گفتار درماني
كارشناسان رشته گفتار درماني به ياري افرادی مي‌آيند که مي‌خواهند حرف بزند. مي‌خواهند وقتي شاد یا غمگين هستند احساست خود را به آرامي و بدون دغدغه با ديگران در ميان بگذارن د، اما نمي‌توانند. در واقع هدف اين رشته بررسي ، تشخيص ، ارزيابي و درمان اختلالات گفتار و زبان است.
تعریف گفتار درمانی :
علمی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان انواع اختلالات گفتاری می پردازد. اختلالات گفتاری شایع شامل لکنت، اختلالات تولید(اختلال در تلفظ صداها)، اختلالات صوتی، تأخیر در رشد گفتار و زبان، اختلالات گفتاری ناشی از فلج مغزی ، کم شنوایی،سکته های مغزی و …. می باشد.
گفتاردرماني يكي از رشته هاي علوم پزشكي در شاخه توان بخشي است كه به مطالعه ي جنبه هاي مختلف گفتار و زبان و تشخيص و درمان اختلالات مربوط بدان مي پردازد. گفتاردرماني به عنوان تركيبي از دانش و هنر, از مجموعه گسترده اي از علوم انساني و تجربي بهره مي گيرد و كسب مهارت در آن مستلزم فراگيري مباحث پايه از جمله نوروآناتومي و فيزيولوژي مكانيسم گفتار, زبان شناسي و آواشناسي, روان شناسي و روانپزشكي و نيز مباحث تخصصي بيماري شناسي, ارزيابي و درمان اختلالات گفتار و زبان است.
آسيب شناس گفتار و زبان (گفتاردرمانگر) بايد در آغاز از ماهيت گفتار و زبان و رشد طبيعي آن آگاه گشته و سپس با انواع اختلالات مربوط به آن آشنا شود و نحوه ارزيابي و درمان آنها را فرا بگيرد. در يك عبارت كوتاه مي توان گفت هرگاه يا شيوه صحبت كردن گوينده بيش از محتواي سخن او, توجه شنونده را به خود جلب كند و يا محتواي كلام دچار نابساماني شود وي مشكوك به نوعي اختلال گفتاري يا زباني است. آسيب هاي گفتار و زبان متنوع بوده و از كودكي تا بزرگسالي مشاهده مي شود از ميان آنها مي توان به لكنت, اختلالات تلفظي, اختلالات گفتار و زبان در كودكان داراي مشكل يادگيري زبان و كودكان كم شنوا, عقب مانده ذهني, اتيستيك, بيماران سكته مغزي و اختلالات گفتاري ناشي از فقدان حنجره و آسيبهاي آن اشاره نمود.
هرگونه اشكال در نحوه گفتار و يا ناتواني در درك گفته هاي ديگران مي تواند موجب اختلال در روابط اجتماعي شخص مبتلا گشته و مانعي در راه پيشرفت تحصيلي فرد و در جامعه و شكوفائي كامل توانائي ها و استعدادهاي بالقوه وي شود. اين مساله به نوبه خود مي تواند صدمات روحي و عاطفي و رفتارهايي نظيرگوشه گيري, پرخاشگري و … و در نهايت تزلزل بهداشت رواني فرد و خانواده او را در پي خواهد داشت.
نقش آسيب شناس گفتار و زبان در مرحله اول, پيشگيري از بروز اينگونه اختلالات از طريق آموزش هاي انفرادي و گروهي است و در مراحل بعدي, وظيفه او ارزيابي و تشخيص اختلال هاي گفتار و زبان و تلاش در درمان و اصلاح و جلوگيري از شدت آن ها مي باشد .
و يا به گفته آقاي خاموشي استاد گفتار درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران هدف اين رشته تربيت آسيب‌شناسي گفتار و زبان و يا گفتار درمانگر است. متخصصي كه در وهله اول آسيب‌هايي را كه توسط عوامل ژنتيكي و يا اكتسابي به گفتار و زبان وارد شده تشخيص ميدهد و در وهله دوم به ارزيابي ميزان آسيب‌ديدگي و علت آن مي‌پردازد و سپس مرحله درمان را شروع ميكند.
وي در توضيح سخنان خويش مي‌گويد: يك آسيب‌شناس گفتار و زبان بايد در آغاز بررسي كند كه چه حوزه‌اي از زبان و گفتار فرد صدمه ديده است و سپس به درمان بپردازد. چون نوع و مدت درمان با توجه به حوزه آسيب‌ديده متفاوت مي‌باشد.
