تعریف اخلاق وعلم اخلاق

[sayeh khaterat]

اخلاق از کلمه ی خلق است و معنای آن و یژگی های ثابت ودائمی درونی هرکسی است)) اصطلاحاً درزبان عامیانه می گویند فلانی اینجوری است، مهربان و بخشنده یا اینکه حسودوبخیل هر دویاینها جز صفات درونی انسان است بخش خُلق انسان هم میگویند وقتی که کلمه اخلاق را بکارمی بریم منظورمان تمام ویژگی های درونی است که باعث بروز گفتار ورفتاری از انسانمی شود این ویژگی های درونی انسان می توانند خوب باشند یابد ، خو ب مثل حسادت ودروغگویی اسم هرد وی اینها خُلق است یا اخلاق، بنابراین اخلاق اعم از صفات خوب وبدی است که در درون انسان ریشه دوانیده. این تعریفاخلاق رابطه بین ا خلاق با گفتار ورفتار انسان رانشان مید هد ما انسانها بیشتر کارهایی که انجام میدهیم یا حرفهایی که می زنیم یارفتاری که از ما سر می زند به صورت اتوماتیک است وما درباه آنها فکر نمی کنیم و آنر ا انجام می دهیم علت آن چیست؟ علتش این است که هر آدمی دردرون خودش ویژگی هایی دارد

که به آن خصلت های اخلاقی می گویند این خصلت هایاخلاقی موتور محرک رفتار وگفتار آدمهاست نیاز به اینکه استارت بز نیم و رو شنشکنیم و مواظب با شیم که خاموش نشود ندارد کسی که حسود هست به محض دیدن، متوجه می شود و حسادت میکند برای مثال: به محض اینکه ببیند دوست و همکارش یاهم کلاسی او در کاری جلوتراز اوست ناخودآگاه حرفی می زندیا کاری انجاممیدهد که بیانگر روحیه درونی اوست پس می توانیم بگوییم رفتار و گفتار مابخش

عمده اش بر می گردد به اخلاق ما و ما به راحتی می بینیمکه بخش زیادی از گفتار ما کلمات یا جملاتی که به کار می بریم دارای 2 ویژگی هستند :

1) خیلی وقت هاحرفی می زنیم یا رفتاری انجام می دهیم که درباره آن فکر نمی کنیم بلکه به طور خود جوش اینرفتار یا کردار از ما سر می زند .

2) دومین ویژگی رفتار وگفتار در این است که بعضی از رفتار و گفتار ما خوب ا ست وبعضی دیگراز رفتار و گفتار ما بد است پس نیتجه می گیریم بعضیاز رفتار خوب و بد ما دارای علت است یا ریشه ای دارد و از جایی سرچشمه می گیرد . سرچشمهگفتار ورفتار ما که بصورت خود جوش از ما سر می زند اخلاق ماست و همین رفتار وگفتار خوبی که از ما سر می زند بصورت

خودجوش سر میز ند یعنی صبر نمی کند تا او فکر کندبلکه اتوماتیک وار این کار را انجام می دهد و ما می توانیم بگوییم بخش زیادی از شخصیت مادرگفتارو رفتارما ظاهر می شود . سعدی می گوید:

((تا مرد سخن نگفته باشد عیبو هنرش نهفته باشد ))

منظور از مرد انسان است و می گوید تا زمانی که مرد سخننگفته باشد وضعیت های اخلاقی، اشکالات اخلاقی و فضیلت های اخلاقی جنبه ی مثبتاخلاقش مشخص نمی شود. اگر ما رفتار وگفتارمان رادریک تابلو ترسیم کنیم دیگران براساس این گفتارو رفتا درمورد ماقضاوت می کنندوروابطشان را باماتنظیم می کنند پس شایسته است که انسان عاقل ، رفتار و گفتاری داشته باشد که بازتاب این رفتار وگفتار در دیگران و هم چنین خودشباعث رضایت اوشود و برایش لذت

بخش باشد رفتار و گفتاری نباشد که برایش دردسر ایجاد کندو به آن آسیب برساند خیلی وقت ها می بینید که یک نفر بابیان یک جمله برای خود درد سریبلند مدت درست می کند و اگر از او بپرسی آیا فکر کردی و حرف زدی می گوید نه فکر نکرد م وآن حرف را زدم و می گوید من اصلا ً فکر نمی کردم که این حرف من آنقدر مخرب باشد کهذهن طرف مقابل من را خراب کند .

