یادگار امیرالمومنین (ع)

[Isengard]

خطبه 83 (بخش 12)


عبرت از مرگ

هر روز به سختی درد می کشد ، و هر شب رنج و بیماری به سراغش می رود. در میان برادری غمخوار ، و پدری مهربان و ناله کننده ای بی طاقت و بر سینه کوبنده ای گریان افتاده است. اما او در حالت بیهوشی و سَکرات مرگ ، و غم و اندوه بسیار ، و ناله دردناک ، و درد جان کندن ، با انتظاری رنج آور ، دست به گریبان است. پس از مرگ ، او را مأیوس وار در کفن پیچانده ، در حالی که تسلیم و آرام است ، برمی دارند ، و بر تابوت می گذارند. خسته و لاغر به سفر آخرت می رود ، که فرزندان و برادران او را بدوش کشیده تا سر منزل غربت ، آنجا که دیگر او را نمی بینند ، و آنجا که جایگاه وحشت است ، پیش می برند.
اما هنگامی که تشییع کنندگان بروند و مصیبت زدگان باز گردند ، در گودال قبر نشانده ، برای پرسش حیرت آور ، و امتحان لغزش زا ، زمزمه غم آلود دارد. و بزرگ ترین بلای آنجا ، فرود آمدن آتش سوزان دوزخ و برافروختگی شعله ها و نعره های آتش است ، که نه یک لحظه آرام گیرد تا استراحت کند ، و نه آرامشی وجود دارد که از درد او بکاهد ، و نه قدرتی که مانع کیفر او شود ، نه مرگی که او را از این همه ناراحتی برهاند ، و نه خوابی که اندوهش را برطرف سازد ، در میان انواع مرگ ها و ساعت ها مجازات گوناگون ، گرفتار است. به خدا پناه می بریم.

[Isengard]

خطبه 83 (بخش 13)


پندآموزی از گذشتگان

ای بندگان خدا! کجا هستند آنان که سالیان طولانی در نعمت های خدا عمر گذراندند؟ تعلیمشان دادند و دریافتند ، مهلتشان دادند و بیهوده روزگار گذراندند؟ از آفات و بلاها دورشان داشتند ، اما فراموش کردند ، زمانی طولانی آنها را مهلت دادند ، نعمت های فراوان بخشیدند ، از عذاب دردناک پرهیزشان دادند ، و وعده هایی بزرگ از بهشت جاویدان ، به آنها دادند.
ای مردم! از گناهانی که شما را به هلاکت افکند ، از عیب هایی که خشم خدا را در پی دارد ، بپرهیزید.
دارندگان چشم های بینا ، و گوش های شنوا و سلامت و کالای دنیا! آیا گریزگاهی هست؟ یا رهایی و جای امنی ، پناهگاهی و جای فراری هست؟ آیا بازگشتی برای جبران وجود دارد؟ نه چنین است؟ پس کی باز می گردید؟ به کدام سو می روید؟ و به چه چیز مغرور می شوید؟ همانا بهره هر کدام شما از زمین به اندازه طول و عرض قامت شماست! آن گونه که خاک آلود بر آن خفته باشد.
ای بندگان خدا! هم اکنون به اعمال نیکو بپردازید ، تا ریسمان های مرگ بر گلوی شما سخت نشده ، و روح شما برای کسب کمالات آزاد است ، و بدن ها راحت و در حالتی قرار دارید که می توانید مشکلات یکدیگر را حل کنید. هنوز مهلت دارید ، و جای تصمیم و توبه و بازگشت از گناه باقی مانده است. عمل کنید پیش از آن که در شدت تنگنای وحشت و ترس و نابودی قرار گیرید ، پیش از آن که مرگ در انتظار مانده ، فرا رسد ، و دستِ قدرتمندِ خدایِ توانا شما را برگیرد.

(وقتی که امام(ع) این خطبه را ایراد فرمود ، بدن ها بلرزه درآمد ، اشک ها سرازیر و دل ها ترسان شد ، که جمعی آن را غرّاء نامیدند.)

[Isengard]

خطبه 90 (بخش 2)


اندرزهای حکیمانه

بندگان خدا! خود را بسنجید ، قبل از آن که مورد سنجش قرار گیرید ، پیش از آن که حسابتان را برسند ، حساب خود را برسید ، و پیش از آن که راه گلو گرفته شود نفس راحت بکشید ، و پیش از آن که با زور شما را به اطاعت وادارند ، فرمانبردار باشید. بدانید ، همانا آن کس که خود را یاری نکند و پند دهنده و هشدار دهنده خویش نباشد ، دیگری هشدار دهنده و پند دهنده او نخواهد بود.

