گونه شبکه ی کامپیوتریممکن می داند.
شایدکمتر کسی تصور می کرد که اختراعرایانه چنان تحولی در زندگی بشر ایجاد کند که تمام ابعاد زندگی وی را تحت تاثیر خود قراردهد. اولین ثمره‌ی این انقلاب تکنولوژیکی،اینترنت – پدیده‌ای که ایده‌ی شکل‌گیری آن ازجنگ جهانی دومشکل گرفت - بود.شبکه‌هایاولیه (آپارنت) دارای host نبودند و تمامی کامپیوترها نقش میزبان را ایفا می‌کردندو در عین‌ حال می توانستند به حافظه ی یکدیگر دسترسی یابند . با رشد اینترنت وایجاد شبکه های پیشرفته ی امروزی ، موضوع تکنولوژی اطلاعات یاITمطرح شد و به‌تدریج تمام مسائل را تحتتاثیر خود قرار دادIT. در مدیریت سازمانی ، تکنولوژی اطلاعات درساخت ، آموزش از راه دور ، تجارت الکترونیکی ، پیشرفتهایسختافزاری و.. .از جمله موضوعات مطرح در زمینه‌ی این فن‌آوری جدید می‌باشند.
همانطور کهذکر شد تجارت الکترونیک نیز از جمله ابداعات نوین بشری است که در دهه اخیر، نقشتعیین‌کننده‌ای در تمامی انواع تجارت و معاملات بازی کرده‌است. تجارت الکترونیک درواقع به معنای فروش کالا و خدمات بصورتOnlineو از طریقاینترنت می‌باشد. به بیان دیگر تجارت الکترونیک، از قابلیت‌های اینترنت برای ارتقا و بهبودفرآیندهای تجاری استفاده می‌کند.
انواعمدلهای این شکل جدید تجارت شامل G2G, G2C, B2B, C2C, B2C و...،تمامی اجزای یک جامعه اعم از افرادعادی تا ارگان‌های بزرگ دولتی را به یکدیگر پیوند داده است. C نمایانگر خریدار, Bنمایانگر شرکت‌های خصوصی وG نشان‌دهنده ارگان‌های دولتی است. مدل C2C در واقع همانمزایدهOnlineاست که قابلیت مبادله کردن هر نوعکالای مورد توافق طرفین را دارد.طرفین این معامله هر دو از افراد عادی هستند. مدلهای B2B , B2C نیز قابلیت ارائه هر نوع محصولی را بر وب دارا هستند. در مدل B2B دو شرکت به مبادله تجاری با یکدیگر می پردازند و مدل B2C امکان تجارت الکترونیک رابین یک شرکت و یک مشتری را فراهم میکند. با توجه به دولتی بودن بیشتر خدمات درایران و امکانابتکار عمل بیشتر آنها ، پیاده سازی مدل G2G که تبادل کالا و خدمات میان نهادهایدولتی را امکان‌پذیر می‌سازد را محتمل‌تر می‌نماید.
درتمامی سیستم‌های یاد شده اجزای مشترکی وجود دارد که تشکیل‌دهنده بدنه‌ی اصلی آنهاهستند. ایجاد یک سایت به عنوان فروشگاه الکترونیکی بر رویاینترنت ، طراحی هدف و یک برنامه استراتژیک برای شروع و ادامه کار فروشگاه ،پیروی و استفادهاز اصول و روشهای مناسب بازاریابی در اینترنت ، ایجاد زیرساخت‌های امنیتی برایمحافظت سایت و ایمن سازی مراحل مبادله ی اطلاعات ، انتخاب شیوه ی مناسب پرداخت دراینترنت ، شیوه های جدید توزیع کالا ، انتخابسروروhostمناسب و ... از ارکان جدا‌ ناشدنی اینشیوه‌ی نوین تجارت می باشند که در مدل‌های ذکر شده به تناسب نقش پررنگ‌تر یاکمرنگ‌تری می‌یابند.
اما دربعد دیگر پیاده‌سازی و استفاده از این فن‌آوری جدید نیازمند ایجاد بسترهای فکری وفرهنگی جهت پذیرش آن از طرف جامعه، رفع موانع حقوقی و قانونی و تامین پیش ‌نیازهایسخت‌ افزاری ونرم‌افزاری می باشد.. به عنوان مثال Server یا Network پشتیبانی‌کننده‌ی مناسب , سیستم پرداخت متناسب در کشور و همچنین سرعتبالای دسترسی به شبکه از ملزومات فنی یک تجارت الکترونیک محسوب میشوند.
یکفروشگاه اینترنتی دارای امکانات ویژه ای است :

· برخلاف فروشگاه‌های واقعی فردی به نام فروشنده در آن وجود ندارد.
· ساعاتکار آن شبانه روزی و در تمام ایام هفته است.
· مشتری‌های آن از تمام نقاط دنیا و با فرهنگ‌ها و سلایق متفاوتی هستند.
· بهعلت ارتقاء قابلیت‌های فنی محیط (اینترنت) تولیدکنندگان می‌توانند به صورت کاراتر وموثرتر به معرفی و عرضه‌ی محصولات خود بپردازند.
