چرا بعضی‌ها وسواسی می‌شوند؟

[s@ba]

حتما شما هم تا به حال با افراد وسواسي سر و كار داشته‌ايد يا حتي با آنها زندگي مي‌كنيد. كساني كه آنقدر به شستشو اهميت مي‌دهند كه ديگر قطره‌هاي آب روي اعصاب و روان انسان هم چكه مي‌كند چه برسد به باز بودن شير آب آن هم يك ساعت يا حتي بيشتر كه علاوه برمصرف بي‌رويه و اسراف يك فيش 200 هزار توماني را نيز به هزينه‌هاي گزاف و سرسام‌آور اضافه مي‌كند اما تازه اين آغاز مشكل است.

«اما قبل از شستن دست‌ها نبايد دستت به وسيله‌اي بخوره، هرجاي خونه پا بذاري تذكر پشت تذكر، دستاتو شستي؟ دوباره آب بكش، خودم ميارم، تو دست نزن، و صداي شير آب كه همچنان سوهان اعصابت مي‌شه...»
بيان اين جملا‌ت از سوي فرد وسواسي نشانه يك بيماري است كه اگر درمان نشود مشكلات فراوان براي بيمار ايجاد مي‌كند.
دكتر فرزاد ناظمي داراي بورد تخصصي اعصاب و روان در گفتگویی درخصوص عوامل ايجاد و تشديد بيماري وسواس مي‌گويد: وسواس يك اختلال رواني است كه در نتيجه هجوم فكرها، تصورات، انديشه و حس مزاحم بروز مي‌كند كه فرد براي كاهش استرس و اضطراب حاصل از آن با وقت تلف كردن كه اغلب به صورت وسواس پديد مي‌آيد با افكار منفي خود مقابله مي‌كند.
به گفته اين متخصص، اختلال وسواس بعد از هراس، سوءمصرف مواد و افسردگي چهارمين و عمده‌ترين اختلال رواني محسوب مي‌شود و شيوع آن 2 تا 3 درصد بوده و در مواردي از انواع وسواس به 10 درصد نيز مي‌رسد، همچنين در بين زنان نسبت شيوع آن دو برابر مردان است.
دكتر ناظمي با بيان اين‌كه وسواس انواع مختلف دارد، تصريح مي‌كند: الگوي شستشوي زياد، چك كردن بيش از حد و افكار منفي كه در آن نوعي توهين به مقدسات و آسيب رساندن به افراد خانواده از جمله فرزند يا همسر نيز ديده مي‌شود، از مهم‌ترين و شايع‌ترين انواع اين اختلال محسوب مي‌شود البته در نوع افكار منفي فرد وسواس هرگز به كسي آسيب نمي‌زند و تنها انديشه آن در ذهنش به صورت وسواسي پديد مي‌آيد. در مواردي هم عدم نظم و ترتيب در برخي افراد موجب اختلال وسواس مي‌شود.
وي مي‌گويد: شيوع وسواس در شستن 35‌درصد است كه عواملي همچون استرس خانوادگي، مشكلات روابط فردي، حاملگي و زايمان از مهم‌ترين موارد ايجاد و تشديد كننده اين اختلال رواني است.

وسواسي‌ها در معرض افسردگي و پرخاشگري
به اعتقاد اين متخصص اعصاب و روان، معمولا خود وسواس همرا ه با اختلال ديگر همراه است كه اثرات آن نه تنها در عملكرد فردي بيمار بلكه در عملكرد اجتماعي و تعاملات وي با خانواده، همسر، فرزند و اطرافيان نيز تحت تاثير قرار مي‌گيرد به طوري كه پس از مدتي فرد دچار افسردگي و پرخاشگري مي‌شود كه ناشي از واكنش‌هاي بيمار و اطرافيان وي در برابر اختلال وسواسي اوست.
به گفته دكتر ناظمي، اختلال وسواس زمينه ژنتيكي دارد و زماني كه برخي مواد شيميايي در مغز تغيير مي‌كند، اين اختلال بروز مي‌كند لذا چنانچه گذشته بيماران به دقت بررسي شوند خواهيم ديد كه يكي از اقوام درجه يك وي نيز داراي اختلال وسواس بوده است.درمان
وسواس هم مانند بيماري‌هاي جسمي قابل درمان است اگر جدي گرفته شود.
اين متخصص اعصاب و روان با انتقاد از نوع نگاه جامعه به اختلالات رواني يادآور مي‌شود: همان‌گونه كه بيماري جسمي بدون دخالت بيمار بروز مي‌كند ، اختلالات روحي نيز بدون دخالت و خواسته فرد اتفاق مي‌افتد در حالي كه ما از بيماران جسمي تا بهبودي كامل بشدت مراقبت مي‌كنيم، اما بيماران روحي نه تنها مراقبت و حمايت نمي‌شوند بلكه با رفتارهاي غلط و حتي عدم حمايت، روند و مدت بيماري آنها را به تعويق مي‌اندازيم.
دكتر ناظمي تصريح مي‌كند: اختلالات رواني از جمله وسواس از طريق روش دارويي و رفتاري قابل درمان است، براي بهبودي كامل يك روش به تنهايي كافي نيست و بايد اين دو روش در كنار هم و به صورت مكمل براي بيمار استفاده شود لذا با توجه به درجه اضطراب و استرس و نوع اختلال بايد ابتدا از درمان دارويي آغاز كرد تا با كاهش ميزان اضطراب، فرد براي درمان رفتاري آماده شود.
وي معتقد است: در بيماري وسواس بسيار مهم است كه فرد اين بيماري را به عنوان يك اختلال بپذيرد و براي درمان آن اقدام كند؛ چرا كه درمان اختلالات رواني بسيار مهم‌تر از بيماري‌هاي جسمي است.
به گفته اين متخصص، در بيماري‌هاي رواني بر خلاف بيماري‌هاي جسمي دامنه بيشتري تحت تاثير قرار مي‌گيرد؛ چون علاوه برعملكرد فردي و اجتماعي، خانواده نيز تحت تاثيرات منفي آن قرار مي‌گيرد و آسيب‌هاي حاصل از آن به مراتب بيشتر از بيماري‌هاي جسمي است.
دكتر ناظمي توصيه مي‌كند: وسواس يك اختلال و يك بيماري است كه بايد هرچه سريع‌تر درمان شود و هرچه زمان اختلالات رواني طولاني‌تر شود همانند بيماري‌هاي جسماني مزمن‌تر شده و به درمان طولاني‌تري نياز دارد همچنين مهم‌ترين عامل در تسريع بيماري‌هاي رواني حمايت از آنها بويژه حمايت خانواده است؛ چرا كه در مواردي رفتار خانواده‌ها خود به‌عنوان يك عامل تشديدكننده اختلال وسواسي است.