لذت هایی که در زندگی می بریم یالذت هایی که در زندگی میکشیم یا هر دوی آنها ریشه دارند، و رفتار و گفتار ما به اخلاق ما بر می گردد ، یک بخش ازاخلاق ما در ژنتیک ویک بخش در تربیت ما و بخشی دیگر درافکارمان، یعنی ریشه آن دسته چیزهایی استکه ما به آنها عادت می کنیم و اسم آن را می گذاریم اخلاق یا ژنتیک ،همانوراثت یا تربیت یا نوع طرزفکر حال اگر بخواهیم دسته بندی کنیم شخصیت هر آدمیاز آن سرچشمه ی اخلاق تا جایی که دیگران می بینند و در موردش قضاوت می کنندو براساس آن روابطشان را با ما تنظیم می کنند.

اخلاقدر زندگی پیامبر گرامیاسلام می فرماید:((من مبعوث شده ام تا مکارم اخلاقی را تمام و کامل کنم.))زمانییک موضوع برای انسان با ارزش است که برای آن اهمیت زیادی قائل باشد. پس در اینجا سعی می کنیم تا اهمیت هرچه بیشتر موضوع اخلاق به خصوص در زندگی انسان را برای شماروشن کنیم.
پس بر هر انسانی لازم است که درباره اخلاقیاتو تاثیر آن در زندگی خود بداند:
درابتداباید بدانیم که افعال انسان به دو قسمت تقسیم می شوند:
طبیعی:مشترک با حیوانات .مانند خوردن ،آشامیدن، تولید نسل و...
اخلاقی:بالاتر از حد حیوانی و انجام آن در خور تحسین می باشد. مانندامانتداری.
همانطورکه انسانها برای درمان امراض جسمانی به طبیب روی می آورندو از علم طب کمک میخواهند،آدمی نیزبرای درمان امراض نفسانی و رذایل اخلاقی نیز نیاز به علم اخلاق دارد.
درواقع علم اخلاق بایدها و نبایدهاست و یکی از شعب حکمت عملی است. (حکمت عملی :علم به افعال اختیاری انسان که چگونه باید باشد.)درواقع بحث ارزشهای کلی و دائم مطرح است نه موقت و نسبی و محدود به انسانها.
اسلام سه رکن بسیار مهم دارد:1.عقاید 2.احکام 3.اخلاق
میبینید که اخلاق یکی از ارکان مهم اسلام می باشد. می دانیم ... هدف از آفرینش انسان،تکامل استو آن به دست نمی آید مگر خودسازی.
درواقع علم اخلاق به خودسازی آدمی می پردازد.
اهمیت خودسازی تا آنجاست که امیرمومنان حضرت علی علیه اسلام
می فرما ید(( هرکس خود را نشناسد ،خدای خود را نخواهد شناخت)).
همچنین درفرازی از دعا درغیبت امام زمان (عج) می خوانیم ((خدایا خودت را به من بشناسان که اگرتورا بشناسم رسولت را خواهم شناخت)) .
((خدایارسولت را به من بشناسان که اگر رسولت را بشناسم حجتت را خواهم شناخت)) .
(( خدایاحجتت را به من بشناسان که اگر او را نشناسم قطعا گمراه خواهم شد)). همانطور که در روایات آمده است؛(( اگر انسان بمیرد و حجت خدابروی زمین را نشناسد به مرگ جاهلیت خواهد مرد.اهمیت موضوع تا آنجاست که حتی امام رضا علیهالسلام می فرماید((از بداخلاقی بپرهیزید که جایگاه بداخلاق در آتش است.))
خودسازی مقدمه خداشناسی وخداشناسی مقدمه شناخت رسولان الهی، و شناخت رسول مقدمه شناخت حجت خدا، و درنهایت سعادت آدمی در گرو شناخت حجت خداوند خواهد بود.حتی هدف ازرسالت انبیاء تزکیه و تربیت انسان می باشد. حتی در چهار موردی که در قرآن از رسالت انبیاءصحبت به میان آمده است، تزکیه بر تعلیم مقدم دانسته شده است.