سير تکاملی کروموزوم‌های جنسی در پستانداران

[پیمان هادی فرکوش]

سير تکاملی کروموزوم‌های جنسی در پستانداران

نويسندگان: محمد دادپسند

نوع مطالعه: مروری | موضوع مقاله: تخصصي

چکيده مقاله:

فرضيه تکامل کروموزوم‌های جنسی از يک جفت کروموزم اتوزوم در گذشته‌های بسيار دور، امروزه بر اساس شواهد و مدارک، توسط بسياری از دانشمندان تاييد شده است. بر اساس آخرين يافته‌ها، کروموزم‌های جنسی پستانداران حدود 166 ميليون سال پيش از يک جفت کروموزوم اتوزومی منشا گرفته‌اند. در حالی که کروموزم X از لحاظ اندازه، نوع و ترتيب ژن در پستانداران بسيار حفاظت شده است، کروموزم Y با تغييرات زياد، بيش از 1000 ژن خود را طی تکامل از دست داده و بسيار کوتاه شده است. بر اساس برآوردها، 5/3 تا 6 ژن به ازای هر يک ميليون سال از کروموزم Y محو شده‌اند. توقف تدريجی نوترکيبی در مراحل مختلف تکامل که با يک وارونگی کروموزومی آغاز شد، يکی از دلايل تحليل رفتن کروموزم Y عنوان شده است. نرخ بالای موتاسيون به علت ساختار خاص کروموزم Y و محل زندگی آن (بيضه)، تجمع عناصر متحرک و ناکارآمدی انتخاب در مناطق غيرنوترکيب کروموزم Yبرای جايگزينی يا حذف موتاسيون‌های زيان‌آور، عوامل تحليل رفتن تدريجی کروموزوم Y هستند. توالی‌های تکراری، توالی‌های پاليندروميک، هتروکروماتينه شدن و افزايش تعداد نسخ، ويژگی‌های مهم کروموزم Y هستند. پيش‌بينی شده است که در آينده دور، ممکن است با حذف کامل کروموزم Y، سيستم تعيين جنسيت جديدی به وجود آيد. در دو گروه از موش‌های صحرايی ژاپنی و موش کور کروموزم Y به طور کامل از بين رفته و سيستم تعيين جنسيت جديدی به وجود آمده است، که البته هنوز شناسايی نشده است.

واژه‌هاي كليدي: تكامل؛ كروموزوم‌هاي جنسي؛ پستانداران؛ حذف تدريجي كروموزم Y،

متن كامل [PDF 262 kb]

[صاحبدل]

ممنوووووووووووووووووووووو ووووووووون