معماري رومانسك

[anael]

قرون وسطي به تدريج از دوران صدر مسيحيت و بيزانس شكل گرفته، هم زمان با دو سبك گوتيك و رومانسك به اوج خود مي رسد. در دوران قرون وسطي خفقاني از طرف كليسا بر مردم تحميل مي شده ، جلوي رشد ونوآوري گرفته مي شد و دانشمندان و مخترعين را منع مي كردند. لذا به دوران تاريك انديشي معروف است و كليسا حرف اول را مي زند. دوران قرون وسطي از حدود سال 500 م تا حدود 1500 م سال طول مي كشد و با رنسانس به اتمام مي رسد. در اين دوران از لحاظ اجتماعي دو گروه: 1- فئودالها، ملاكين 2- روحانيون مسيحي و متولاين ديني بر مردم نفوذ داشتند.

معماري رومانسك:

به معني رومي وارست. و به اين دليل كه برخي عناصر را از معماري روم گرفت. اما خود به تنهايي هنري جدا و اصيل قلمداد مي شود. رومانسك در اروپا سالها پس از سقوط امپراطوري روم غربي و با تحولات مهمي كه در اروپاي غربي اتفاق افتاد و پس از برخوردها، كوچ و مهاجرت اقوام مختلف به تدريج در يك گروه دويست ساله يعني صده ي يازدهم و دوازدهم در اروپا سايه افكند.
نكته ي قابل توجه در معماري رومانسك احترام و جايگاه ويژه اي بود كه براي كليسا قائل بودند و كليسا تنها عملكرد مذهبي نداشت بلكه مكاني براي سخنراني، موعظه و تجمع مردم نيز محسوب مي شده است.
تعداد كليسا ها نيز افزايش شگفت انگيزي داشت تا آنجا كه گفته مي شد جهان بايد خود را با جبه سفيدي از كليسا بپوشاند.
معماري رومانسك سه چيز را از روم اقتباس كرد:
1-از باسيليكا فرم خطي را بر گرفت.
2-از تئاتر، طاق و قوس تويزه دار.
3-در برخي جاها گنبد و قوس نيم دايره اي را از ساختمانهاي رومي بخصوص پانتئون.

تفاوت معماري در صدر مسيحيت با رومانسك:
1-در كليساي صدر مسيحيت وزن سقف بر روي ديوار ها بود ولي در رومانسك بصورت قوسي بر روي ستون ها قرار مي گرفت.
2- سقف در صدر مسيحيت صاف بود و در رومانسك طاق و گنبدي.

تفاوت معماري روم غربي و شرقي:
استفاده از فرم هاي باسيليكايي و پلان خطي در روم غربي و در سبك رومانسك غالب است كه روم شرقي از گنبد اصلي در معمار كليساها استقبال كرد.

مشخصات معماري رومانسك:
-بكاگيري قوس هاي نيم دايده ي رومي در سقفها و نماها
-استفاده از جرزهاي سنگين
-افزايش ارتفاع بخصوص در صحن مركزي يا شبستان كليساها و راهروهاي جانبي داراي طاقچه اي درون ديواري
-تزئينات بكار رفته پزاكنده و نا منسجم
-استفاده از اجسام هندسي ساده و بزرگ و با زاويه ي قائمه نظير مكعب، مكعب مستطيل، استوانه و نيم استوانه و يكپارچه شدن ساختمان برعكس بيزانس
-محراب در حجم بيروني، قابل تشخيص و بصورت پلكاني
-دو طبقه شدن كليساهاي جامع
گسترش و اعتلاي معماري سبك رومانسك در اروپا بطو.ر مشخص در چهار كشور فرانسه، آلمان ، انگليس و اسپانيا قابل بررسي است. معماران سبك رومانسك با ظرافت و نوآوري با شرايط، مقتضيات و خصوصيات هر كشور و منطقه وفق داده اند. اين امر سبب شد تا ويژگي هاي خاص در سبك رومانسك در اين كشورها قابل تشخيص باشد. اين تنوع ساخت و استفاده از شيوه هاي گوناگون سبك رومانسك را داراي شاخه هاي فرعي بسيار كرده است بطوري كه تنها در فرانسه ده سبك مختلف داشت.

رومانسك فرانسه:

به علت توسعه و گسترش مراسم مذهبي كه در آن كاردينالها نمازخانه هاي جداگانه مي خواستند، محراب بزرگتر و طويل تر شده و در اطراف محراب نماز خانه هايي اضافه شد.
نكته ي ديگر در سبك رومانسك فرانسه اين است كه براي جلوگيري از رانش ديوار تالار مركزي كليسا، ديوارهاي راهروهاي جانبي را مرتفع ساختند كه همين امر موجب شد داخل كليسا تاريك شود. چون اين امر مانع از ايجاد پنجره در روي ديوار تالار مركزي مي گرديد.

رومانسك در ايتاليا:

استفاده از سقفهاي خرپايي چوبي برگرفته از سنتهاي صدر مسيحيت در قسمتهاي مركزي و جنوبي ايتالا چشمگير بود. نمونه بارز اين سبك در جنوب ايتاليا مجموعه ي كليساي معروف پيزاست.
در اين كليسا كه روحيه ي بناهاي صدر مسيحيت مانند سقف خرپايي و پلان باسيليكايي هويداست. بخاطر موقعيت خاص شهر پيزا در كنار دريا و ارتباط اين شهر با نقاط ديگر به ويژه شرق عناصر معماري بيزانسي و اسلامي در معماري كليساي جامع اين شهر با هم درآميخته اند.
در اين كليسا پوشش راهرو هاي جانبي با طاق هاي قوسي متقاطع فراهم آمده و رديف ستون هاي كورنتي در صحن كليسا بيان گر تسلط معماري رومي و پايبندي ايتاليا يي ها به عناصر معماري كلاسيك است.
در برج و ناقوس معروف اين كليسا كه به دليل نشست پي، از محور قائم خارج شده است، تكرار قوس ها در طبقات از ظرافت جالبي برخوردار است و موجب پيوند جالبي در كل محموعه شده است.
در قسمتهايي از ايتاليا مانند جزيره سيسيل كه تحت سلطه ي اعراب بود نيز نفوذ معماري بيزنسي و اسلامي در ساخت كليسا ها نمايان است.

رومانسك در انگليس:

مشخصان معماري رومانسك در انگليس را مي توان:
-ديوارهاي ضخيم
-ستون هاي داخلي قطور كه اغلب استوانه اي اند.
-پلان طولي بسيار كشيده
-بازوهاي عرضي(فرعي)، بيش از حد بيرون زده
-محراب به شكل ادامه پلان بسيار طولاني
-قرارگيري برج و ناقوس مربع شكل با سقف مسطح در محل تقاطع صحن، بازو هاي فرعي

ازجمله آثارى که به سبک رمانسک ساخته شده میتوان اینها را نام برد:
کلیسای سن امبرو گیو درمیلان- کلیساى وزا له درفرا نسه، کلیساى سن تروفیم درآرل، کلیساى مادلن در وزاله وتا حدودى کلیسای منرال درجزیره سیسیل و کلیساى سن اتین در فرانسه و بسیارى دیگرازعمارات قرون وسطایى آلمان و فرانسه و ایتالیا را میتوان نام برد .