براي مثال امكان دارد به علت سكته مغزي، تصادف و يا اصابت تركش، اختلالي در حوزه زبان فرد ايجاد شود كه اين اختلال مي‌تواند به صورت بي‌ربط صحبت كردن و يا ناتواني در سخن گفتن بروز پيدا كند. يا اين كه امكان دارد مشكل در حوزه گفتار باشد يعني در توليد گفتار و يا رواني گفتار اختلالي به وجود بيايد. براي مثال كودكي كه صداي «ر» را «ل» تلفظ ميكند داراي اختلال در توليد گفتار است و همچنين فردي كه در طول يك دقيقه به جاي ۴ جمله (به طور متوسط) يك جمله را گفته و يا برعكس ۱۰ جمله را بيان ميكند، دچار اختلال در رواني گفتار مي‌بايد. و بالاخره امكان دارد تارهاي صوتي به دلايل مختلف آسيب ببينند كه موجب خراب شدن كيفيت صوت مي‌شود.
كه در تمام موارد فوق يك گفتار درمان سعي ميكند كه به شيوه‌هاي غيرپزشكي و بدون استفاده از دارو آسيب ايجاد شده را درمان كند اما طول درمان و نحوه درمان متفاوت خواهد بود يعني آسيبهاي حوزه زبان چون به سيستم عصب مركزي در مغز برمي‌گردد، طولاني‌تر و دشوارتر بوده اما درمان اختلالات حوزه گفتار آسان‌تر و سريعتر مي‌باشد.
يكي ديگر از اساتيد دانشگاه نيز در معرفي رشته گفتار درماني مي‌گويد: رشته گفتار درماني يكي از زيرمجموعه‌هاي علوم توانبخشي است و هدف آن ياري رساندن به افرادي است كه دچار اختلالات گفتاري و زباني هستند كه اين كمك شامل موارد زير مي‌شود.
الف ) كمك به افرادي كه اختلالات تلفظي دارند. به گونه‌اي كه بتوانند بدرستي توليد صداهاي گفتاري را بياموزند.
ب ) كمك به بيماراني كه اختلال در صوت دارند و يا به علل مختلف حنجره آنها جراحي شده و فاقد صورت طبيعي هستند.
ج ) كمك به بيماراني كه به دليل آسيبهاي مغزي زبان پريش شده‌اند (اين دسته از بيماران قدرت سخن گفتن نداشته و يا بي‌ربط سخن مي‌گويند)
د) ياري كردن ناشنوايان براي برقراري ارتباط كلامي .
هـ ) كمك به طيف گسترده‌اي از عقب‌ماندگان ذهني براي برقراري ارتباط كلامي.
و ) توصيه و مشاوره به افراد جامه به منظور پيشگيري از اختلالات فوق.
آينده شغلي ، بازار كار ، درآمد:
در مقابل هر ۲ يا ۳ هزار نفر جمعيت يك گفتار درمانگر مورد نياز است. آمار فوق كه مورد قبول جامعه پزشكي و بهداشتي جهان است، نشانگر نياز جامعه به فارغ‌التحصيلان گفتار درماني است چرا كه تخصص گفتار درماني بر دو محور اصلي درمان و پيشگيري استوار شده است.
آقاي خاموشي مدير گروه گفتاردرماني دانشگاه تهران در اين‌باره مي‌گويد: با اين كه رشته گفتار درماني در گروه پزشكي است اما كار آن بيشتر پيشگيري مي‌باشد. براي مثال در حوزه بهداشت مدارس علاوه بر پيام‌هاي بهداشتي مبني بر اين كه «از دستفروشان خوراكي نخريد» و يا «از خوردن لواشك و بستني غيربهداشتي خودداري كنيد» بايد پيام‌هايي در زمينه بهداشت گفتار و زبان نيز داده شود. يعني بايد به دانش‌آموزان گفت كه «هنگام بازي فوتبال در حياط مدرسه جيغ نزنيد» يا «وقتي زنگ تفريح زده شد، فرياد نزنيد» كه البته براي قانع‌كردن دانش‌آموزان و نشان دادن اهميت پيام‌هاي فوق لازم است كه مدلي از حنجره را به سر كلاسها برده تا دانش‌آموزان به وضوح ببينند كه اگر جيغ بزنند، حنجره آنها چه آسيبي مي‌بيند.
همچنين يك گفتار درمانگر مي‌تواند به قاريان قرآن ، مداحان، خواننده‌ها ،گويندگان صدا و سيما ، دوبلورها و در كل افرادي كه از صوت خود به صورت حرفه‌اي استفاده ميكنند، آموزش بدهند كه چگونه سخن بگويند و يا از صوت خود استفاده كنند تا مشكلي برايشان به وجود نيايد.
