جنگنده های نامرئي

پیشگفتار:
با توجه به اینکه برخی کاربران علاقه دارند مطالبی را به صورت یکجا و مختصر و به صورت کلی مطالعه نمایند و در وحله اول وارد پیچیدگی های آن نشوند بر آن شدم این مقاله را تهیه کنم با این آرزو که مورد استفاده قرار گیرد.

اشاره:
داستان برتری جویی نظامی در تکنولوژی معاصر فضایی، به ویژه در سالهای اخیر که بروز یک جنگ هسته ای می تواند فرایند مرگبار داشته باشد، با جدیت در حال رقم خوردن است.
از هم اینک قدرت های بزرگ جهانی می کوشند که از هر رهگذر یافته های نوین تکنولوژیک، توازن نیرو ها را به سود خود رقم بزنند. از جمله ایالات متحده برای تولید جنگنده-بمب افکن های نامرئی و موشک های کروز نامرئی میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده است.
طرح نامرئی STEALTH کردن جنگنده ها و موشک های کروز که در چهارچوب یک پروژه سری دنبال می شود،از آن سو حائز اهمیت است که کارایی رادارها رادر خط پایان قرار میدهد! به راستي تكنولوژي Stealth داراي چه ويژگي هايي است؟
رادار چيست؟
انتشار امواج الكترو مگنتيك و دريافت بازتاب حاصل از برخورد آن به يك شي،اساس كار رادار را تشكيل مي دهد. با استفاده از اين پديده مي توان اقدام به سنجش فاصله و سرعت شي از محل انتشار كرد. اختراع رادار موجب شد تا هواپيماها به راحتي رديابي و منهدم شوند. از زمان جنگ جهاني دوم كه رادار به وجود آمد، اين وسيله با ارزش دچار تغيير و تحولاتي شده، از نوع قديمي كه L.B.N نام دارد تا نوع داپلر همواره پيشرفته تر، دقيق تر و مدرن تر شده اند و به موازات اين پيشرفت سيستم هاي پدافندي نيز از كارايي بالايي برخوردار گشته اند،اما اين آغاز ماجرا است.
محدوديت هاي رادار:
رادارها در ارتفاع يسير بالا و بسيار پايين از محدوديت هاي عملياتي ويژه اي برخوردارند؛ اين محدوديتها غالبا به دليل عوارض زمين و از دست رفتن انرژي آنتن منتشر كننده امواج راداري است.
از اين رو ،اولين سيستم هاي نفوذي عليه رادار، با توجه به دو عامل بالا شكل گرفت. بمب افكن B-2 يكي از انواع هواپيماهاي عملياتي-فرماندهي-استراتژيك آمريكا است كه مفاهيم كنوني نامرئي بودن در آن به كار گرفته شده است و طي يك برنامه بسيار گسترده با 10 ميليارد دلار هزينه سالانه دنبال مي شود.
طرح بدنه:
دو موضوع و عامل بسيار مهم در اختفاي يك هواپيما از امواج رادار، شكل، طرح بدنه و مصالح آن است.
بازتاب امواج رادار طبق مقطع راداري ارزيابي مي شود. دانشمندان و مهندسان آيروديناميك به اين نتيجه رسيده اند كه فرم بال مثلثي، كمترين امواج راداري را بازگشت ميدهد. در دهه 1940 جك نورت روپ ( J.Northrop ) يك بمب افكن با بال مثلثي شكل با نام YB-49 ساخت، كه فاصله دو بال آن از هم 77 متر بود. اين بال پرنده اولين پرواز خود را در سال 1947 انجام داد؛ اما مدتي بعد سرگرد گلن ادواردز(G.Edwards) كه اين هواپيما را آزمايش مي كرد، سقوط كرد و كشته شد.
مشكلات هواپيماهاي نامرئی:
هواپيماهاي نامرئی كلا داراي دو مشكل اساسي هستند:
1- موتور، موشكها، سيستمهاي الكترونيك و غيره بايد درون بال جاسازي شوند، ولي اين امر موجب مي شود كه بالها قطورتر شوند تا بتوانند اجزاي فوق را در خود جاي دهند، ولي بال كلفت باعث مي شود پساي هواپيما بالا رفته و برد هواپيما كاهش يابد. در حدود 40 سال پيش اين ماله مشكل مهمي مي نمود، در حالي كه هم اكنون با استفاده از بالهاي بحراني، اين مساله تعديل يافته است.
