» از اين شخص تا آن شخصیت

[diamonds55]

رحسب این‌که چه جور شخصیتی داريد، می‌شود پیش‌بینی کرد که احتمال دچارشدنتان به چه جور بیماری‌هایی بیشتر است.
محققان می‌گویند احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي در تيپ شخصيتي a بیشتر است و در افراد دارای تيپ شخصیتی c هم محتمل‌تر است که بیماری‌های سرطانی دیده شود. روان‌شناسان، تيپ شخصیتیb را سالم‌ترين تيپ شخصيتي می‌دانند و راهکارهایی هم برای دستیابی به چنین شخصیتی پیشنهاد می‌کنند.

مي‌گويند همه چيز از صندلي مطب دو متخصص قلب شروع شد. این دو متخصص توجه کردند و دیدند كه بیشتر بيمارانشان روي لبه صندلي مي‌نشينند و اصلا طاقت نمی‌آورند حرف‌ پزشک تمام شود. بيماران مذکور آن‌قدر روي لبه این صندلي‌ها نشسته بودند كه - به گفتة این دو پزشک - چرم آن قسمت از صندلی‌ها ساييده شده بود. این دو کم‌کم به این نتیجه رسیدند كه اغلب قربانيان حملة قلبي، آدم‌هایی هستند با این خصوصیات: عجول، متخاصم، پرخاشگر و بيش از حد درگير كار و زندگی روزمره.

در دهه1950 این دو متخصص، مجموعه‌اي از همین رفتارها را دسته‌بندی و معرفی كردند كه به نظر مي‌رسيد خصوصيات ويژة بيماران قلبي- عروقي باشد. آن‌ها به اين مجموعه رفتارها گفتند: الگوي رفتاري تيپ a.

تيپ شخصيتي یعنی چه؟
قبل از آن كه جزئیات آدم‌های دارای شخصیت aرا بشناسيد، بهتر است با عبارتی كه در اين متن، زياد تكرار مي‌شود، آشنا شويد: «تيپ شخصیتی».

«تیپ» از كلمه يوناني «توپس» به معناي نقش يا اثر گرفته شده و در روان‌شناسي، به معناي خصوصيات ويژه جسمي و روان‌شناختي خاصی است كه آدم‌ها را از همديگر مجزا مي‌كند. به بیان دیگر، مجموعه‌ای از آدم‌ها كه تحت يك «تيپ» شناسايي مي‌شوند، رفتارها و انديشه‌هاي تقریبا مشابهي دارند و واكنش‌هاي بدني آن‌ها نيز کم‌وبیش با هم يكسان است.

شخصیت a در مقابل شخصیت b
آدم‌های تيپ a به شدت رقابت‌جو هستند و به گونه‌اي افراطي تمايل به پيشرفت دارند؛ عجول‌اند و همیشه احساس اضطرار زمانی دارند؛ آرام نشستن برايشان واقعا سخت است؛ وقتی با بدقولي مواجه مي‌شوند به شدت عصباني و بي‌صبر مي‌شوند؛ اگر چه ظاهرا اعتماد به نفس دارند ولي در باطن به خودشان ترديد دارند و دائم خودشان را تحت فشار قرار می‌دهند تا خیلی زود به پيشرفت‌هاي چشمگیر دست پیدا کنند.

برخلاف آدم‌های تیپ a، افراد تيپ b مي‌توانند راحت بنشینند و استراحت كنند و یا بدون عصباني شدن، كار كنند. آن‌ها عجول نیستند و معمولا احساس اضطرار زمانی هم به‌شان دست نمی‌دهد. طبیعتا ناشكيبايي ناشی از این حس اضطرار را هم در خود ندارند و عصباني شدنشان آن‌قدرها آسان و دم‌دست نیست.

در يك آزمايش، بعد از اين كه محققان، عده‌اي از افراد تیپ a و b را بدون دليل منتظر نگه داشتند، الگوهاي رفتاري تيپ a و b خود را اين‌گونه نشان دادند:

افراد تیپ a داد و بیداد راه انداختند و صدایشان بلند شد، به‌شدت عصباني شدند و به‌خاطر اين كه مصاحبه‌گر حرف‌هایشان را مرتب قطع مي‌كرد، با او وارد بحث و مشاجره شدند. آن‌ها مدام لب‌هايشان را به هم مي‌فشردند و حوادث خصمانه را با هيجان زياد تعريف مي‌كردند. در مقابل، افراد تيپ b در وضعيت راحتي ‌نشسته بودند، آرام و با ملایمت صحبت مي‌كردند، به راحتي مي‌شد حرف‌هايشان را قطع كرد و بیشتر اوقات لبخند مي‌زدند.

