ژنتیک و رنگ چشم

[nedasoltani]

ژنتیک و رنگ چشم

اين که رنگ چشم‌ شما يا فرزندتان چه خواهد بود، به عامل ژنتيک و وراثت باز مي ‌گردد. به طور ساده ‌تر بايد گفت هر فرد داراي دو نوع ژن است که از هر يک از والدين خود به ارث مي‌ برد. اين دو ژن مي‌ توانند به هم شبيه يا از هم متفاوت باشند.
ژن رنگ تيره بر رنگ روشن هميشه غالب است و به همين دليل، فردي با دو ژن رنگ قهوه‌اي يا يک ژن آبي و يک ژن قهوه‌اي، داراي رنگ چشم قهوه‌اي مي ‌شود و تنها در صورتي که هر دو ژن آبي باشند، رنگ چشم فرزندشان نيز آبي مي ‌شود.
در حال حاضر محققان نظريات جديدي ارايه داده‌اند که بر طبق آن حتي چشم فرزند افرادي که هر دو والد چشم قهوه‌اي دارند، مي‌ تواند آبي شود.




رنگ چشم از کجا مي ‌آيد؟


دليل اصلي رنگي بودن عنبيه چشم، رنگدانه هاي کوچک ملانين است، اما تيره يا روشن بودن چشم به دو عامل اصلي ژنتيک و ميزان رنگدانه هاي موجود در عنبيه باز مي‌ گردد.

در تمامي چشم‌ ها، بافت پوششي عنبيه داراي رنگدانه مشکي به نام ملانين است. در صورتي که پراکندگي اين رنگدانه ‌ها زياد باشد چشم فرد تيره و در صورتي که کم باشد، روشن مي‌ شود.
طبق اين نظريه چند ژن مسوول تعيين رنگ چشم‌ هاي يک فرد است. در اين ميان برخي ژن‌ ها تاثير بيشتري مي ‌گذارند.
اصلي ‌ترين ژن که تا 74 درصد در شکل‌ گيري رنگ چشم دخيل است ژن OCAZ است. اين ژن، پروتئيني با عنوان P را رمزگذاري مي ‌کند که در توليد ملانين نقش دارد و شکل دهنده رنگ قهوه‌اي، آبي و سبز است.
ژن‌هاي ديگري با اسامي Eycl1، Eycl2 و Eycl3 نيز ژن‌هايي هستند که نقش فرعي در اين ميان دارند وسبب بروز رنگ ‌هاي مخلوطي مثل سبز مايل به آبي، طوسي مايل به آبي، قهوه‌اي، بلوطي و ... مي‌ شوند.

تحقيقات اخير دانشمندان روي گروهي از افراد چشم آبي نشان داده است، جهشي کوچک در OCAZ مي ‌تواند سبب محدود شدن توليد ملانين عنبيه و آبي شدن چشم شود.

جالب است بدانيد که اگر فعاليت اين ژن به طور کامل محدود شود، فرد دچار ناراحتي خاصي به نام آلبينيسم يا زالي مي ‌شود که در اثر آن موهاي فرد سفيد و چشمانش قرمز خواهد شد.


دو چشم با دو رنگ متفاوت


شايد شما هم با افرادي رو به‌ رو شده باشيد که رنگ دو چشم آن ها با هم متفاوت است. اين اختلال در انسان ‌ها معمولا نادر است، ولي در حيوانات رواج بسياري دارد و دليل آن هم متفاوت بودن ميزان ملانين موجود در هر يک از عنبيه‌ هاست. دليل اصلي بروز اين بيماري جهش ژني است که مي‌ تواند ارثي نيز باشد. البته برخي داروهاي خاص نيز مي‌ توانند سبب افزايش يا کاهش مقدار رنگدانه در هر يک از چشم ‌ها شوند. برخي مبتلايان به اين مشکل، براي پوشاندن آن از لنز استفاده مي ‌کنند، اما برخي ديگر اين حالت را دوست دارند و با آن به ‌طور طبيعي کنار آمده‌اند.

رنگ چشم تغيير مي ‌کند؟


طبق تحقيقات وسيعي که در رابطه با زمان ثابت شدن رنگ چشم صورت گرفته است، معلوم شد، رنگ چشم نوزادان از هنگام تولد تا شش ماهگي در حال تغيير است و دليل آن هم افزايش يا کاهش ملانين است.

از سوي ديگر برخي از رنگ‌ هاي چشم در برخي نقاط جهان فراواني بيشتري دارند؛ به ‌طور مثال رنگ بلوطي يا خرمايي بيشتر در اروپا ديده مي‌ شود و رنگ قهوه‌ اي مايل به مشکي، رنگ غالب در سراسر جهان است.

رنگ‌ هاي چشم روشن مانند سبز، آبي و طوسي نيز بيشتر در کشورهاي آمريکايي و برخي کشورهاي آسيايي نظير هند و ترکيه ديده مي‌ شود.