2-مساله ديگر كنترل و ثبات هواپيما در حين پرواز و مانور است. هواپيماهاي مسافربري كلا با ثبات ساخته مي شوند، در حالي كه جنگنده ها بي ثبات هستند؛ بي ثباتي هواپيما باعث مي شودتا قابليت مانور آن بالا رود. در هواپيماهاي X-29 نوعي كامپيوتر وجود دارد كه مي تواند هواپيماي بي ثبات را تحت كنترل در آورد. مشكل بزرگ در طراحي هواپيماهاي نامرئی، حمل موتور آن است.
از نوار كاست تا هواپيماهاي نامرئی:
راه ديگر نامرئی كردن هواپيما طراحي بدنه بر اساس جذب امواج ماكروويو است.
چنين ماده اي نخستين بار به وسيله شركت سازنده نوار كاست به نام TDK ساخته شده است.
آنها با اندود كردن آهن براي نوارهاي كاست، مي توانند به ماده جاذب ماكروويو دست يابند. براده هاي آهن تنها آهن ربا نيستند، بلكه مي توانند امواج ماكروويو را جذب كنند.
همچنين از اين خاصيت براي اولين بار براي نوعي كاشي جديد در ساختمان هاي بلند استفاده شد، تا امواج مزاحم تلويزيون را جذب كنند، و نيز از اين ماده براي جلوگيري از نشت امواج از اجاقهاي ماكروويو استفاده شد.
گسترش هوانوردي:
با توجه به خاصيت جذب فوق العاده براده هاي آهن، دانشمندان تصميم گرفتند تا اين مواد را روي بدنه هواپيماهاي نظامي به كاربرند و آنها را از ديد رادار مخفي نمايند. فرمانده طرح شكاري پيشرفته تاكتيكي (ATE) عقيده دارد كه راه هاي قبلي براي كم كردن انعكاس رادار، فقط تحميل اضافه وزن به هواپيما بوده است، در حالي كه اكنون مواد مركب كامپوزيت مانند كولار و گرافيت اپوكسي سبب شده تا علاوه بر پايين آمدن وزن هواپيما،با حذف مواد فلزي عملا بازتاب راداري به كمترين حد خود برسد، يا به كلي از بين برود.
طراحي، كليد حل مشكل
يكي از استادان هوا فضا معتقد است كه طراحي هواپيما بر اساس لبه هاي قوس دار، موجب پايين آمدن بازتاب راداري خواهد شد. در طراحي بدنه و هواپيما استفاده از كربن و براده اهن موجب جذب كامل امواج ماكروويو خواهد شد، زيرا كربن جاذب ميدان الكتريكي و براده آهن جاذب ميدان مغناطيسي است ؛ در حالي كه امواج ماكروويو تركيبي از دو ميدان يعني الكترو مغناطيس است.از سوي ديگر كربن انرژي ماكروويو را جذب مي كندو در صورت جذب، مقدار كمي گرم مي شود، بنابر اين مشكل نامرئی كردن هواپيما مي تواند به اين شكل حل شود.
رادارها؛ مشكل اصلي
در اين ميان هنوز هم رادارها نقش اصلي رو بازي مي كنند و در حقيقت هر گامي كه براي اختفاي هواپيما برداشته مي شود، رادارها نيز تيزبين تر مي شوند.
تنها مشكلي كه مي تواند به طور جدي مطرح شود، سيستم راداري روس ها است. استفاده از فركانس هاي بسيار پايين در رادارهاي برد بلند سبب شده است تا هواپيماهاي نامرئی در برخي موارد مرئی شوند. البته تكنولوژي راداري روسها گويا از اين هم فراتر است زيرا در زمان شوروي روسها توانستند چند فروند هواپيماي بدون سرنشين طراحي ضد رادار آمريكا را كه قصد نزديك شدن به مرزهاي اين كشور داشتند را شناسايي و سرنگون كنند. برخي از دانشمندان معتقدند كه تنها پوشاندن بدنه با مواد ضد بازتاب امواج راديويي كافي نيست، بلكه سازه هواپيما و كلا تمام اجزاي داخلي آن نيز بايد مانع برگشت امواج گردد.
جنگ الكترونيك
با وجودي كه هواپيماهاي نامرئی مقدار كمي از امواج رادار را بر مي گردانند، اما بايد به سيستم هاي اخلال و ضد اخلال الكترونيكي كاملا مجهز باشند. با استفاده ازابزارهاي بسيار مدرن جنگ الكترونيك مانند ضد عمل هاي ECM مي توان به اين مقصود دست يافت، ولي هنوز هم رادار تنها وسيله كشف هواپيماست. پايان

گرد آوري، تايپ و تنظيم : STORM

منابع:
1- الكترونيك مقدماتي - نويسنده : Dr. Erik Oblaker
2- رادار چيست و چگونه كار ميكند - نويسنده : چارلزبرليتز
3- كتاب چرا و چگونه - نويسندگان : Martin.L.Kin - Haynz bar
میلیتاری