کار به استخوان رسیده

[Almas Parsi]

کار به استخوان رسیده

شغل های مختلفی در دنیا وجود دارد؛ شغل های دولتی، اداری، خدماتی، فنی و ... اما هستند آدم های خلاقی که شغلشان را خودشان اختراع می کنند.

بابک رفیعیان نژاد از آن دسته آدم هایی است که شغل منحصر به فردی دارد.
او بعد از چندین سال کار دولتی خودش را بازخرید و کار جدیدی را شروع کرده که کمی عجیب است؛ ساخت گل و تابلو گل بااستخوان گاو و گوسفند.

چندین سال است که کار خودش را در یک کارگاه خارج از شهر تهران آغاز کرده و اینطور که خودش می گوید تنها کسی است که در ایران با استخوان، اشیای حجم دار می سازد. خودش می گوید:

شروع کار هنری ام از 11 سالگی بود که اسباب بازی هایم را خودم از مواد غیرقابل استفاده می ساختم.

همه چیز از یک قلم شروع شد

همه چیز از یک سوپ قلم شروع شد. داشتیم سوپ می خوردیم و من وقتی قلم خالی را توی دستم گرفتم دیدم چه ساختار محکم و جالبی دارد. چون حرفه اصلی من منبت و معرق است به فکرم رسید که با آن می توانم یک کار هنری بکنم.

بعد شروع کردم راجع به استخوان ها مطالعه کردن. اطلاعات زیادی راجع به بافت، مقاومت و اندازه استخوان های مختلف به دست آوردم و بعد کارم را شروع کردم.

• در مجموعه ای که رفیعیان نژاد آماده کرده نخستین کارهایش هم دیده می شود؛ کارهای تک بعد و کوچک، معرق و منبت؛ چند مجسمه غزال، یک تسبیح و چند انگشتر، همگی سفید رنگ و از جنس استخوان.
  
• 
  
• حتی یک سوزن خیاطی به ظرافت سوزن های فلزی که نخ هم از توی آن رد شده و به راحتی می دوزد.

اینها را به خاطر این ساختم که ثابت کنم می توانم از استخوان هر چیزی بسازم. البته من هم مثل دیگران کارم را با منبت و معرق کاری روی استخوان شروع کردم که به تسلطم به کار روی استخوان کمک زیادی کرد، ضمن اینکه تجربه زیادی در کار با معرق و منبت با چوب داشتم.

• خانه پر از تابلوهای معرق چوب و مجسمه های چوبی است. نمونه کارهای استخوان هم انواع مختلفی دارند و بعضی از آنها کارهای تک بعدی هستند. او انواع ساخت ها را با استخوان امتحان کرده؛ معرق، منبت و غیره. روی آثارش بسیار حساس است و آنها را با دقت جا به جا می کند، به خصوص گل ها را که سرآمد مجموعه اش هستند و هر کسی اجازه ندارد به آنها دست بزند.

پیشینه ساخت اشیای مختلف با استخوان به 1600 سال پیش برمی گردد. الان در موزه ملی ایران یک مجسمه کوچک 10 سانتیمتری از جنس استخوان نگهداری می شود که مربوط به 1600 سال پیش است.

این کار در ایران به صورت جزئی و تک بعدی وجود داشته اما هنرمندان تعداد بسیار محدودی از آثار کوچک و ساده را از استخوان تراشیده اند.

من با تغییر روش اساسی در طراحی وتراشکاری، شیوه جدیدی از کار با استخوان را ابداع کرده ام.






این استخوان ها گل می دهند!

• ساقه و برگ و گلبرگ ها همه از استخوان تراشیده شده و با ظرافت به هم متصل شده اند. هرکدام از این گل ها حاصل بیشتر از یک هفته کار طاقت فرسا در کارگاهی در خارج از شهر هستند و طبیعی است که هر کسی حق به دست گرفتن آنها را ندارد.

هنوز در تهران کارگاه مناسبی پیدا نکرده ام. به دلیل بوی شدید و آزاردهنده ای که از گرد استخوان در کارگاه به وجود می آید کمتر کسی می تواند آنجا را تحمل کند اما برای هر کدام از این گل ها بیشتر از یک هفته در کارگاهم کار کرده ام.

