بررسی جامع وضعیت مبارزه با مواد مخدر در ایران
هر سال در ۲۶ ژوئن مصادف با پنجم تیر ماه، کشورهای مختلف جهان روز جهانی مبارزه با مواد مخدر را همراه با شعاری که از سوی دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (unodc) تعیین می شود، گرامی می دارند و به بیان چالش های موجود در حوزه مواد مخدر، اعلام اقدامات انجام شده در کشورشان در این زمینه و نیز تشریح راهکارهای برطرف سازی این چالش ها می پردازند.
به مناسبت این روز، هر ساله کنفرانس بین المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد به مدت یک هفته در مقر دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل برگزار می شود تا اهمیت عزم سیاسی ملت ها در امر مبارزه با پدیده خانمان سوز و شوم مواد مخدر بیش از پیش نمایان شود و در این راستا، برنامه هایی چون پیشگیری از اعتیاد از طریق آموزش، نقش رسانه ها در بازگشت معتادان به دامان اجتماع، ریشه کنی مزارع غیرمجاز خشخاش، نابودی شبکه های عمده قاچاق مواد مخدر، همکاری های حقوقی کشورها در زمینه مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر و غیره، به کشورهای مختلف درگیر پدیده اعتیاد و قاچاق مواد مخدر گوشزد می شود.
اما آنچه که اهمیت تعیین روزی به عنوان روز جهانی مبارزه با مواد مخدر را مشخص می کند، اهمیت ماهوی پدیده اعتیاد و عوارض فراوان این پدیده برای جوامع است.
اعتیاد، یک بیماری اجتماعی همراه با عوارض جسمی و روانی است که هزینه های مالی و معنوی بسیاری به کشورها تحمیل می کند، آن گونه که اعتیاد به موادمخدر را می توان یکی از مهم ترین مشکلات اجتماعی و اقتصادی جوامع برشمرد که عوارض ناشی از آن، تهدیدی جدی برای جامعه بشری، محسوب و موجب رکود اجتماعی در زمینه های مختلف می شود و ویران گری های حاصل از آن، زمینه ساز سقوط بسیاری از ارزش ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی از جمله گسترش جرائم اجتماعی است.
در این میان، با توجه به سود کلانی که از پراکنده کردن ویروس های آلودگی به این بیماری نصیب سودجویان می شود، پدیده قاچاق موادمخدر نیز در این حوزه عرض اندام می کند که به اعتقاد تحلیل گران اجتماعی، این پدیده، بیش از آن که فعالیتی سوداگرانه و تجاری در عرصه مافیای اقتصاد بین المللی محسوب شود، ابزاری موثر در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهای توسعه نیافته به شمار می رود.
این نیز درحالیست که کارشناسان، پدیده موادمخدر را مهم ترین انحطاط اخلاقی جوامع می دانند; چرا که متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزی تا آنجاست که حتی قشر متفکر و تحصیلکرده را نیز به سمت خود کشانده است.
حال، اگرچه اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه به طور کامل ریشه کن نخواهد شد، اما مهار آن از طرقی چون انجام اقدامات پیشگیرانه، درمانی و کاهش آسیب موثر، امریست که همواره از سوی مسوولان و مردم بر ضرورت آن، صحه گذارده شده است.
بر اساس آمار جهانی، هم اکنون در جهان ۲۱۴ میلیون معتاد به انواع مواد مخدر و اعتیادآور وجود دارد که سهم ایران از این میان، حدود یک میلیون و ۲۰۰هزار نفر است.
بنابر برخی اسناد موجود، سابقه آشنایی بشر با مواد مخدر حدود چهار هزار سال پیش از میلاد برآورد شده است و سازمان ملل متحد اعلام می کند که اکنون، ۲۶میلیون نفر، مصرف کننده سخت مواد مخدر در جهان هستند.
گزارشunodc می افزاید، در سال گذشته میلادی، یک نفر از هر ۲۰ نفر در گروه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال، حداقل یک بار نسبت به مصرف مواد مخدر اقدام کرده است.
همچنین سالانه مصرف مواد روانگردان و دخانیات پنج میلیون نفر، مصرف الکل بیش از پنج میلیون نفر و مصرف داروهای غیرمجاز حدود ۲۰۰ هزار نفر در جهان را به کام مرگ می برد.
گزارش سازمان ملل در مورد بزرگ ترین تولیدکننده موادمخدر جهان یعنی افغانستان حاکیست که این کشور در سال گذشته میلادی، رکورد کشت خشخاش را شاهد بوده و تولید غیرقانونی خشخاش در افغانستان از سال ۲۰۰۵ تقریبا دو برابر شده است.
علاوه بر این، ۸۰ درصد کشت خشخاش در پنج استان جنوبی افغانستان که با بیشترین بی ثباتی مواجهند، انجام شده و این رقم نشان می دهد، عرضه تریاک دو برابر بیشتر از تقاضای بازار جهانی است.
دفتر مبارزه با موادمخدر و جرایم نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان در این زمینه اعلام کرده است، ۹۲ درصد تریاک جهان در این کشور تولید می شود که ۴۲ درصد این تولید در ایالت هلمند و مابقی آن، در ولایت های ارزگان، فراه و قندهار متمرکز است.
همچنین سطح زیرکشت خشخاش در سال ۱۹۸۶ در افغانستان ۲۹ هزار هکتار بود، اما این میزان در سال ۲۰۰۶، به ۱۶۵ هزار هکتار افزایش یافت که در این مساحت وسیع حدود ۶۵۰۰ تن و در سال ۲۰۰۷، ۷۷۰۰ تن مواد مخدر تولید شد و پیش بینی می شود، رشد صعودی این رقم در سال جاری میلادی نیز ادامه داشته باشد.
شایان ذکر است، این میزان تولید در افغانستان در شرایطی صورت می گیرد که بیش از ۳۰ هزار نیروی خارجی و ناتو در این کشور مستقرند و یکی از ماموریت های اصلی این نیروها، اجرای برنامه جامعه ریشه کنی موادمخدر در افغانستان اعلام شده است.
بر اساس این گزارش، کاهش شدید قیمت مواد مخدر و هروئین در برخی کشورها نیز نگرانی های زیادی را به وجود آورده است; در عین حال که ترس از ظهور بازارهای جدید مواد مخدر به ویژه در کشورهای در حال توسعه نیز همواره وجود دارد.
از سوی دیگر، این گزارش نشان می دهد که ضمن این که مصرف هرویین و مشتقات آن در اروپا به شدت افزایش یافته، تولید صمغ حشیش در افغانستان در کنار خشخاش و تریاک نیز تا حد قابل توجهی زیاد شده است.
در مورد مصرف اعتیادآورهای جدید و مواد صنعتی نیز که غالبا کشورهای توسعه یافته و صنعتی را درگیر کرده است، آمارها نشان می دهد که متوسط مصرف این مواد در کشورهای توسعه یافته ای چون آمریکا بین سال های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۶، دو برابر شده که این موضوع نیز از افزایش نگرانی ها از مصرف اعتیادآورهای جدید و صنعتی در کنار مواد مخدر سنتی که غالبا کشورهای در حال توسعه را درگیر کرده، حکایت دارد.
علاقه مندی ها (Bookmarks)