5خیری که در سکوت نهفته است

[Almas Parsi]

5خیری که در سکوت نهفته است

تواناترين مترجم كسي است که سكوت ديگران را ترجمه كند ،

شايد سكوتي تلخ گوياي دوست داشتني شيرين باشد. سكوت و سخن هر دو در جای خود خوب و مطلوب و در غیر آن نامطلوب است. پس بایستى سخنان را طبقه‏بندى كرد و در موارد لزوم سخن گفت. در موارد غیرضرورى نیز از سخن باز ایستاد؛ مثلاً اگر سخن گفتن براى هدایت كسى یا براى ابراز محبت به همسر و فرزند باشد، بسیار نیكو است. سکوت هم‏چنین احوال‏پرسى از دیگران و...؛ ولى اگر سخن لغو و بیهوده و یا خداى ناكرده مشتمل بر گناه باشد، در این صورت بایستى از آن پرهیز كرد. سعدی نیز در این باب سروده است: اگر چه پیش خردمند خامشی ادب است به وقت مصلحت آن به که در سخن کوشی دو چیز طیره عقل است: دم فرو بستن به وقت گفتن و گفتن به وقت خاموشی و نیز گفته است: سخن گرچه دلبند و شیرین بود سزاوار تصدیق و تحسین بود چو یکبار گفتی، مگو باز پس که حلوا چو یکبار خوردند، بس گاهی انسان وظیفه دارد در جایی سخن بگوید و از حقی دفاع كند، در این صورت سكوت او می تواند گناه باشد و او را از خداوند دور كند و گاهی نیز سخن گفتن متضمن دروغ و غیبت و تهمت و مانند آن است و باعث ارتكاب گناه و دوری از خداوند می شود. بنابراین باید انسان ببیند در كجا باید سخن بگوید و در چه موقعیتی خوب است سكوت كند تا از آفات سخن گویی و سكوت بی مورد مصون بماند. در رابطه با پرحرفى چند نكته را مى‏توان مطرح كرد: الف) پرحرفى خصلت نكوهیده‏اى است و حتى‏الامكان تا ضرورتى پیش نیاید، نباید به سخن گفتن مبادرت ورزید؛ اما گاهى افراد در زمینه كم‏حرفى و سكوت، زیاده‏روى مى‏كنند. كم‏حرفى و سكوت بیش از حد نیز به تدریج از انسان یك موجود عبوس و منزوى مى‏سازد همان طورى كه پرحرفى مذموم است سكوت بى‏مورد نیز مذموم مى‏باشد. گفتنى است كه برخى با عنوان كم‏حرفى و سكوت، از ارتباط با دیگران احتراز مى‏كنند و كم‏كم به انزوا كشیده مى‏شوند؛ در حالى‏كه لازمه همكارى و تعاون، برخورد گرم و صمیمى با دیگران است. سکوت طولانی را رعایت کن چون شیطان را از تو می راند و در امر دین یاور و مددکار توست. 2. سکوت دری از درهای حکمت است؛ سکوت محبت می آورد و راهنما به هر کار خیر است. 3. انسان ساکت هیبتش زیاد است. 4. اگر سخن گفتن نشانه سخنوری است در سکوت سلامت و ایمنی از لغزش است.5 . هیچ نگهبانی چون سکوت نیست ب) در مقابل اهانت دیگران گاهى باید سكوت كرد و گاهى نیز باید از خود دفاع نمود. ج) در محافل و برخوردها آن سكوتى ممدوح است كه برخاسته از تسلط بر نفس و براى پرهیز از اتلاف وقت دیگران و پرحرفى باشد به عبارت دیگر دو سكوت داریم: سكوت از روى قدرت و سكوت از روى عجز و آن سكوتى ممدوح است كه از روى قدرت باشد نه از روى عجز و ناتوانى. در حدیثی از حضرت على(علیه السلام) آمده است: «لا خیر فى الصمت عن الحكم كما انه لاخیر فى القول بالجهل؛ آنجا که باید سخن درست گفت، در خاموشی خیری نیست، چنان که در سخن ناآگاهانه نیز خیری نخواهد بود». (نهج‏البلاغه، كلمات قصار 173) حضرت امیر در جایى دیگر با صراحت فرموده‏اند: «تكلّموا تعرفوا؛ حرف بزنید تا شناخته شوید [زیرا مرد زیر زبانش پنهان است]». (همان، 3845) د ) گاهی پرحرفی نوعی مکانیزم روانی ناخودآگاه است که فرد برای مقابله با کم رویی و نداشتن اعتماد به نفس کافی از آن سود می جوید تا نقیصه خود را به این طریق جبران کند. برای عادت کردن به سکوت مفید باید: اولا، ارزش و آثار سکوت را دانست و در این باره روایات بسیاری داریم مثل (میزان الحکمه، ج 5، ص 435): 1. سکوت طولانی را رعایت کن چون شیطان را از تو می راند و در امر دین یاور و مددکار توست. 2. سکوت دری از درهای حکمت است؛ سکوت محبت می آورد و راهنما به هر کار خیر است. 3. انسان ساکت هیبتش زیاد است. 4. اگر سخن گفتن نشانه سخنوری است در سکوت سلامت و ایمنی از لغزش است. 5. هیچ نگهبانی چون سکوت نیست. ثانیا، باید با تمرین و تکرار و مراقبه و محاسبه می توان از پرگویی زبان و آفات آن جلوگیری کرد. اگر انسان متوجه و بیدار باشد و مراقب اعمال و گفتار خود باشد و کلام خود را سبک و سنگین نماید و عواقب و آثار آن را بسنجد و قبلا درباره آن اندیشه کند و سپس آن را بر زبان آورد و اگر از روی غفلت و سهل انگاری گناه و خطایی از زبانش سر زد با محاسبه اعمال، در هنگام خواب و طلب مغفرت و توبه آن را جبران نماید و کم کم عملا زمینه تکرار آن گناهان را از بین ببرد. منبع : سایت پرسمان گردآوری : گروه اینترنتی نیک صالحی