جنس آلدروواندا (Aldrovanda )
گونه Aldrovanda vesiculosa
این گونه که به چرخ آبگرد معروف است ، یک گونه منحصر بفرد گیاهی از جنس آلدروواندا در بین گیاهان گلدار خانواده دروزراسه است . از آنجا که اندام های تله مانند این گیاهان به شکل حلقه می باشند و گیاه ساقه شناوری به طول حدوداً 6 تا 11 سانتیمتر دارد ، شبیه چرخ آبگرد می باشند . این گیاه با استفاده از اندام های تله مانند خود که بسیار شبیه تله های گیاهان ونوس حشره خوار است ، از بی مهرگان تغذیه می کند و به همین علت است که به گیاهان این گونه ، ونوس حشره خوار آبزی نیز می گویند .
این گونه یک گیاه آبزی بدون ریشه است ، که در آغاز تنها یک ریشه ابتدایی ناقص دارد و این ریشه خیلی زود جدا شده و از بین می رود . در این گیاهان تله ها توسط دمبرگ هایی که دربردارنده ی کیسه های هوا جهت شناور ساختن گیاه هستند ، نگه داشته شده اند .
در گیاهان این گونه رشد با سرعت زیادی انجام می شود ، به طوری که در یک گونه ژاپنی 4-9 میلیمتر افزایش طول در هر روز و در شرایط مناسب ، یک حلقه از تله ها در روز تولید می شود .
اصولاً گیاهان آبزی این گونه به شکار بی مهرگان کوچک می پردازند . تله ها در گیاهان این گونه بسیار کوچک و شبیه دو لوب به هم متصل شده می باشند ، در واقع برگ های این گیاهان در انتها به دو لوب تقسیم می شوند و رگبرگ انها به شکل لولا درمی آید و برگ می تواند حول این لولا بچرخد .
درون تله های این گونه ردیفی از تارهای حساس ( لایه ای به ضخامت 6 تا 8 میلیمتر ) قرار گرفته است که در برخورد با بی مهرگان آبزی ، این تارها تحریک شده و به سرعت عکس العمل نشان می دهند ، بدین صورت که زمانی که یکی از این تارهای حساس خمیده می شود ، کانال یونی در سلول های غشاء پایه این تارها باز شده و یک جریان پتانسیلی تا سلول های رگبرگ تولید می نماید . سلول های رگبرگ با پمپ کردن یون ها به خارج از سلول های خود ، به این جریان پاسخ می دهند و سبب خروج آب از این سلول ها در اثر فشار اسمزی می گردند .
بسته شدن ناگهانی لوب های تله در این گیاهان ، یک نوع پاسخ غیر مستقیم به تحریک تماسی است ، ولیکن این بسته شدن به صورت نیمه باز صورت می گیرد ، بدین علت که اگر جسمی به غیر از حشره ، بر روی تله قرار گرفت ، از آنجا که بعد از آن هیچ حرکتی نمی کند و ثابت می ماند ، عمل هضم اغاز نگردد . بنابراین ، پس از به دام افتادن حشره و تلاش آن برای خروج از تله ، دو لوب محکم به یکدیگر می چسبند و به این ترتیب فضای بسته ای با آنزیم های هضم کننده به وجود می آبد . هر تله می تواند 3 تا 4 بار تحریک شود و به شکار بپردازد .
گل های گیاهان این گونه کوچک ، سفید و منفرد بوده و توسط ساقه گل بر روی سطح آب نگه داشته می شوند . گل تنها برای چند ساعت باز است و پس از آن گل برای تولید مثل به زیر آب می رود .
بذرهای تولید شده این گیاهان دارای لپه هستند و از این رو مواد غذایی مورد نیاز برای جوانه زنی را در خود ذخیره نموده اند . این گیاهان به ندرت به گل می نشینند و تکثیر آنها اغلب به صورت غیرجنسی می باشد . در شرایط مناسب محیطی گیاهان بالغ ساقه های فرعی 3 تا 4 سانتیمتری تولید می کنند ، که باعث رشد گیاه جدیدی می شود و گیاه قدیمی از آن جدا می گردد و به دلیل رشد سریع این گیاهان ، در یک مدت زمان کوتاهی تعداد بی شماری از این گیاهان تولید می شوند .
گیاهان این گونه برای زندگی آب های سطحی کم عمق ، آرام ، تمیز ، گرم ، نور کافی ، سطوح پایین مواد غذایی و شرایط اندک اسیدی را می پسندند . گیاهان این گونه در بین مزارع برنج و نیزارها نیز دیده می شوند .
در ادامه به معرفی جنس دیونه می پردازیم
منبع گیاهان گوشتخوار و شگفتی های گیاهان
نوشته
معصومه استکی
فخرالسادات موسوی
مائده شیرانی
علاقه مندی ها (Bookmarks)