آنچه گفته شد بخشي از فرصتهاي شغلي يك گفتار درمانگر است كه بايد در جامعه وجود داشته باشد اما آيا در ايران نيز اين فرصتهاي شغلي موجود است؟
آقاي خاموشي در اين زمينه مي‌گويد: متاسفانه اين رشته در كشور ما جا نيفتاده است و در نتيجه فعاليت فارغ‌التحصيلان اين رشته محدود مي‌باشد.
براي مثال با اين كه به اعتقاد ما هر مدرسه‌اي به يك گفتار درمانگر نياز دارد، فارغ‌التحصيلان اين رشته زماني كه در آموزش و پرورش استخدام مي‌شوند، پستي براي آنها در نظر گرفته نشده است يعني در حكم استخدامي به عنوان دبير تلقي مي‌شوند نه به عنوان يك گفتار درمانگر.
و يا متاسفانه قانون نظام پزشكي به اين صورت است كه گفتار درمانگر نمي‌تواند به تنهايي مطب بزند بلكه بايد زير نظر متخصص مغز و اعصاب و يا گوش و حلق و بيني فعاليت بكند. در صورتي كه يك گفتار درمانگر وابستگي خاصي به هيچ تخصصي ندارد البته ممكن است متخصص مغز و اعصاب در بعضي موارد به گفتار درمانگر ياري برساند اما در بسياري از موارد مانند لكنت زبان نمي‌تواند كمكي بكند.
وي در ادامه مي‌گويد: با اين وجود نبايد علاقه‌مندان به اين رشته نااميد شوند چون اين رشته براي جواناني كنجكاو كه به دنبال كشف ناشناخته‌ها مي‌باشند و مي‌خواهند در زمينه تحصيلي‌شان حرف اول را بزنند، رشته بكري است و زمينه‌هاي ناشناخته زياد دارد. كه از آن جمله ميتوان به درمان سريع لكنت زبان اشاره كرد. چون با اين كه در اين زمينه روشهايي وجود دارد اما روشهاي فوق به تدريج جواب ميدهد و من به جرات مي‌گويم كه اگر كسي درمان سريعي براي لكنت زبان پيشنهاد كند، بسيار ثروتمند خواهد شد. براي اين كه لكنتي‌ها هم افرادي باهوش طبيعي هستند و مي‌توانند مشاغل مختلف را به عهده بگيرند ولي اين اختلال در صحبت كردن آنها را دچار مشكل كرده است. بنابراين بسياري از آنها حاضرند هزينه زيادي بپردازند اما سريع مشكل آنها رفع شود.
راحله جعفري توسي نيز معتقد است با اين كه مشكل شغلي در جامعه ما براي همه رشته‌ها از جمله رشته گفتار درماني وجود دارد اما از آنجايي كه فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي توانبخشي و از جمله گفتاردرماني محدود هستند و از طرفي جامعه به آنها نياز بسياري دارد، رشته‌هاي علوم توانبخشي كمتر از ساير رشته‌ها با مشكل شغلي روبرو هستند. براي مثال يك گفتار درمانگر مي‌تواند در درمانگاهها و مراكز بهداشت، مراكز ويژه توانبخشي و مراكز آموزش و پرورش استثنايي فعاليت بكند چون قسمت عمده كار ما در ارتباط با ناشنواها و كم‌شنواها است يعني ما به يك ناشنوا و يا كم‌شنوا كمك مي‌كنيم كه گفتار افراد را درك كرده و بهتر از قبل منظورش را از طريق كلام برساند. كه از همين‌جا ناشنوايان زبان اشاره را مي‌آموزند اما ما به آنها درك گفتار و بيان آن را مي‌آموزيم .
توانايي‌هاي جسمي، علمي، رواني و … مورد نياز و قابل توصيه حروف را يك يك ادا كرده و يا كلمات را به آرامي بيان ميكند و سپس به صداي بيمار و نحوه اداكردن حروف و يا كلمات او نگاه كرده و گوش فرا ميدهد و اشتباه‌هايش را به آرامي تذكر ميدهد تا او بتواند از سنگلاخ دشواريهاي گفتار و زبان عبور كرده و به رواني سخن بگويد.
اين كار هميشگي يك گفتار درمانگر است. كاري كه بايد با صبر و بردباري به دفعات مختلف و به روشهاي گوناگون انجام دهد.
راحله جعفري توسي فارغ‌التحصيل گفتار درماني با اشاره به همين ويژگي مي‌گويد: صبور بودن مهمترين ويژگي است كه يك گفتار درمانگر بايد داشته باشد چرا كه بعضي از بيماران ما به كندي پيشرفت ميكنند و به قول معروف پيشرفتشان ميليمتري است. بنابراين لازم است كه گفتار درمانگر بردبار بوده و پابه‌پاي بيمار پيش رفته و او را درك كند.