[Isengard]

خطبه 91 (بخش 4)

چگونگی آفرینش آسمانها

فضای باز و پستی و بلندی و فاصله های وسیع آسمان ها را بدون اینکه بر چیزی تکیه کند ، نظام بخشید و شکاف های آن را به هم آورد ، و هر یک را با آنچه که تناسب داشت و جفت بود پیوند داد ، و دشواری فرود آمدن و برخاستن را بر فرشتگانی که فرمان او را به خلق رسانند یا اعمال بندگان را بالا برند ، آسان کرد. در حالی که آسمان به صورت دود و بخار بود به آن فرمان داد ، پس رابطه های آن را برقرار ساخت ، سپس آنها را از هم جدا کرد و بین آنها فاصله انداخت ، و بر هر راهی و شکافی از آسمان ، نگهبانی از شهاب های روشن گماشت ، و با دست قدرت آنها را از حرکاتِ ناموزون در فضا نگهداشت ، و دستور فرمود تا در برابر فرمانش تسلیم باشند. و آفتاب را نشانه روشنی بخش روز ، و ماه را ، با نوری کمرنگ برای تاریکی شب ها قرار داد ، و آن دو را در مسیر حرکت خویش به حرکت درآورد ، و حرکت آن دو را دقیق اندازه گیری کرد(1) تا در درجاتِ تعیین شده ، حرکت کنند که بین شب و روز تفاوت باشد و قابل تشخیص شود ، و با رفت و آمد آنها شماره سال ها و اندازه گیری زمان ممکن باشد. پس در فضای هر آسمان ، فَلَک آن را آفرید و با زینتی از گوهرهای تابنده و ستارگان درخشنده بیآراست ، و آنان را که خواستند اسرارِ آسمانها را دزدانه دریابند ، با شهاب های سوزان تیرباران کرد ، و تمامی ستارگان از ثابت و استوار ، و گردنده و بی قرار ، فرود آینده و بالارونده ، و نگران کننده و شادی آفرین را ، تسلیم اوامر خود فرمود.

1-اشاره به : مترولوژیMetrology(شناخت پدیده های جوّی)

[Isengard]

خطبه 91 (بخش 9)

چگونگی آفرینش زمین

زمین را به موجهای پرخروش ، و دریاهای مواج فروپوشاند ، موجهایی که بالای آن ها به هم می خورد و در تلاطمی سخت ، هر یک دیگری را واپس می زد ، چونان شترانِ نرِ مست ، فریادکنان و کف بر لب ، به هر سوی روان بودند. پس ، قسمتهای سرکش آب از سنگینی زمین فرو نشست و هیجانِ آنها بر اثر تماس با سینه زمین آرام گرفت ، زیرا ، زمین با پشت بر آن می غلطید و آن همه سر و صدای امواج ساکن آرام شده ، چون اسب افسار شده رام گردید. خشکی های زمین را در دل امواج ، گسترد ، و آب را از کبر و غرور و سرکشی و خروش بازداشت ، و از شدت حرکتش کاسته شد ، و بعد از آن همه حرکت های تند ساکت شد ، و پس از آن همه خروش و سرکشیِ متکبرانه ، به جای خویش ایستاد. پس هنگامی که هیجان آب در اطراف زمین فرونشست ، و کوه های سخت و مرتفع را بر دوش خود حمل کرد ، چشمه های آب از فراز کوه ها بیرون آورد و آب ها را در شکاف بیابان ها و زمین به جهت نفوذ کوه ها در سطح آن ، و فرو رفتن ریشه کوه ها در شکاف های آن و سوار شدن بر پشت دشت ها و صحراها ، از لرزش و اضطراب باز ایستاد

اشاره به : ژِئولوژیGeology(زمین شناسی) و گرولوژیGerology(شناخت طبقات زمین)

[Isengard]

خطبه 91 (بخش 11)


زیبایی های زمین
پس ، زمین به وسیله باغهای زیبا ، همگان را به سرور و شادی دعوت کرده ، با لباس نازک گلبرگ ها که بر خود پوشید ، هر بیننده ای را به شگفتی واداشت.(1) و با زینت و زیوری که از گلوبند گل های گوناگون ، فخرکنان خود را آراست ، هر بیننده ای را به وجد آورد ، که فرآورده های نباتی را ، توشه و غذای انسان ، و روزی حیوانات قرار داد. در گوشه و کنارِ آن ، درّه های عمیق آفرید ، و راه ها و نشانه ها برای آنان بخواهند از جاده های وسیع آن عبور کنند ، تعیین کرد.

1-اشاره به علم آاس تیکس Aestheics(زیبا شناسی)

[Isengard]

خطبه 91 (بخش 13)


آفرینش امکانات زندگی

روزیِ انسان ها را اندازه گیری و مقدر فرمود ، گاهی کم و زمانی زیاد ، و به تنگی و وسعت به گونه ای عادلانه تقسیم کرد تا هر کس را که بخواهد با تنگی روزی یا وسعت آن بیازماید ، و با شکر و صبر ، غنی و فقیر را مورد آزمایش قرار دهد.. پس روزیِ گسترده را با فقر و بیچارگی درآمیخت ، و تندرستی را با حوادث دردناک پیوند داد. دوران شادی و سُرور را با غصّه و اندوه نزدیک ساخت ، اَجل و سرآمد زندگی را مشخص کرد ، آن را گاهی طولانی و زمانی کوتاه قرار داد ، مقدم یا مؤخر داشت ، و برای مرگ ، اَسباب و وسائلی فراهم ساخت ، و با مرگ ، رشته های زندگی را در هم پیچید و پیوندهای خویشاوندی را از هم گسست تا آزمایش گردند.

