حال کمی دقیقتر و جزئی تر به مسئله برداشت و رولوه می پردازیم و در بخشهای مختلف مورد بررسی قرار می دهیم . این بخشها عبارتند از :۱- برداشت و رولوه از پلان موقعیت۲- برداشت و رولوه از پلان اصلی بنا۳- برداشت و رولوه از پلان پشت بام۴- برداشت و رولوه از پلان کف فرش۵- برداشت و رولوه از پلان معکوس۶- برداشت و رولوه از نمای بنا۷- برداشت و رولوه گنبد و قوس- برداشت و رولوه از پلان موقعیتیکی از موارد برداشت ، کشیدن کروکی از موقعیت بنا در شهر منطقه و محله است . ضرورت و نیاز پلان موقعیت بیشتر به دلیل مشخص شدن صورت گرافیکی و ترسیمی بنا در محل و آشنایی با گذرهای اطراف آن است .- برداشت و رولوه پلان اصلی بناپلان یعنی برشی افقی از دو سوم ارتفاع بنا (دیوار) تا کف آن و مشاهده کردن بنا از بالا به سطح برش خورده . البته باید خاطر نشان شد که این قانون کلی پلان ، در تمامی بناها صادق نمی باشد . ممکن است در بعضی بناها بعلت حساسیت بالای اثر و تزئینات فراوان آن ، مجبور به کشیدن پلان از چند برش متفاوت از یک ارتفاع لازم باشد .- برداشت و رولوه از پلان پشت بامبرداشت و رولوه پلان پشت بام در بناهای تاریخی از اهمیت زیادی برخوردارست . چون ممکن است المانهای بسیاری مانند : بادگیر ، گنبد ، کلمبو ، خرپشته ، نورگیر ، اختلاف سطح و غیره در آن وجود داشته باشد و همچنین پلان پشت بام تا حد زیادی قرارگیری فضاها را در کنار یکدیگر نشان می دهد که ممکن است از داخل بنا قابل لمس و درک نباشد .- برداشت و رولوه از پلان کف فرشباید توجه داشت که خصوصا در هنر و معماری ایران اشکال هندسی ، دارای مفاهیم و بیانهای مختلفی که گویای درک انسان از جهان است ، می باشد . بطور مثال دایره نماد وحدث ، مثلث نماد دشمنی و .. است .از تکرار اشکال هندسی منظم و نا منظم در کنار یکدیگر یک بافت به وجود می آید . حتی ممکن است همین معنی را با برخورد خطوط یا موازی بودنشان با یکدیگر تعریف شود . در بافتها و شبکه ها عواملی مهم تاثیر گذارند :۱- شکل و فرم۲- ابعاد و اندازه۳- موقعیت قرارگیریشبکه های هندسی در بناهای تاریخی بیشتر به صورت تکرار مربع و مستطیل در کنار یکدیگر به صورت موازی یا درهم می باشد ، که حالتی خنثی و آرامش دهنده ایجاد می نماید . بیشتر معابر در زمان قدیم خاکی بوده اند ، در اماکن مهم قلوه فرش یا آجرفرش و حتی ترکیب هردو آنها استفاده می شده و عمدتا در داخل بناها از آجر فرش ۲۰*۲۰ یا ۲۴*۲۴ استفاده می شده است . کف سازی بناهای تاریخی از دو اصل مهم تبعیت می نماید : ۱- برداشتی الهام گونه از پلان معکوس بنا ۲- الهام گرفتن از هندسه کل فضا .- برداشت و رولوه از پلان معکوسدر بناهای تاریخی خصوصا در ایران ، معماری و تزئینات زیبا در سقف از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است . اگر این المان ویژه سقفی را از بناهای تاریخی حذف کنید ، جذابیت و زیبایی و اهمیت خود را از دست می دهند . به همین دلیل برداشت و رولوه پلان سقف از اهمیت بسزایی برخوردار است .برای برداشت از سقف ابتدا باید سازه سقف ، تشخیص دهید و سپس پوشش کاذب آن مشخص کرد . بعد از این مرحله برای اتمام کار ، باید به کمک اصول و روابط هندسی ، بر روی پلان اصلی بنا ، جزئیات سقف بصورت خط چین مشخص گردد .