همچنين متخصص اين رشته بايد انعطاف‌پذير باشد. براي اين كه در اين كار تنوع مراجعه‌كنندگان بسيار زياد است يعني مراجعين ما مي‌توانند يك بچه ۲ ساله تا يك فرد ۹۰ ساله باشند كه بدون شك هر يك روحيات و ويژگي‌هاي خاص خود را دارند و يك گفتار درمانگر بايد با توجه به اين ويژگي‌هاي فردي نحوه درمان را انتخاب بكند.
آقاي خاموشي نيز در بيان ويژگي‌هاي لازم براي دانشجويان اين رشته مي‌گويد: دانشجوي موفق اين رشته كسي است كه به زبان انگليسي و دانش كامپيوتر مسلط باشد چون كتابهاي اين رشته در ايران بسيار كم است و دانشجو بايد بتواند از منابع خارجي يا از شبكه‌هاي رايانه‌اي استفاده كند.
همين‌طور بهتر است با لهجه‌هاي مختلف آشنايي داشته باشد چون ممكن است ناشنوايي به او مراجعه كند كه در يك محيط ترك يا كرد زبان زندگي كرده است و اگر فرد لهجه او را بلد باشد و يا حداقل با جايگاه‌هاي توليد صداي آن لهجه آشنا باشد، بهتر مي‌تواند به او كمك كند.
آقاي شاهبداغي استاد گفتار درماني دانشگاه علوم پزشكي تهران نيز معتقد است كه رشته گفتاردرماني نيازمند خلاقيت، هنر، صبر و پشتكار است و بايد دانشجو به مطالعه مداوم جهت پيشرفت زمينه‌هاي درمان بيماران علاقه‌مند باشد.
رضا نصيري فارغ‌التحصيل اين رشته نيز مي‌گويد: دانشجويان اين رشته بايد اختلال گفتاري نداشته باشند زيرا بخشي از تحصيل در اين رشته شامل آموزش عملي و برخورد كلامي با بيماران مي‌باشد و بايد سلامت كامل رواني داشته و بتوانند بدرستي ارتباط برقرار كنند. همچنين لازم است در دروس زبان و ادبيات فارسي، زيست‌شناسي، فيزيك و زبان انگليسي اطلاعات لازم و كافي را كسب كرده باشند.
** تعدای از خدمات یک گفتار درمانگر
ـ درمان لكنت زبان
ـ اختلالات تلفظی
ـ تأخیر در رشد گفتار و زبان كودكان
ـ درمان اختلالات گفتاری و زبانی ناشی از فلج مغزی ، سكته مغزی ، شكاف كام ، عقب ماندگی ذهنی
ـ تشخیص و درمان اختلالات یادگیری و مفاهیم كلمان (زبان )
ـ تشخیص و درمان اختلالات نوشتاری و املاء
ـ مشاوره تخصصی و گفتار درمانی برای اعضاء خانواده
ـ ارجاع به متخصص مغز و اعصاب یا گوش ، حلق و بینی در صورت نیاز
آشنایی با اختلالات گفتاری
· لکنت زبان : اختلالی است که طی آن جریان روان گفتار با مکث، تکرار هجا و یا کشش های نابجا شکسته می شود و معمولاً همراه با انقباض عضلات اندامهای گفتاری یا در موارد شدیدتر دیگر اعضای بدن می باشد و شیوع آن در پسرها ۳ برابر دخترها است.
· نقص شنوایی : بدلیل اهمیتی که شنوایی در گفتار و تصحیح اشتباهات گفتاری دارد هر گونه اختلال در شنوایی بر گفتار اثر گذار خواهد بود. مشکلات گفتاری حاصله شامل اختلال در تولید صحیح صداها ، شناخت محدود، ذخیره واژگان محدود، اختلال صوت و …
می باشد.
· اختلالات صوت : شامل هر گونه اختلالی است که تارهای صوتی را درگیر می کند مانند اختلال در آهنگ صدا، زیر و بمی، و خشیومی بودن صدا، وجود اختلالات جسمی مانند وجود شکاف کام یا لب و یا بزرگ بودن بیش از حد لوزه ها و نیز کم شنوایی و همچنین استفاده ناصحیح از تارآواها می تواند باعث اختلالات صوت گردد.
· اختلالات تولیدی : عبارتست از مشکل در بیان صحیح صداها که می تواند بصورت حذف یا جانشین کردن صدا باشد و در موارد شدید منجر به نامفهوم شدن گفتار
· می گردد. علت آن می تواند بدلیل نقص ارگانیک در سیستم گفتار ، محیط نامناسب و یادگیری نادرست و یا زمینه ارثی داشته باشد.