· پستالکترونیکی یک شیوه‌ی کارا در بازاریابی مستقیم ( direct marketing ) به شمارمی‌آید.
· ازطریق گروه‌های خبری ( News Groups ) و گروه‌های بحث و تبادل نظر( discussion groups ) امکان ایجاد رابطه‌ای تعاملی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان و جود دارد. ...
بهره‌گیریاز هریک از این امکانات نیازمند ایجاد ساختارهای فرهنگی لازم چه در میان مشتریان وچه در میان صاحبان بازار می‌باشد.
یکی ازبخشهای مهم تجارت الکترونیک سیستم پرداخت است. برای پرداختی به دور از اشکال برشبکه جهانی وب, یک سیستم پرداخت می بایست علاوه بر دارا بودن امکانات تکنولوژیکیمناسب از قبیل کارت‌های هوشمند،کارت‌های اعتباری , چک‌های الکترونیکی ، پول‌هایالکترونیکی و... باید از لحاظ امنیتی نیز قابل اطمینان باشد . استفاده از شیوه هایمبهم سازی اطلاعات مبادله شده‌ی کارت‌های اعتباری ، استفاده از امضای الکترونیکی ،استفاده ازپروتکل‌هایSSLوSET، استفاده از تکنیک‌های رمزگذاری ( Encryption ) ، استفاده از کیف‌های الکترونیکی دارای نگهبان و... از جمله روش‌هایامنیتی مطرح در این زمینه می‌باشد. طراحیوب سایتمربوط با توجه به سلایق و نیازهایمشتریان از عوامل مهم در موفقیت یک تجارت الکترونیک است. بدیهی است که ابتکارفروشنده در بکار بردن راهکارهای مناسب برای متقاعد کردن بازدید کننده در خرید ازطریق وب , بطور مثال وجود عکس و اطلاعات لازم در مورد محصول ضروری است. همچنینمی‌بایست در مورد نحوه‌ی جذب و حفظ مشتریان با توجه به خصوصیات یک بازار رقابتیجهانی به راهکارهایی موثر و کارا اندیشید. استفاده از قلم‌های متناسب با موضوعفعالیت، انتخاب مناسب رنگ‌ها با توجه به خصوصیات فرهنگی، استفاده از فاکتورهای جذابمانند گرافیک تصویری مناسب ، توزیع متناسب اطلاعات و عکس‌ها ، ایجاد محیط‌هایتعاملی مانند گروه‌های بحث و تبادل افکار و بسیاری از نکات دیگرمی تواند در جذب ومتقاعد کردن مشتری به خرید از سایت شما موثر باشد.
ورودبه یکبازار جهانینیازمند برنامه‌ای دقیق و حسابشده است. همانطور که در قبل اشاره شد یکی از مهم‌ترین و زیربنایی‌ترین مسائلی کهباید در راه اندازی یک فروشگاه مبتنی بر وب مورد بررسی قرار گیرد، استراتژی‌های راهاندازی فروشگاه است. به طور کلی این استراتژی‌ها به دو دسته استراتژی‌های قبل ازشروع فعالیت‌های تجاری دراینترنت و استراتژی‌های در حین فعالیت‌های تجاری تقسیم می شوند:
استراتژی‌های قبل از شروع فعالیت‌های تجاری
اینبخش شامل کلیه راهکارها و تصمیماتی است که پیش از شروع فعالیت فروش ‌باید مدنظرقرار گیرد. این بخش در حکم پایه و ستون یک ساختمان است که پی و اساس مجموعه راتشکیل می‌دهد. بنابراین در صورت اهمال‌کاری و یا عدم صرف زمان و دقت کافی در اینامر در آینده لطمات زیادی را به سیستم طراحی شده وارد خواهد آورد. این قسمت شامل دوبخش عمده‌ی توسعه‌ی محصول و توسعه‌ی سایت می‌باشند.
استراتژی‌های در حین فعالیت‌های تجاری
آخرینمرحله و شاید مهمترین فاز کار را فعالیت‌های در حین فروش تشکیل می‌دهند. استراتژی‌های موجود در این بخش به دو بخش استراتژی‌هایکوتاه مدتوبلندمدتتقسیم‌بندی می‌شوند :
اهداف کوتاه مدت استراتژی‌های فروشآنهایی هستند که به طورموقتی شما را درکوران فعالیت‌ها نگه می دارند. این نکته باید همواره مد نظر قراربگیرد که اینگونهاستراتژی‌ها شاید بتواند برای مدت کوتاهی حضور شما را در جریان رقابت استمرار بخشداما به هیچ وجه نمی‌تواند تضمین کننده حضور دائمتان در این عرصه باشند.
اهداف بلند مدت استراتژی‌های فروشآنهایی هستند که باعث حضور مستمر شما درجریان مبادلات می‌شود. این استراتژی‌ها هر سال با ایجاد نتایج جدید در این راههمراه خواهد بود.
امروزهحجم زیادی از مبادلات از طریق این شیوه‌ی نوین تجارت انجام می گیرد و با توجه بهنمودار رشد ترسیم شده، انتظار می‌رود که چندین میلیون دلار از مبادلات بشری تا سال 2004 از طریقاینترنت انجام پذیرد.