- برداشت و رولوه از نمای بنااولین گام برای برداشت از نما ، تصمیم گیری صحیح درباره روش برداشت است . ابتدا کروکی نمای بنا را روی صفحه می کشند . باید در این کار به جزئیات ، تو رفتگی و اختلاف سطح ها بسیار اهمیت داد . در این برداشت ، بافت و رنگ نیز از اهمیت زیادی برخوردار است . در برداشت و رولوه از نما به چند نکته مهم باید توجه کرد :۱- نشان دادن اختلاف سطح های عمده ، توسط کد گذاری (با استفاده از یکی از روشهای ترازیابی)۲- هر نقطه در نماجهت برداشت ، نیازمند یک کد ارتفاعی و یک کد افقی می باشد .۳- برداشت از نمای خارجی فقط از دو روش عکاسی یا اندازه گیری با متر انجام می شود .- برداشت و رولوه از گنبد و قوس۱- برداشت گنبد در نما۲- برداشت گنبد در برشو۱- برداشت قوس در نما۲- برداشت قوس در برشدر این بخش ، این چهار موضوع مورد بررسی کلی قرار می گیرد :- برداشت از گنبد در نمابرای برآورد تقریبی ارتفاع گنبد ، از روش تشابه تالس استفاده می گردد .این روش زمانی استفاده می شود که نتوان به نوک گنبد دسترسی پیدا کرد .روش دیگر ، روش عکسبرداری دیجیتالی بر روی نقطه ای از خط فرضی موازی با نمای بنا است .- برداشت از گنبد در برشدر برداشت از نمای داخلی از گنبد که همان برش است از دو روش دیجیتالی و دستی استفاده می شود . روش دیجیتالی مانند همان روش عکسبرداری نما است .در روش دستی باید ابتدا کروکی را کشیده و سپس تمام جزئیات را اندازه گیری نمود . تفاوت برداشت از نما و برش در ارتفاع و تناسبات انسانی است .برای برداشت گنبد در برش ابتدا قطر گنبد را روی زمین ترسیم می نمائید سپس وسط قطر را یافته و از لبه بیرونی که روی محیط دایره است به سمت مرکز و به فواصل مساوی تقسیم می نمایید . از نقاط بدست آمده به طرف گنبد اشعه ای با دستگاههایی مانند متر لیزری می تابانید و اندازه گیری کامل می شود . دقت کنید هر چه فواصل مساوی تقسیم کننده کوتاه تر باشد ، کمان برداشت شده جهت ترسیم گنبد دقیقتر است . اگر دستگاهی مثل متر لیزری در دسترس نیست ، می توان از بادکنک پر از گازی که نخی به آن بسته شده استفاده نمود و بطرف نقطه متناظر هر کدام از نقطه ها فرستاد و سپس نخ بادکنک البته با احتساب اندازه بادکنک را اندازه گیری نمود و ترسیم کرد .- برداشت قوس در نماابتدا یک خط کمکی (هادی) در پای قوس کشیده و آن را به نقاط مشخص و مساوی تقسیم می نمایید . سپس فاصله آن نقاط را تا نقاط متناظر آنها روی قوس ، اندازه گیری می نمایید . اطلاعاتی که از قوس های مختلف دارید همراه با اطلاعات بدست آمده از اندازه گیری را با هم تطبیق داده ، قوس را ترسیم می کنید .اگر امکان اندازه گیری در پای قوس نباشد ، از فضای بالایی قوس استفاده می شود . مانند چیزی که در تصویر می بینید .در برداشت از قوسهای بزرگ می توان از دستگاههای پرتاب اشعه استفاده نمود .- برداشت قوس در برشبرای برداشت قوس در نمای داخلی و برش ، ابتدا پایه قوس (پاکار) را شناسایی و اندازه گیری می کنید . اگر امکان اندازه گیری نبود با رج شماری آجرها اندازه تقریبی را بدست می آورید . خط دهانه قوس را روی زمین تصویر می نمایید و مانند مراحل قبلی تقسیم بندی صورت گرفته و اندازه گیری می نمایید . در نهایت این نقاط بدست آمده که از دو کد افقی و عمودی ترسیم شده است ، را به هم متصل نموده تا قوس ترسیم شود .