رولوه وبرداشت
Map the current situation
تعریف برداشت یا رولوه
با توجه به این موضوع که بناها و بافت های تاریخی نقش بسزایی در تعیین هویت یک ملت دارند . بنابراین شناخت و حفاظت این میراث ، اهمیت ویژه ای دارد . شناخت بنا در تمام ابعاد کالبدی و کاربردی را ، برداشت می نمایند . در برداشت ، یک جسم ۳ بعدی را به تعدادی نقشه دوبعدی که شامل پلان ها ، نماها و مقاطع و جزئیات می باشند ، تبدیل می شود .
دلایل نیاز به برداشت یا رولوه
۱- با این کار ، می توان بافت ها و محل های تاریخی را شناسایی نمود تا بتوان تصمیمات لازم را بطور منطقی درباره آنها اعمال نمود .
۲- با برداشت بناهای تاریخی می توان ، بناهایی را که که در بافتهای فرسوده هستند و دارای ارزش هنری بوده را شناسایی و جهت مرمت آنها اقدام نمود .
۳- با این کار می توان ، بناهای تاریخی را با جزئیات در معرض آموزش به دانشجویان و استفاده اساتید قرارداد .
۴- از طریق برداشت می توان به نقشه های پلان ، نما ، برش ها و پلان معکوس ، جزئیات سازه ای و تزئینات و حتی الحاقات و تغییرات در بناها پی برد.
۵- به وسیله برداشت وضع موجود یک بنا می توان از آسیب ها ، تغییرات و عوارضی مانند نشست ، رطوبت ، سرسفتی و عوارض دیگر آنها آگاهی یافت .آشنایی با ابزار برداشت
وسایل قابل استفاده در برداشت از یک بنای تاریخی ، شامل دو دسته هستند :
۱- وسایل ابتدایی و ساده
۲- وسایل پیچیده فنی و مخصوص برداشت
دسته اول شامل متر، شاقول ، خط کش ، شلنگ تراز ، شمشه و ریسمان و تراز می باشد و دسته دوم شامل دوربین عکاسی ، فیلبرداری ، مترهای لیزری و دوربین های نقشه برداری است . در اینجا باید خاطرنشان شد که ، در بیشتر مواقع در برداشتها از ابزارهای ساده و ابتدایی استفاده می گردد.
قبل از شروع بحث برداشت از یک سایت یا بنای تاریخی باید اطلاعاتی را آموزش دید و آن عبارت است از :
الف – ترازیابی
تعیین نمودن اختلاف ارتفاع دو نقطه را ، ترازیابی می نامند که این کار با وسایل متعددی قابل انجام است :
۱- ترازیابی با شمشه و تراز بنایی
معمولا در این روش، با یک بار اندازه گیری ، طول بیش از ۴ متر را نمی توان ترازیابی نمود . در این روش ابتدا یک سر شمشه را در نقطه بالاتر شیب قرارداده و سپس تراز را روی شمشه قرار می دهند و سر دیگر شمشه را آنقدر بالا و پایین می کنند تا شمشه کاملا تراز شود ، آنگاه فاصله عمودی سر دیگر شمشه را تا نقطه پایین تر اندازه گیری می کنند . عدد بدست آمده از این کار ، اختلاف اختلاف نقطه ابتدا و انتها می باشد .
اگر طول مورد بررسی زیادتر از شمشه مورد استفاده بود ، اینکار را در دفعات مختلف بصورتی که در تصویر نمایش داده شده ، انجام داده و اختلاف نقاط ابتدا و انتهای هر بار شمشه گذاری را با یکدیگر جمع نموده تا اختلاف نقطه ابتدایی تا انتهایی شمشه ها ، حاصل شود.۲- ترازیابی با شلنگ تراز
شلنگ تراز بنایی ، شلنگی شفاف است که از آب پرشده است . نکته مهم این روش آن است که شلنگ پر آب باید فاقد هرگونه حبابی در داخل خود باشد . از شلنگ تراز بیشتر برای نصب ازاره و کف ریزیها در بنایی استفاده می شود . کار با شلنگ تراز بنایی همانگونه که در تصویر مشخص است انجام می گردد ، یعنی ابتدا شلنگ آب را روی نقطه A قرارداده و بصورت عمودی بالا و پایین می کنند تا فاصله AA’ یک عدد روند شود ، سپس فاصله آب را روی نقطه B تا B’ اندازه گیری می نمایند . اختلاف AA’ با BB’ مقدار شیب محل مورد نظر می باشد .