· تأخیر در رشد گفتار و زبان : اگر گفتار کودکی همزمان با سن تقویمی او پیش نرود دارای تأخیر در گفتار است . کودک طبیعی تا قبل از ۱ سالگی تک کلمات را بیان می کند. تا ۲ سالگی جملات دو کلمه ای و همینطور با افزایش سن ذخیره واژگان نیز بیشتر می شود. از علت های مسبب تأخیر می توان به عقب ماندگی ذهنی کم شنوایی، عوامل محیطی و مشکلات جسمی اشاره کرد.
· زبان پریشی : به اختلال گفتاری ناشی از صدمه به سیستم مغزی گفته می شود که فرد قادر به ارتباط گفتاری با دیگران نخواهد بودو این اختلال عمدتاً در افراد بزرگسال بوجود می آید و علت آن ناشی از سکته ها تومورهای مغزی، تصادفات و… می باشد. فرد دارای گفتاری ناروان ، بی محتوا ، خطاهای تولیدی و فلجی می باشد.
۱-تاخير در گفتاروزبان delayed speech and language
افرادي داراي اين مشكل هستند كه به دلايل مختلف ازقبيل ناشنوايي- عقب ماندگي ذهني – فلج مغزي ديرتر از حد طبيعي شروع به صحبت مي كنند و گفتاروزبانشان درحدسنشان نمي باشد
۲-اختلالات رواني گفتارfluency disorder
افراداي كه لكنت زبان وپريده گويي دارند جزءاين گروه هستند
لكنت زبان(stuttering ) زماني اتفاقي مي افتد كه درروند طبيعي گفتاروقفه هاي غير طبيعي وناگهاني بواسطه تكرار صداها هجا ها كشيده گويي :طولاني ادا كردن صدا ها – كلمات وهجا ميا نپراني :گير:قفل ورفتارها ي وابسته ايجاد مي شود.
بريده گويي ( cluttering ) :زماني اتفاق مي افتد كه ميزان تكلم دچاراشكال شود و گفتارفرد بيش از حد سريع باشد وفرد در گفتاراز گفتن برخي از اصطلاحات صرفنظركند
۳-اختلالات صوتيvoice disorder
زماني اختلال صوتي وجود دارد كه كيفيت ؛زيروبمي ؛ بلندي و انعطاف پذيري صوت فردي متفاوت ازصوت افراد؛ جنس؛ سن؛ گروه وفرهنگ مشابه وي باشد . وجود ياعدم وجوداختلال صوت وميزان آن نسبت به قضاوت شنونده متفاوت است.بنابراين كودكان ؛ والدين ؛ بزرگسالان و آسيب شناسان گفتار و زبان اختلال يا عدم اختلال را بر طبق نيازها و زمينه خود تعيين مي كنند .
اختلالات صوتي را ميتوان به صور گوناگون طبقه بندي كرد. برخي براساس سبب شناسي؛ برخي براساس ادراكي وتعدادی دیگر براساس جنبش شناسي تقسيم مي كنند.
در طبقه بندي براساس سبب شناسي؛ اختلالات صوتي را ميتوان به دو دسته ۱- عضوي: كه شامل بد آوايي و بي آوايي بدليل ضايعات بافتي يا بيماريهاي عصبي شناخت. ۲- روانزاد: كه شامل صوت ناهنجار در اثر سايكو نوروز ؛ اختلالات شخصيتي يا الگوي هاي نادرست تقسيم كرد .
در طبقه بندي براساس ديدگاه ادراكي اختلال دريك يا تعدادي از مؤلفه ها ي صوت شامل زيروبمي بلندي وكيفيت وجوددارد.
درطبقه بندي جنبش شناسي به دوبخش عمده پركاري وکم کاری صوتي تقسيم مي شود علائم اختلالات صوت شامل مواردزيراست
۱-گرفتگي صوت ۲- نفس آلودگي صدا ۳- خستگي صوتي ۴- كاهش دامنه آواسازي
۵- بي صدا ۶- قطع زيروبمي ياصدای زيرنامناسب ۷- آواسازي توام باتلاش وكوشش ۸ - لرزش
۴-اختلالات زبانيlanguage disorder
ازجمله اختلالات زباني آفازي است .آفازي درسه فراينددرك زبان فرمول بندي زبان و يا هر دواختلال بوجود مي آيد.