بارها پیش آمده که دقایق آخر کار، گوشه قطعه در حالتراش لب پر شود یا ترک بخورد و از آنجا که استخوان مثل چوب قابل ترمیم نیست باید آن قطعه را از اول می تراشیدم. در هر صورت هنوز کسی در ایران مثل این گل را از این جنس و با این ظرافت نساخته و شاید همین مسئله این یک شاخه گل را آنقدر از لحاظ مالی و هنری ارزشمند می کند.

اما اگر بخواهیم این گل ها را وارد خط تولید کنیم قطعا قیمت آنها کمتر خواهد شد.

• اصل کار او طراحی و سپس ساخت این گل هاست. بابک رفیعیان نژاد تصمیم گرفته دیگر کارهای تک بعدی انجام ندهد.

عمده کارها گل و تابلوگل خواهد بود. تا 6 ماه آینده هم پرونده 16 اثر در وزارت ارشاد به ثبت خواهد رسید که الان در مرحله ارزش گذاری قرار دارند. در واقع کار من به خاطر این گل ها مورد توجه واقع شده و در حال آماده کردن آنها برای نمایشگاه ارزشیابی هنرمندان هستم که آخر امسال برگزار خواهد شد.

هر چند هنوز قصد فروش هیچ کدامشان را ندارم اما تا امروز طبق ارزش گذاریاساتید، هر شاخه گل را یک میلیون و 500 هزار تومان قیمت گذاری کرده ایم و تابلو گل ها هم به نسبت کاری که برده اند بیشتر از اینها می ارزند.





از استخوان به کارد و چنگال

• مثل تمام هنرمندان، صبور و سختکوش است و عجله زیادی برای رسیدن به سود مالی ندارد و به آینده مالی شغلش هم مطمئن و امیدوار است.

استخوان ها را با هزینه بسیار کمی از بازار و قصابی ها تهیه می کنم. فقط برای پیدا کردن استخوان شتر و شترمرغ مشکل دارم.

ابعاد استخوان ها در کار من بسیار مهم است اما متأسفانه تهیه این استخوان ها وقت و هزینه زیادی می برد. در مجموع هزینه مالی تولید این کار در مقایسه با قیمت فروش بسیار پایین است و بیشتر زمان و انرژی و مهارت می طلبد.

نکته این است که من تمام این کار ها را با ابزار بسیار ساده ای انجام داده ام. بدون شک اگر ابزار بهتری داشته باشم کارهای به مراتب ظریف تری می توانم تولید کنم، به همین خاطر دنبال نوعی پشتیبان یا سرمایه گذار هستم چون مطمئنم این کارها حرف زیادی برای گفتن در بازارهای جهانی دارد.

• می گوید می تواند هر چیزی با استخوان بسازد؛ از سرویس های قاشق و چنگال گرفته تاوسایل زینتی و تشریفاتی.

طرح های کاربردی دیگری در ذهن دارم که ساختشان را شروع خواهم کرد. برای مثال ظروف نمک و فلفل پاش یا سازه های کاربردی اینچنینی که جذابیت های خاص خودشان را دارند.

با این کارها کاربردی بودن سازه های استخوانی را در زندگی روزمره نشان خواهم داد.







این یک مهارت هنری است


هدف بعدی من آموزش و کارآفرینی است. کار با استخوان ظرفیت زیادی برای آموزش، وارد کردن استعداد های جدید، کارآفرینی و حتی درآمد زایی دارد.

متأسفانه ما امروز نه در صنایع دستی و نه در فنی و حرفه ای مدرس رشته استخوان نداریم.

سال 92 مدرک حکاکی و نقاشی روی استخوان را از صنایع دستی گرفتم اما وقتی که برای آزمون کتبی و عملی به سازمان فنی و حرفه ای مراجعه کردم تا بتوانم مدرک مشاغل خانگی را کسب کنم متوجه شدم استادی در سازمان فنی و حرفه ای وجود ندارد که طرح سؤال بکند تا آزمون را پشت سر بگذارم.

فکر می کنم علاقه مندان این رشته هم کم نیستند و تمام تلاشم را برای طی کردن مراحل مختلف به کار گرفته ام تا بتوانم این کار را به عنوان یک رشته هنری تدریس کنم.

اگر بتوانم در شورای ارزشیابی هنرمندان امتیاز لازم را کسب کنم این رشته از جانب این شورا به دانشگاه های هنر معرفی خواهد شد و درصورت موفقیت به طور جدی وارد مرحله تدریس و کار آفرینی خواهم شد.

منبع : همشهری آنلاین