ب – اندازه گیری فاصله ها
۱- اندازه گیری با گردونه ثابت
در این روش با استفاده از فاصله یابهای دایره ای شکل ، و تعداد دوری که بین دو نقطه زده می شود ، می توان فاصله را بدست آورد . دقت این روش ۸۰۰۰۰/۱ است .
۲- اندازه گیری با قدم زدن
قبل از اینکه فردی بتواند با قدم زدن فاصله بین دو نقطه را بدست آورد ، باید ابتدا چند بار فاصله قدم زدن خود را در شرایط تقریبا یکسانی برداشته و میانگین آنها را بگیرد . بدین ترتیب اندازه قدم شخص مشخص می گردد . سپس بین دو نقطه ، که معمولا در این روش فاصله های زیاد مد نظر است ، قدم زده و تعداد را در اندازه هر قدم ضرب کرده تا فاصله بین دو نقطه حاصل شود .
۳- اندازه گیری با متر پارچه ای
از متر پارچه ای در فاصله های کوتاه استفاده می شود که دقتی تا ۱۰۰۰/۱ دارد . در این روش گرما و سرمای محیط روی اندازه گیری ها بسیار تاثیر گذار است .
۴- اندازه گیری با متر فلزی
این روش اندازه گیری یکی از متداولترین روشها است . دقت متر فلزی معمولا ۵۰۰/۱ است . در اندازه گیری با متر فلزی باید به دو نکته اصلی توجه نمود ؛ اولا در هنگام مترکشی ،در متر فلزی هیچ قوس و تابی نباید وجود داشته باشد و ثانیا متر باید کاملا کشیده و صاف گرفته شود . در اینصورت برخی مواقع دقت اندازه گیری تا ۱۵۰/۱ بالا می رود .
۵- اندازه گیری با میله اندازه
این میله اندازه که برخی موارد به صورت زنجیره های اندازه گیری نیز مورد استفاده قرار می گیرد ، معمولا یکی از واحدهای ۲۰ یا ۵۰ سانتی متری هستند و فاصله نقاط را از روی تکرار این واحد بدست می آورند .
۶- اندازه گیری با دستگاه اسپکتورا
دقت این اندازه گیری بسیار بالا (درحد میلیمتر) می باشد . در این روش یک نقطه از نقاط فاصله را به عنوان مبنا قرار داده و اشعه ای را به طرف نقطه دیگر می فرستند . بعد از بازگشت اشعه از نقطه دوم ، اندازه مورد نظر ثبت می شود .
۷- اندازه گیری با متر لیزری
مترهای لیزری دستگاههایی هستند که بوسیله لیزر فاصله بین دو نقطه را اندازه گیری می نمایند . اندازه گیری در این روش به این صورت است که ابتدا دستگاه متر لیزری را در یکی از نقاط فاصله (ابتدا یا انتها) قرارداده و سپس به طرف نقطه دوم لیزر تابیده می شود و دستگاه بصورت دیجیتالی فاصله را ثبت می نماید ، یعنی فاصله نقطه مبدا تا نقطه مقصد . دقت این دستگاه بالاتر از ۱ میلیمتر است .
۸- اندازه گیری با فتوگرامتری
در این روش ، از دو نقطه متفاوت دو عکس از یک بنا تهیه می شود و عکسهای گرفته شده توسط دستگاه خاصی بررسی شده و اطلاعات مورد نیاز ارائه می شود . در فتوگرامتری اصل و مبنای آن ، دید انسان است . اصول هندسی این روش بر پایه اصول هندسی پرسپکتیو می باشد . این روش دقیقترین روش برداشت و اندازه گیری از بناهای تاریخی است .
۹- اندازه گیری با برخی امکانات اینترنتی
در این روش ، بطور مثال می توان از امکانات موتور جستجوی گوگل استفاده کرده و اندازه ای را در مقیاس بزرگ مثل یک بافت تاریخی ، محله یا شهری را انجام داد .
البته باید تذکر داده شود که روشهای دیگری نیز در اندازه گیری وجود دارد که معمولا از دستگاههای پیچیده ای استفاده شده و در کشور ما کمتر متداول می باشد .