آفازي دراثر آسيب به مناطق مختلف مغزي درنيمكره چپ به علل مختلف مانند تصادف سكته مغزي تروما وغیره بوجود مي آيد آفازي براساس منطقه اي كه آسيب ديده تقسيم بندي شده است وشامل انواع زيراست
۱- آفازي ورنيكه ۲- آفازي بروكا ۳- آفازي انتقالي ۴- آفازي ترانس كورتيكال حسي۵- آفازي گلوبال ۶- آفازي ترنس كوتيكال حركتي
وبراساس نوع آفازي ممكن است علائم زير ديده شود. پارافازيا - اختلال تكرار - اختلال درخو ندان ونوشتن – اختلال دردرك وبيان - اختلال درناميدن
۵-اختلالات تشديدresonance disorder
تشديد زير مجموعه كيفيت صوت است در اختلالات تشديد دراثر اختلال در عمكرددريچه كامي- حلقي به علل مختلف فرايند تشديد به درستي انجام نمي شود دو به عبارت ديگر توازن خيشومي – دهاني بهم خورده است.انواع اختلالات تشديدعبارتند از۱- خيشومي شدگي بيش ازحد : تشديدبیش ازحد هوا درحفره بيني كه ممكن است همراه با خروج هوا ازبيني باشد يا نباشد.دراين حالت ممكن است براي جلوگيري از خروج هوا درپرده هاي بیني حركات انقباضي ديده شود.۲- خيشومي کمتراز حد :تشديد صداهاي خيشومي درحفره بيني يا صورت نميگيرد يا بسيار كم است .۳- مختلط: به علت اتصال حفره هاي بیني وانسداد درقسمت خلف يا قدام بیني هردوحالت خيشوم شدگي وجوددارد.
۶-اختلالات توليدي Articulation disorder
اختلالات توليدي مشخصا ً بيش از هر نوع عارضه گفتاري وقت وتوجه آسيب شناسان گفتار را به خود مشغول ميكند و تقريبا ۸۰ درصد موارد اختلالات گفتاري را تشكيل ميدهد. اينگونه افراد درتوليدو بيان همخوانهاو واكه ها مشكل دارندوبه صورت هاي زير بيان می شوند
۱- حذف :يعني يكي ازهم خوانها را حذف ميكنند.(مثلآخ به خط ) ۲ - خرابگويي : دراين نوع خطا گوينده به جاي واج هدف يك صدا ي غيرمشخص توليدمی نمايد. ۳ - اضافي دراين حالت يك صدا يا هجا ی نابجا را وارد واژه يا هجاي اصلي مينمايد(قوه ري به جاي قوري)۴- جانشيني : دراين گونه خطاها گويند يك واج استاندارد به غلط جانشین واج هدف ميكند (مثلا يوز به جاي روز)
ضوابط تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی
۱- دفتر گفتار درمانی به محلی اطلاق می شود که طبق ضوابط و مقرات وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی برای ارائه خدمات گفتار درمانی پس از دریافت مجوز فعالیت ، توسط افراد واجد شرایط مندرج در این آئین نامه دایر می گردد .
۲- آسیب شناس گفتار و زبان به فردی اطلاق می شود که دانش آموخته مقطع کارشناسی یا مقطع بالاتر این رشته از دانشگاه های داخل یا خارج از کشور باشد و مدرک وی به تائید وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد .
۳- مجوز فعالیت گفتار درمانی عبارت اسـت از مجـوزی که پس از بررسی مدارک و مستندات توسط دانشگاه های علوم پزشکی صادر می شود .
شرایط، ضوابط و مدارک مورد نیاز
شرایط فردی :
۴- جهـت بـالا بـردن سطـح کیفـی خدمات درمانی دردفاتر گفتار درمانی داشتن سابقـه کـاردرایـن رشتـه درمراکز درمانی، دولتی ، خیریه و خصوصی به شرح زیر ضروری می باشد :
برای ایجاد دفتر گفتار درمانی درشهرتهران و کرج ‘ داشتن حداقل ۵ سال سابقه اشتغال بـه کـار تمـام وقت در مراکز فوق
برای ایجاد دفتر کار در سایر شهرها و شهرستان ها داشتن حداقل ۳ سال سابقه اشتغال به کار تمام وقـت در مراکـز مذکور
تبصره ۱ : مدت خدمت نظام وظیفه و طرح نیروی انسانی و یا سایر تعهدات قانونی درصورت ارائه گواهی معتبر اشتغال به گفتار درمانی جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۲ : مدت تحصیل کارشناسی ارشد گفتار درمانی حداکثر تا یک سال و PhD حداکثر تا دو سال براساس گواهی دانشگاه محل تحصیل جزء سابقه کار محسوب می شود .
تبصره ۳ : گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی در مراکز خصوصی باید به تائید معاونت درمان و دارو دانشگاه / دانشکده مربوطه برسد .
مدارک مورد نیاز
۵- مدارک مورد نیاز برای تأسیس دفتر گفتار درمانی شامل موارد زیر می باشد ‘ که باید به معاونت درمان و دارو دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مربوطه ارائه گردد :
الف ) گواهی انجام یا معافیت خدمات قانونی
ب ) گواهی عدم سوء پیشینه کیفری ( در مورد شاغلین رسمی مراکز دولتی با ارائه تصویر حکم استخدامی نیازی به این گواهی نمی باشد ) .