و اما شخصیت c
اگر شما ظاهرتان مثل تيپ b اما درون‌تان سرشار از خشم، خصومت، رقابت‌جويي، احساس فوريت زماني و سایر خصوصيات تيپa باشد، آن‌وقت روان‌شناسان به شما می‌گویند تیپ c. در واقع، شما داريد همه چيز را به اصطلاح مي‌ريزيد توي خودتان تا ظاهر آرام‌تان را حفظ كنيد و اگر واقعا اين‌طور باشید، آن‌وقت مستعد بيماري‌های سرطانی خواهید بود. محققان دريافته‌اند كه این گروه از آدم‌ها، اين الگوهايشان را حتی بعد از ابتلا به بیماری‌های سرطانی نيز ادامه مي‌دهند؛ یعنی آن‌ها اين تمايلات بیرونی را باز هم در خودشان مي‌ريزند و چیزی بروز نمي‌دهند.

روان‌شناسان به افراد تيپ c پيشنهاد مي‌كنند به جاي اين كه خشم خودشان را سركوب كنند، آن را بيرون بريزند و براي اين كه آرام شوند از فنون ريلكسيشن استفاده كنند. آن‌ها به اين افراد مي‌آموزند كه چگونه خشم خودشان را بدون اين كه در خودشان بريزند، مديريت كنند.همچنين با استفاده از مهارت‌هاي جرأت‌ورزي به اين گروه از افراد مي‌آموزند كه چگونه قاطعانه و محترمانه از حقوق خودشان دفاع كنند.

بیماری‌های وابسته به شخصیت
نتایج تحقيقات نشان می‌دهد افراد تيپ aدو برابر افراد تيپ b دچار بیماری‌های قلبي (و به ویژه حمله قلبی) می‌شوند. انجمن قلب آمريكا در سال 1981 با مرور اين شواهد به اين نتيجه رسيد كه الگوي رفتاري تيپ a يكي از عوامل خطرساز بيماري‌هاي قلبي است.

همچنین افراد تيپ a و مخصوصا آن گروه از این افراد كه پرخاشگری بیشتري دارند، معمولا تمایل بیشتری به رفتارهاي ناسالمي از قبیل استعمال دخانیات و الکل نشان می‌دهند. آن‌ها همچنين شیفتة كارهاي خطرناكند؛ كارهايي مثل رانندگي بی‌پروا با سرعت‌های جنون‌آمیز.

آدم‌های تیپ a اگرچه بسيار رقابت‌طلبند، به نظر مي‌رسد برانگیختگی‌شان تا حدود زیادی به معيارهاي دروني بستگی دارد. آن‌ها در مقايسه با افراد تيپ b كمتر در دوران درس و مدرسه تقلب می‌كنند و ترجیح می‌دهند برای رسیدن به نتیجه دلخواه‌شان، بر اساس توانايي‌هاي خودشان، خوب و دقیق عمل كنند.

تحقيقات تازه‌تر نیز نشان داده‌ است كه رقابت‌جويي و احساس فوريت زماني، رابطة كمتري با بيماري‌هاي قلبي دارد و آن‌چه مهم‌ترين مؤلفه در رفتارهاي تيپ a است، احساس دروني خصومت است. یعنی اگر شما فقط با ديگران رقابت مي‌كنيد يا از ماندن در اتاق انتظار برای ملاقات با رئيس اداره،‌ احساس وقت‌كُشي به‌تان دست می‌دهد، چندان نگران نباشيد؛ فقط يادتان باشد که با رقيب يا رئيس‌تان وارد فاز دشمنی و خصومت نشوید!

