زاد روز ریاضیدان ایرانی ، ابوریحان بیرونی گرامی باد

[روابط عمومی سایت]

<sup>با سلام خدمت کاربران عزیز انجمن

فرارسیدن زاد روز دانشمندگر انقدر و ریاضیدان بزرگ ایرانی ، ابوریحان محمد بیرونی را به تمامی اندیشمندان و فرهیختگان عرصه ریاضیات و نجوم و محاسبات و کلیه کاربران سایت علمی نخبگان جوان تبریک و تهنیت عرض مینماییم</sup>

ابوريحان محمد بيروني، دانشمند بزرگ ايراني، 15 سپتامبر 973 ميلادي درمنطقه خوارزم كه در قلمرو دولت سامانيان بود به دنيا آمد. زادگاه او كه در آن زمان روستاي كوچكي بود بعدا به «بيروني» تغيير نام داده شده است.

<sup>بيروني كه 75 سال عمر كرد 13 دسامبر سال 1048 ميلادي (22 آذر) در شهر غزنه (افغانستان امروز) وفات يافت.
بيروني در رياضيات، هيات (علوم فضايي)، فيزيك، زمين شناسي و جغرافيا سرآمد دانشمندان عصر خود بود. دایره‌المعارف علوم چاپ مسكو ابوريحان را دانشمند همه قرون و اعصار خوانده است.

در بسياري از كشورها نام بيروني را بر دانشگاه‌ها، دانشكده‌ها و تالار كتابخانه‌ها نهاده و به او لقب «استاد جاويد» داده‌اند.

بيروني گردش خورشيد، گردش محوري زمين و جهات شمال و جنوب را دقيقا محاسبه و تعريف كرده است.




کتاب‌ها و کارهای بیرونی:

بیرونی که بر زبان‌های یونانی، هندی و عربی هم چیره بود، کتب و رسالات بسیار که شمار آنها را بیش از ۱۴۶ گزارش کرده‌اند نوشت که جمع سطور آنها بالغ بر ۱۳ هزار است. مهم‌ترین آثار او التفهیم در ریاضیات و نجوم، آثار الباقیه در تاریخ و جغرافیا، قانون مسعودی که نوعی دانشنامه‌است و کتاب تحقیق ماللهند درباره اوضاع این سرزمین از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن. بیرونی کتاب دانشنامه خود را به نام سلطان مسعود غزنوی حاکم وقت کرد، ولی هدیه او را که سه بار شتر سکه نقره بود نپذیرفت و به او نوشت که که کتاب را به خاطر خدمت به دانش و گسترش آن نوشته‌است، نه پول.

بیرونی، هم‌دورهٔ بوعلی سینا بود که در اصفهان می‌نشست و با هم مکاتبه و تبادل نظر فکری داشتند.

بیرونی در جریان لشکرکشی‌های محمود غزنوی به هند (پاکستان امروز بخشی از آن است) امکان یافت که به این سرزمین برود، زبان هندی فراگیرد و در باره اوضاع هند پژوهش کند که فراوردهٔ این پژوهش، کتاب «هندشناسی» اوست.

از دیگر آثار وی می‌توان به کتاب الصیدنه فی الطب اشاره کرد که کتابی است در باره گیاهان دارویی و با تصحیح دکتر عباس زریاب خویی منتشر شده‌است.</sup>


یک طراحی از کتاب فارسی بیرونی.


در این نمایه، شماری از گام‌های ماه به تصویر کشیده شده‌است.

احکام نجوم در بیان کواکب و برجها(ابوريحان بيروني)

نویسنده: استاد ابوریحان محمد بن احمد بیرونی
ناشر: آی آر پی دی اف
نوع فایل: PDF
زبان: فارسی
تعداد صفحات: 228
حجم کتاب: 26.86 مگابایت
<sup>توضیحاتیکی از کمیاب ترین کتابها





اندازه‌گیری قطر و محیط زمین:

در کتاب قانون مسعودی نوشته است: " در سرزمین هند، کوهی را مشرف بر صحرای همواری یافتم که همواری آن همسان همواری سطح دریا بود. بر قله‌ی آن محل برخورد ظاهری آسمان با زمین، یعنی دایره‌ی افق را اندازه گرفتم که از خط مشرق و مغرب به اندازه‌ی اندکی کم‌تر از ثلث و ربع درجه، انحطاط داشت و من آن را 34 دقیقه محسوب داشتم. سپس ارتفاع کوه را از طریق رصد کردن قله‌ی آن از دو نقطه الحجر این قله، که بر یک امتداد بودند، اندازه گرفتم که مساوی ششصد و پنجاه و دو ذراع در آمد... و چون حساب کردم، تقریبا 58 میل درآمد و از این‌جا به درستی اندازه‌گیری منجمان مأمون اطمینان یافتم."
او در پایان کتاب اسطرلاب، روش ریاضی به دست آوردن شعاع، محیط، مساحت و حجم کره‌ی زمین را شرح داده است.

لحظه ی درگذشت:

فقیه ابوالحسن علی گوید : "آنگاه كه نفس در سینه او به شماره افتاده بود بر بالین وی حاضر آمدم. در آن حال پرسید : حساب جدات فاسده را كه وقتی مرا گفتی - بازگوی كه چگونه بود؟گفتم اكنون چه جای این سوال است؟ گفت ای مرد كدام یك از این دو بهتر؟
این مساله را بدانم و بمیرم یا نادانسته و جاهل در گذرم؟ و من آن مساله بازگفتم - فرا گرفت و از نزد وی بازگشتم و هنوز قسمتی از راه را نپیموده بودم كه شیون از خانه او برخاست."</sup>




یادش گرامی باد