پ ) یکی از مدارک تحصیلی کارشناس ، کارشناس ارشد ، PhD گفتار درمانی
ب ) سه قطعه عکس ۴*۳
د ) گواهی سابقه اشتغال به گفتار درمانی
ه ) اعلام کتبی آدرس دقیق دفتر کار و ساعات فعالیت و تلفن تماس جهت هماهنگی به منظور بازرسی از محل دفتر کار
م ) ارائه تصویر یا شماره کد ملی
ی ) اصل فیش های بانکی طبق مقررات مربوطه(مبلغ وشماره حساب از طریق کارشناسان واحد صدور
پروانه ها به متقاضی اعلام خواهد گردید ،مبالغ جهت شهر تهران وسایر شهرستان ها متفاوت می باشد).
شرح وظایف و حدود اختیارات
الف ) مشاوره و راهنمایی مراجعین برای پیش گیری از بروز اختلالات گفتار و زبان در کودکان
ب ) مشاوره و آموزش به افرادی که در معرض ابتلا به اختلالات گفتار و زبان هستند به منظور پیشگیری
ج ) راهنمایی و ارجاع مراجعین مبتلا به اختلالات گفتار و زبان به سایر درمانگران براساس نیازهای بهداشتی درمانی آن ها
د ) آموزش راهنمایی و مشاوره به افرادی که از گفتار خود به طور حرفه ای استفاده می کنند ‘ ( برای ارتقاء
کیفیت گفتار و پیش گیری از بروز اختلال )
ه ) انجام آزمون های گفتار و زبان براساس معیارها و برگه های مورد تائید دانشگاه علوم پزشکی و تشکیل پرونده برای نوشتن شرح حال ‘ ثبت چگونگی بروز و سیر اختلال براساس مصاحبه با بیمار و خانواده او و مدرک مربوطه ، ثبت سوابق درمانی ‘ ضبط نمونه گفتار بیمار و شرح ویژگی های زبانی و گفتاری او ‘ ثبت سابقه بیماری های جسمی بیمار و تعیین علل و عوامل مؤثر بر اختلال و ثبت برنامه و اقدامات گفتار درمانی و در صورت ارجاع به سایر مراکز درمانی ثبت در پرونده و ارسال خلاصه پرونده
ز ) نگهداری پرونده برای کارهای آماری و در صورت لزوم تهیه گزارش برای مراجع قانونی و استفاده از آنها در مطالعات پژوهشی و ارائه نتایج به مسئولان و مراکز علمی – پژوهشی برای همکاری در زمینه افزایش آگاهی و بهبود ارائه خدمات گفتار درمانی و بالا بردن سطح سلامت جامعه
ح ) آسیب شناسی گفتار و زبان موظف است در انحصار نسخه پزشک معالج خدمات گفتار درمانی را برای بیماران انجام دهد .
تبصره ۱ : پذیرش بیماران دچار اختلال تولید، لکنت ، اختلال در خواندن و نوشتن و تأخیر در رشد گفتار و زبان به طور مستقیم انجام می پذیرد .
تبصره ۲ : آسیب شناسی گفتار و زبان حق دخل و تصرف در نسخه و یا دستور پزشک معالج را ندارد .
تبصره ۳ : آسیب شناسی گفتار و زبان مجاز به تجویز دارو و درخواست رادیو گرافی و آزمایشات پاراکلینیکی برای بیماران را ندارد .
ط ) آسیب شناس گفتار و زبان می تواند برای افراد مبتلا به اختلالات صوت به مدت محدود ( حداکثر تا یک هفته ) گواهی صادر نماید . ( در صورت استفاده حرفه ای از صوت به معنای عدم حضور در محل کار و در غیر این صورت تنها در قالب استراحت صوتی )
ی ) آسیب شناس گفتار و زبان حق انجام تزریقات و پانسمان راندارد .
فضای فیزیکی و تجهیزات
۶- حداقل امکانات و تجهیزات برای ارائه خدمات به شرح زیر می باشد :
الف ) اتاق درمان حدود ۱۰ تا ۱۲ متر مربع
ب ) سالن انتظار متناسب با مراجعین و سرویس بهداشتی در دسترس باشد .