اخیرا حتی ثابت شده كه خشمِ سركوب‌شده يا كنترل‌شده بيشتر از خشم آشكار با بيماري‌هاي قلبي مرتبط است. اين الگوي رفتاري البته در محيط‌هاي اجتماعي خاصي بيشتر نمود پيدا مي‌كند. یعنی محيط‌های زندگي پُراسترس باعث مي‌شود مشكلات روان‌شناختي و جسمي اين افراد سريع‌تر بروز كند.

به همين خاطر اگر يك راننده تيپ a پشت ترافيك بماند، چيزي شبيه فاجعه در درونش اتفاق مي‌افتد؛ روي رل ضرب مي‌گيرد، از عصبانیت‌ سرخ و سفید مي‌شود و احتمالا زبانش هم به ناسزا باز می شود. آن‌ها کاملا آماده‌اند که در مقابل استرس منفجر شوند.

در آدم‌های تیپ a سيستم عصبي سمپاتيك‌ هميشه در حال هشدار است و اين حالت بر اندام‌هاي حساس بدن فشار وارد مي‌كند و اين فشار باعث بيماري‌هاي قلبي، سخت شدن عروق مغزي و ديگر رگ‌هاي بدن مي‌شود.

ظاهرا حتی دستگاه عصبي افراد متخاصم با افراد تيپ b فرق مي‌كند و اين تأكيد را در نمودار تحت‌عنوان صفت‌هاي ژنتيكي نیز می‌توانید ببينيد. اما از آن‌جا كه گفته می‌شود بعضي هورمون‌هاي مردانه هم در اين میان نقش دارند، مردان بيشتر احتمال دارد الگوهاي تيپ a را نشان بدهند. به همين خاطر مي‌گويند سلطه‌پذيري زنان، آن‌ها را در مقابل بيماري‌هاي قلبي محافظت مي‌كند!

با این وجود و با تمام اين توجيهات زيستي، اگر حس مي‌كنيد الگوي رفتاري‌تان تيپ aاست، توصیه می‌شود از 10 فرماني كه در پي مي‌آيد براي تغيير رفتارتان استفاده کنید.

ازشخصيت a به شخصيت b
این را بدانيد كه خصومت، رقابت‌جويي افراطي و عجول بودن، شما را در معرض انواع بيماري‌هاي قلبي قرار می‌دهد. دانستن، قدم اول است و شما با دانستن این نکته و خواندن این مطلب، در واقع، قدم اول را برداشته‌اید و اولين فرمان را اجرا كرده‌ايد.

توی صف ايستادن را تمرين كنيد. اولش خيلي اذيت مي‌شويد ولي باور كنيد که اين كار را اولين بار، هزار نفر از آدم‌های تیپ a انجام دادند و نتيجه گرفتند. براي اين كه توی صف بيكار نباشيد، مي‌توانيد از فرمان‌هاي بعدي کمک بگیرید.

وقتي در اتاق انتظار يا توی صف هستيد، به جاي فکر کردن به گذشت زمان، به موضوعاتي فكر كنيد كه در زندگی روزمره‌تان وقت تأمل در مورد آن‌ها را نداريد. اگر زیاد اهل اين انديشه‌هاي فلسفي نيستيد، مي‌توانيد به دور و بر خودتان، خوب نگاه كنيد يا سر صحبت را با يكی دیگر باز کنید و اگر اهل هيچ‌كدام از اين‌ها نيستيد، می‌توانید همشهري‌جوان بخوانيد!

تمرين كنيد بدون اين كه به ديگران حمله كلامي بكنيد، منظورتان را به آن‌ها بفهمانيد. براي اين كار مي‌توانيد از فنون جرأت‌ورزي كه در صفحات موفقیت شماره 95 همشهري جوان چاپ شده کمک بگیرید.

تند حرف زدن و تندتند غذا خوردن را کم‌کم كنار بگذاريد. براي انجام اين تغيير لذت‌بخش، مي‌توانيد براي هر حركت آهسته‌ترتان يك پاداش شخصي در نظر بگیرید. تمرين كنيد که جمله ديگران را قطع نكنيد و براي اين كار مي‌توانيد از آشنايانِ كم‌حرف شروع كنيد و به تدريج، برسید به دوستاني كه سخنران حرفه‌اي هستند.

باورهاي خودتان را اصلاح كنيد. مي‌توانيد گه‌گاه به این موضوع فكر كنيد كه واقعا ارزش آدم‌ها به تعداد كارهايشان است يا به كيفيت کارهایشان؟ البته اين تغييرات فكري، نياز به مداومت دارد.