[Isengard]

خطبه 91 (بخش 14)


تعریف علم خداوند


خداوند از اسرار پنهانی مردم و از نجوای آنان که آهسته سخن می گویند و از آنچه که در فکرها بواسطه گُمان خطور می کند ، و تصمیم هایی که به یقین می پیوندد ، و نگاه های رمزیِ چشم ، که از لابلای پِلک ها خارج می گردد ، آگاه است. خدا از آنچه در مخفی گاه های دل ها قرار دارد ، و از اموری که پشت پرده غیب پنهان است ، و آنچه را که پرده های گوش مخفیانه می شنود ، و از اندرون لانه های تابستانی مورچگان ، و خانه های زمستانی حشرات ، از آهنگ اندوهبار زنان غم دیده و صدای آهسته قدم ها ، آگاهی دارد.


خدای سبحان از جایگاه پرورش میوه در درون پرده های شکوفه ها ، و از مخفی گاه غارهای حیوانات وحشی در دل کوه ها ، و اعماق درّه ها ، از نهانگاه پشه ها بین ساقه ها و پوست درختان ، از محل پیوستگی برگ ها به شاخسارها ، و از جایگاه نطفه ها در پشت پدران ، آگاه است.


خدا از آنچه پرده ابر را به وجود می آورد و به هم می پیوندد ، و از قطرات بارانی که از ابرهای متراکم می بارند ، و از آنچه که گردبادها از روی زمین بر می دارند ، و باران ها با سیلاب آن را فرو می نشانند و نابود می کنند ، از ریشه گیاهان زمین مه میان انبوه شن و ماسه پنهان شده است ، از لانه پرندگانی که در قله بلند کوه ها جای گرفته ، و از نغمه های مرغان در آشیانه های تاریک ، از لؤلؤهایی که در دل صدف ها پنهان است ، و امواج دریاهایی که آنها را در دامن خویش پروراندند ، آگاهی دارد.


خدا از آنچه که تاریکی شب آن را فراگرفته ، و یا نور خورشید بر آن تافته ، و آنچه تاریکی ها و امواج نور ، پیاپی آن را در بر می گیرد ، از اثر هر قدمی ، از احساس هر حرکتی ، و آهنگ هر سخنی ، و جنبش هر لبی ، و مکان هر موجود زنده ای ، و وزن هر ذره ای ، و ناله هر صاحب اندوهی ، اطلاع دارد.

خدا هر آنچه از میوه شاخسار درختان و برگ هایی که روی زمین ریخته و از قرارگاه نطفه و بسته شدن خون و جنین که به شکل پاره ای گوشت است ، و پرورش دهنده انسان و نطفه ، آگاهی دارد ، و برای این همه آگاهی ، هیچ گونه زحمت و دشواری برای او وجود ندارد و برای نگهداری این همه از مخلوقات رنگارنگ که پدید آورده ، دچار نگرانی نمی شود و در تدبیر امور مخلوقات ، سُستی و ملالی در او راه نمی یابد ، بلکه علم پروردگار در آنها نفوذ یافته و همه آنها را شماره کرده است ، و عدالتش همه را در برگرفته و با کوتاهی کردن مخلوقات در ستایش او ، باز فضل و کرمش تداوم یافته است.

[Isengard]

خطبه 98 (بخش 2)


روانشناسی اجتماعی مردم کوفه

ای اهل کوفه! گرفتار شما شده ام که سه چیز دارید و دو چیز ندارید : کرهایی با گوش های شنوا ، گُنگ هایی با زبان گویا ، کورانی با چشم های بینا. نه در روز جنگ از آزادگانید ، و نه به هنگام بلا و سختی برادران یکرنگ می باشید. تهی دست بمانید ای مردم! شما چونان شتران دور مانده از ساربان می باشید ، که اگر از سویی جمع آوری شوند از دیگر سو ، پراکنده می گردند. به خدا سوگند ، می بینم که اگر جنگ سخت شود و آتش آن شعله گیرد و گرمی آن سوزان ، پسر ابوطالب را رها می کنید و مانند جدا شدن زن حامله پس از زایمان از فرزندش ، هر یک به سویی می گریزید. و من در پی آن نشانه ها روانم که پروردگارم مرا رهنمون شده و آن راه را می روم که رسول خدا(ص) گُشوده ، و همانا من به راه روشن حق گام به گام ره می سپارم.

[Isengard]

خطبه 102 (بخش 1)


وصف روز قیامت


قیامت روزی است که خداوند همه انسان های گذشته و آینده را برایِ رسیدگیِ دقیقِ حساب و رسیدن به پاداش اعمال گرد آوَرَد همه فروتنانه به پاخیزند ، عرق از سر و رویشان و کنارِ دهانشان جاری است ، و زمین زیر پایشان لرزان است. نیکو حال ترین آنان کسی است که جای گذاشتن دو پایش را پیدا کند ، یا جایی برای آسوده ماندن بیابد.

نفیِ نظریه فَتالیزمFatalism(جبر عملی)