ج ) محیط از نظر نور ، دما و پاکیزکی مناسب باشد
د ) از نظر قرار گیری در طبقات ساختمان محدودیتی ندارد
ه ) میز و صندلی مناسب مراجعین موجود باشد
و ) سرو صدا در اتاق درمان نباشد ( مطابق محیط های معمولی باشد )
ز ) وسایل باز خورد بینایی و شنوایی موجود باشد
ح ) وسایل کمک آموزشی مانند کارت تصاویر ، کتاب های آموزشی کودکان ، لگو ، پازل و موارد مشابه برحسب نیاز
ط ) برگه های ارزیابی اختلالات گفتار و زبان مطابق با موارد موجود در دانشگاه های علوم پزشکی
ی ) قاشقک ، گاز استریل ، الکل ، دستکش یک بار مصرف ، نی ، شمع ، جراغ قوه ، دستمال کاغذی
ک ) وسایل صداساز برای کودکان و وسایل بازی و آموزش کودکان
ل ) ضبط صوت برای ثبت نمونه گفتار مراجعین
تجهیزات ، موقعیت و فضای فیزیکی ‘ امکانات فنی و ساختمانی دفتر گفتار درمانی می بایستی قبل از اخذ مجوز فعالیت به تائید کارشناسان دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط برسد .
سایر ضوابط
- اندازه تابلو حداکثر ۷۰*۵۰ سانتی متر با ذکر نام و نام خانوادگی آسیب شناسی گفتار و زبان بوده و فقط مجاز به نصب یک تابلو می باشد .
- آسیب شناسی گفتار و زبان اجازه چاپ سر برگ براساس مفاد مجوز دفتر کاردرمانی را دارد .
- تعرفه خدمات ارائه شده مطابق تعرفه های مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد .
- ارائه خدمات گفتار درمانی در تمامی روزهای هفته و حداقل جهت یک نوبت کاری ( صبح و عصر ) ضروری است .
- هرگونه جابه جائی و انتقالی و یا تعطیلی محل دفتر باید به اطلاع و موافقت دانشگاه مربوطه باشد .
- نظارت بر عملکرد دفاتر گفتار درمانی به عهده دانشگاه مربوطه با همکاری انجمن گفتار درمانی ایران می باشد .
- نصب اصل مجوز دفتر گفتار درمانی در محل فعالیت و در معرض دید مراجعین الزامی است .
- اعتبار مجوز دفتر طبق قانون آموزش مداوم جامعه پزشکی و سایر مقررات مربوطه می باشد .
- دارنده مجوز دفتر گفتار درمانی تحت هیچ شرایطی مجاز به استفاده از افراد تجربی و بدون تحصیلات دانشگاهی معتبر برای ارائه خدمت نمی باشد و خدمات مذکور باید توسط آسیب شناسان گفتار و زبان دارای حداقل مدرک کارشناسی و تحت نظر دارنده مجوز ، ارائه گردد .
- کلیه دفاتر گفتار درمانی موجود در کشور باید حداکثر ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب آئین نامه تأسیس دفاتر کار گفتار درمانی به شماره ۵۳۹۶/س مورخ ۲۳/۱/۸۲ به دانشگاه مربوطه مراجعه و وضعیت خود را با شرایط جدید انطباق داده و نسبت به اخذ مجوز لازم اقدام نمایند .
- دفاتر گفتار درمانی موظف به پاسخگوئی و همکاری با بازرسین وزارت بهداشت ‘ درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع ذی صلاح قانونی هستند و در صورت تخلف از ضوابط و مقررات و مفاد مقررات مطابق قانون و آئین نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی و حرف وابسته به آن به شرح زیر با متخلف برخورد خواهد شد :
الف ) تذکر شفاهی با قید موضوع در صورتجلسه بازرسی محل توسط دانشگاه ذی ربط
ب ) اخطار کتبی توسط دانشگاه مربوطه
ج ) لغو مجوز دفتر کار و تعطیل دفتر به مدت ۱ تا ۳ ماه به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
د ) لغو مجوز دفتر و تعطیل دفتر به مدت ۴ ماه تا یک سال به پیشنهاد دانشگاه مربوطه
ه ) لغو دائم مجوز دفتر به پیشنهاد دانشگاه ذی ربط
- بیمار حق دارد از طول مدت درمان و عوارض احتمالی آن از گفتار درمانگر اطلاع حاصل نماید و پس از طی هر دوره درمانی ( ۱۰ جلسه ) فرم مخصوص رضایتمندی توسط بیمار تکمیل و در پرونده ثبت گردد .
انواع اختلالات گفتارزبان
انواع اختلالات گفتاروزبان عبارتند از:
۱-تاخير درگفتاروزبان ۲- اختلالات رواني گفتار۳- اختلالات صوت ۴- اختلالات زباني ۵- اختلالات تشديدي ۶- اختلالات توليدي
پاسخ : 'معرفی رشته های شغلی'
پاسخ با نقل قول
پاسخ : 'معرفی رشته های شغلی:همه کابران بیان رشته خودشون رو معرفی کنند'
اللهم عجل لولیک الفرج
علوم آزمايشگاهي
علاقه مندی ها (Bookmarks)