تا جايي كه مي‌توانيد، محيط روزمره‌تان را كم‌استرس‌تر كنيد مثلا مي‌توانيد بي‌خيال بعضي فعاليت‌هاي اجتماعي غيرضروري شويد.

خودتان را در مقابل استرس ايمن كنيد. براي اين كار می‌توانید در مقابل استرس‌ها از خودگويي استفاده كنيد تا اين خودگويي‌ها به‌تدريج ملكه ذهن‌تان شود. معمولا روان‌شناسان در شروع از افراد تحت استرس مي‌خواهند اين خودگويي‌ها را بلندبلند به زبان بیاورند اما به‌تدريج آن‌ها خودشان قادر خواهند شد که این جملات را فقط در ذهن خودشان تكرار كنند. نمونه‌اي از اين خودگويي‌ها عبارت‌اند از:

ـ من می‌توانم براي حل اين موضوع برنامه‌ريزي كنم.

ـ باید دست از نگراني بردارم. نگراني هيچ مشكلي را حل نمي‌كند.

ـ عصبي بودنم موقتی است و اين حالتم هم کاملا طبيعي است.

ـ هر دفعه فقط يك گام.

ـ زود قضاوت نكن.

ـ تا وقتي بتوانی خونسردي‌ات را حفظ كنی، بر موقعيت كنترل داري.

ـ باید عميق و آهسته نفس بكشم.

ـ سعي نكن استرس را از بين ببري؛ فقط آن را در حدی نگه دار كه بتواني كنترل‌اش كني.

هر روز تمرين‌هاي ريلكسيشن را انجام دهيد. براي ياد گرفتن فنون ريلكسيشن مي‌توانيد از كتاب‌هاي موجود در بازار کمک بگیرید.

به مشاور يا روان‌شناس مراجعه كنيد. برای اين منظور مي‌توانيد از طريق مراكز مشاوره اقدام کنید و یا در كارگاه‌هاي مقابله با استرس شرکت کنید.

15 ویژگی تیپ a‌ عليه سلامت قلب

1 ـ آدم تیپ a‌ همزمان به چند كار مي‌انديشد.
2 ـ حداکثر فعاليت را برای حداقل زمان برنامه‌ريزي مي‌كند.
3 ـ نمي‌تواند به محيط زيست يا به سایر زيبايي‌های دور و برش توجه كند.
4 ـ ديگران را به تندتر صحبت كردن دعوت می‌کند.
5 ـ وقتي مجبور به ايستادن توی صف يا نشستن توی ماشيني مي‌شود كه خيال مي‌كند راننده‌اش خيلي آهسته مي‌راند، ناخودآگاه عصباني مي‌شود.
6 ـ اعتقاد دارد اگر كسي مي‌خواهد كاري انجام بدهد، بايد خودش آن كار را انجام بدهد.
7 ـ موقع صحبت كردن، سر و دستش را مدام تكان مي‌دهد.
8 ـ وقتي صحبت مي‌كند، انگار چيزي در حال انفجار است و ناخودآگاه و مدام از لغات زشت در لابه‌لای حرف‌هایش استفاده می‌کند.
9 ـ به حالت‌ وسواس‌گونه‌ای سعی دارد هميشه وقت‌شناس و سر وقت باشد.
10 ـ برايش واقعا سخت است كه همین‌طور جايي بنشيند و هیچ كاري نكند.
11 ـ اصرار دارد در هر كاري كه مي‌كند، برنده باشد؛ حتی در بازي با كودكان.
12 ـ موفقيت‌هاي خودش را به صورت كمّي مي‌سنجد (مثلا با تعداد مقالاتي كه نوشته و به چاپ رسانده).
13 ـ هنگام صحبت، لب‌هايش را به هم فشار می‌دهد، سرش را تكان مي‌دهد، مشت‌هايش را گره مي‌كند و می‌کوبد روي ميز و...
14 ـ وقتي مي‌بيند ديگران كاري را بهتر از او انجام می‌دهند، از كوره در مي‌رود.
15 ـ تندتند پلك مي زند يا ابروهايش را بالا مي‌انداز